Chủ nghĩa Lenin(Chủ nghĩa Marx–Lenin) và các khuynh hướng dựa trên chủ nghĩa Lenin nhưchủ nghĩa Stalin,chủ nghĩa Trotsky,chủ nghĩa Mao, chủ trương xây dựng xã hội mới bằng biện pháp cách mạng, thành lập nhà nước mới. Tiêu biểu cho khuynh hướng này là các đảng Cộng sản tại các nước trên thế giới. Các đảng Cộng sản thường có quan hệ đồng minh với các đảngDân chủ xã hộiở trên (do cùng chia sẻ học thuyết Marx), tạo nên lực lượng chính trị được gọi chung làcánh tả.
Chủ nghĩa cơ hội là hệ thống quan điểm chính trị không theo một định hướng, một đường lối rõ rệt, không có chính kiến hẳn hoi, ngả nghiêng nhằm mưu lợi trước mắt. Trong phong trào cách mạng vô sản, chủ nghĩa cơ hội là chính trị thỏa hiệp, cải lương, hợp tác vô nguyên tắc, trái với lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
