Bình Định có một mạch nguồn văn hóa rất xa xưa, nếu nói phía Bắc có nền văn hóa Đông Sơn, phía Nam có nền văn hóa Óc Eo thì Bình Định, trung điểm của khu vực miền Trung có nền văn hóa Sa Huỳnh - Truông Xe. Thừa hưởng một mạch nguồn văn hóa đồ sộ và cổ xưa cùng với hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, văn hóa Bình Định vừa lan tỏa vừa tiếp nhận những giá trị của nền văn hóa khác để bồi đắp, làm phong phú cho mình.

    Ai đã một lần đến Bình Định sẽ nhớ mãi những ngọn Tháp Chămpa ngạo nghễ, đẹp đến ngây ngất bởi lối kiến trúc cho đến bây giờ cũng còn chứa đựng nhiều bí ẩn. Những nhà khảo cổ và nghiên cứu nghệ thuật Chăm đánh giá những cụm tháp Chăm Bình Định đã đạt tới độ chín muồi của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc, và đã dung hòa được những phong cách nghệ thuật Champa và Khmer khiến chúng khác với những quần thể tháp Chăm có trước và sau chúng. Với 14 ngọn tháp còn lại, Bình Định là địa phương thứ 2 sau Quảng Nam sở hữu được nhiều tháp Chăm nhất nước ta.

 Bình Định, quê hương của người anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ, hơn 200 năm đã trôi qua, nhưng dấu ấn về phong trào Tây Sơn, triều đại Tây Sơn vẫn còn in đậm ở nơi đây với những di tích Điện Tây Sơn, Bảo tàng Quang Trung, Thành Hoàng đế.

    Bên cạnh đó, dòng văn hóa phi vật thể ở Bình Định cũng vô cùng phong phú như các lễ hội, nghệ thuật hát bội, nhạc võ Tây Sơn, ca kịch bài chòi, múa hát bá trạo của cư dân miền biển… Những lễ hội mang tính chất truyền thống và dân gian như :

    Lễ hội chiến thắng Đống Đa, Lễ hội cầu ngư, Lễ Cúng Cá Ông , Lễ Hội Tây Sơn …và nhiều lễ hội giàu tính nhân văn của ba dân tộc thiểu số miền núi: Bana, Chăm, H’re sống trên đất Bình Định đã tạo nên một bản sắc văn hoá của riêng vùng đất này. Đây là những món ăn tinh thần đặc sắc không chỉ đối với nhân dân Bình Định mà nó còn là đặc sản để giới thiệu đến bạn bè trong và ngoài nước.

    Văn hoá ẩm thực, Bình Định với nhiều sản vật ẩm thực nổi tiếng đã trở thành một nét văn hoá đặc sắc không thể không nhắc đến: bánh Ít Lá Gai, nem chua Bình Định (nem chợ Huyện), Rượu Bàu Đá, thức uống được xếp vào hàng Quốc Tửu.

          Tháp Bánh Ít tọa lạc trên một ngọn đồi thoải thuộc thôn Đại Lễ, xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Quần thể di tích này gồm 4 tòa tháp lớn nhỏ khác nhau. Độ cao từ điểm xây dựng các tháp so với mực nước biển chỉ tầm 100m. Tháp có tên Bánh Ít một đặc sản nổi tiếng ở Bình Định được người dân nơi đây đặt cho, bởi lẽ nếu đứng từ xa nhìn lại quần thể này sẽ thấy các tòa tháp như những chiếc bánh ít được xếp cạnh nhau. Ngoài cái tên gọi gần gũi, thân thương được người dân nơi đây đặt cho thì tòa tháp này còn được nhắc đến với cái tên tháp Bạc. Được xây dựng từ thế kỷ X. Với những nét độc đáo trong kiến trúc, cũng như các giá trị văn hóa mà nó đem lại công trình này đã được một nhóm tác giả người Anh vinh danh là một trong 1001 công trình kiến trúc mà bạn không thể bỏ qua.

