Bài 1 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Chiếu một tia sáng từ không khí vào nước, chếch 300 so với mặt nước.

a. Có hiện tượng gì xảy ra đối với tia sáng khi truyền qua mặt nước? Hiện tượng đó gọi là hiện tượng gì?

b. Góc tới bằng bao nhiêu độ? Góc khúc xạ lớn hơn hay nhỏ hơn 600 ?

Lời giải

a. Tia sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa nước và không khí. Đó là hiện tượng khúc xạ ánh sáng

b. Góc tới băng 600. Góc khúc xạ nhỏ hơn 600.

Bài 2 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Nêu hai đặc điểm của thấu kính để có thể nhận biết đó là thấu kính hội tụ.

Lời giải

- Thấu kính hội tụ thường dùng có phần rìa mỏng hơn phần giữa.

- Thấu kính hội tụ có tác dụng hội tụ chùm tia tới song song tại một điểm

Bài 3 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Chiếu vào thấu kính hội tụ một tia sáng song song với trục chính. Hãy vẽ tia sáng ló ra sau thấu kính.

Phương pháp: Tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì tia ló qua tiêu điểm.

Lời giải

Bài 4 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Hãy dựng ảnh của vật AB qua thấu kính hội tụ cho trên hình 58.1 (SGK trang 150).

Phương pháp: Sử dụng hai trong ba tia sáng đặc biệt để vẽ ảnh.

Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:

- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.

- Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.

- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.

Lời giải

Bài 5 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Thấu kính có phần giữa mỏng hơn phần rìa là thấu kính gì?

Lời giải

Thấu kính phân kì.

Bài 6 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Nếu ảnh của tất cả các vật đặt trước một thấu kính đều là ảnh ảo thì thấu kính đó là thấu kính gì?

Phương pháp: Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật.

Lời giải

Thấu kính phân kì

Bài 7 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Vật kính của máy ảnh là loại thấu kính gì? Ảnh của vật cần chụp hiện lên ở đâu? Ở máy ảnh thông thường thì ảnh nhỏ hơn hay lớn hơn vật? Cùng chiều hay ngược chiều so với vật?

Lời giải

-Vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ.

- Ảnh của vật cần chụp hiện lên ở chỗ đặt màn hứng ảnh.

- Ở máy ảnh thông thường thì ảnh nhỏ hơn vật, ngược chiều so với vật.

Bài 8 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Xét về mặt quang học, hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là gì? Hai bộ phận đó tương tự những bộ phận nào trong máy ảnh?

Lời giải

- Xét về mặt quang học, hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là: thể thủy tinh và màng lưới.

- Thể thủy tinh tương tự như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới tương tự như màn hứng ảnh.

Bài 9 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Giới hạn xa nhất và gần nhất trên khoảng nhìn rõ của mắt mỗi người gọi là những điểm gì?

Lời giải

- Giới hạn xa nhất trên khoảng nhìn rõ của mắt mỗi người gọi là điểm cực viễn.

- Giới hạn gần nhất trên khoảng nhìn rõ của mắt mỗi người gọi là điểm cực cận.

Bài 10 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Nêu hai biểu hiện thường thấy của tật cận thị. Khắc phục tật cận thị là làm cho mắt cận có thể nhìn rõ những vật ở gần hay ở xa nhất? Kính cận là loại thấu kính gì?

Lời giải

- Hai biểu hiện thường thấy của tật cận thị:

+ Không nhìn được các vật ở xa.

    + Khi đọc sách, phải đặt sách gần mắt hơn bình thường

- Khắc phục tật cận thị là làm cho mắt nhìn rõ được các vật ở xa.

- Kính cận là loại thấu kính phân kì.

Bài 11 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Kính lúp là dụng cụ dùng để làm gì? Kính lúp là loại thấu kính gì? Tiêu cự của kính lúp có đặc điểm gì?

Lời giải

- Kính lúp là dụng cụ dùng để quan sát các vật nhỏ.

- Kính lúp là loại thấu kính hội tụ.

- Tiêu cự của kính lúp không được dài hơn 25cm.

Bài 12 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Hãy nêu một ví dụ về nguồn phát ánh sáng trắng và hai ví dụ về cách tạo ra ánh sáng đỏ.

Lời giải

- Nguồn phát ra ánh sáng trắng: Mặt Trời, đèn điện, đèn ống,...

- Cách tạo ra ánh sáng đỏ: Đèn led đỏ, chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ, bút laze phát ra ánh sáng đỏ,...

Bài 13 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Làm thế nào để biết trong chùm sáng do một đèn ống phát ra có những ánh sáng màu nào?

Phương pháp: Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.

Lời giải

Chiếu chùm sáng phát ra từ đèn ống đến một lăng kính hay mặt ghi của một đĩa CD.

Bài 14 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Làm thế nào để trộn hai ánh sáng có màu khác nhau? Sau khi trộn, màu của ánh sáng thu được có phải là một trong hai màu ban đầu hay không?

Lời giải

- Ta chiếu hai chùm sáng màu vào cùng một chỗ trên mặt một màn ảnh trắng hoặc cho hai chùm sáng đó đi theo cùng một phương vào mắt.

- Sau khi trộn, màu của ánh sáng thu được không phải là một trong hai màu ban đầu, kết quả ta thu được một ánh sáng có màu khác với màu của hai ánh sáng ban đầu.

Bài 15 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Chiếu ánh sáng đỏ vào 1 tờ giấy trắng, ta sẽ thấy tờ giấy có màu gì? Nếu thay bằng tờ giấy xanh, ta sẽ thấy tờ giấy có màu gì?

Lời giải

- Chiếu ánh sáng đỏ vào một tờ giấy trắng, ta sẽ thấy tờ giấy có màu đỏ.

- Chiếu ánh sáng đỏ vào một tờ giấy xanh, ta sẽ thấy tờ giấy gần như có màu đen.

Bài 16 (trang 151 SGK Vật Lý 9): Trong việc sản xuất muối, người ta lấy nước biển vào các ruộng muối rồi phơi nắng. Người ta đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng? Tác dụng này gây ra hiện tượng gì ở nước biển?

Lời giải

- Người làm muối đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng Mặt Trời

- Tác dụng này gây ra hiện tượng bay hơi ở nước biển.

Bài 17 (trang 151 SGK Vật Lý 9)

Bạn Lan chiếu một tia sáng đi từ không khí vào nước rồi đo góc tới và góc khúc xạ. Hãy chỉ ra cặp số liệu nào có thể là kết quả mà bạn Lan thu được.

A. Góc tới bằng 40030'; góc khúc xạ bằng 600.

B. Góc tới bằng 600; góc khúc xạ bằng 40030'.

C. Góc tới bằng 900; góc khúc xạ bằng 00.

D. Góc tới bằng 00; góc khúc xạ bằng 900.

Lời giải chi tiết

Đáp án B. Góc tới bằng 600; góc khúc xạ bằng 40030'.

Bài 18 (trang 152 SGK Vật Lý 9)

Đặt một vật sáng có dạng chữ L vuông góc với trục chính của một thấu kính hội tụ, song song với mặt thấu kính, cách thấu kính 30 cm. thấu kính có tiêu cự 15 cm. Ta sẽ thu được ảnh như thế nào?

A. Ảnh thật, cách thấu kính 60 cm

B. Ảnh thật, cách thấu kính 30 cm

C. Ảnh ảo, cách thấu kính 60 cm

D. Ảnh ảo, cách thấu kính 30 cm.

Lời giải chi tiết

Đáp án B. Ảnh thật, cách thấu kính 30 cm