            Có thể nói công trình này là niềm tự hào của người Bình Định nơi đây. Bởi công trình này là một trong những tháp Chăm sở hữu những nét kiến trúc vô cùng độc đáo và phong phú, vẫn đậm nét nghệ thuật, văn hóa Chăm-pa cổ nhưng vẫn mang những nét rất riêng của vùng đất nơi đây. Sẽ rất dễ dàng để ghé thăm quần thể di tích này, bởi lẽ nó nằm gần khu vực đường Quốc lộ 1A chạy qua nên trong chuyến hành trình khám phá Bình Định bạn có thể dễ dàng đến thăm nơi đây.

Nếu để ý bạn sẽ thấy hầu hết các tháp của người Chăm đều được xây hướng về phía Đông, tháp Bánh Ít ở Bình Định cũng không ngoại lệ. Vì thế để lên khu vực này bạn có thể bắt đầu từ cổng phía Đông Bắc ngọn đồi, rồi đi trên con đường được xây bậc tam cấp sẽ lên tới nơi. Con đường dẫn lên những ngọn tháp cũng là hành trình khá thú vị cho những ai yêu thích du lịch khám phá.

Trên đồi có 4 ngọn tháp lớn nhỏ khác nhau, ở vị trí trung tâm sẽ là tháp chính có kích thước lớn hơn cả. Xung quanh tháp chính còn 3 tòa tháp nhỏ, các tòa tháp này tạo thành một quần thể kiến trúc độc đáo. Khiến bất cứ ai khi đặt chân tới nơi này đều có cảm giác như đang lạc vào một thế giới cổ đại đầy huyền bí cách đây cả chục thế kỉ. Chiều cao của tháp chính lên tới 20 mét, lối đi vào tháp được xây nhô ra chừng 2m, trên là mái vòm cong đặc trưng, các chi tiết này được trang trí rất công phu và tỉ mỉ. Các tòa tháp này đều được xây từ những viên gạch đỏ thô ráp nhưng những người xây dựng nơi đây đã cố gắng tạo nên một vẻ mềm mại, hài hòa. Trên các bức phù điêu của tháp Bánh Ít được tạc họa nhiều hình người đầu voi, khỉ trong tư thế nhảy múa rất sinh động.

Ngay cạnh tháp chính là một tháp nhỏ tên yên ngựa. Tháp này cao 12m, chiều rộng là 5m. Phần mái của tháp được làm cong như yên ngựa, có lẽ vì thế mà người dân nơi đây đã đặt cho tòa tháp này cái tên như vậy. Điều đặc biệt ở đây là đế tháp rộng hơn thân, và được chạm khắc các biểu tượng, tượng trưng cho những cánh tay đang nâng lấy tòa tháp.

Hướng Nam của ngọn đồi là một tòa tháp nhỏ khác được xây ở vị trí thấp hơn tòa tháp chính chừng 10 mét. Khác với hai công trình trên, tòa tháp này được xây dựng với 4 cửa ngoảnh về 4 hướng với mong muốn nhận lấy những tinh hoa của đất trời. Phần mái được làm nhỏ dần về đỉnh, trên đây được chạm khắc rất nhiều họa tiết đặc sắc. Nhìn ngắm phần mái của tháp bạn có thể thấy chúng khá giống những trái bầu nậm đã phủ đầy rêu phong được xếp ngay ngắn trên mái.

Cuối cùng là tháp cổng nằm xa và thấp nhất so với tháp chính. Ngọn tháp này có thiết kế đơn giản, vững chãi, các họa tiết trang trí trên tháp cũng không quá cầu kì như những ngọn tháp khác. Mái vòm chạy dọc trong tháp được làm nhọn về phần đỉnh nhìn tựa mũi lao đang hướng lên trời.

Tháp Bánh Ít Bình Định không phải là công trình đồ sộ hay độc đáo nhất mà người Chăm để lại nhưng nếu một lần được ghé thăm quần thể di tích này chắc chắn bạn sẽ phải ngỡ ngàng trước những vẻ đẹp độc đáo của các công trình nơi đây. Mỗi tháp lại sở hữu cho mình những nét rất riêng. Chính vì thế, bạn sẽ được đi hết từ phất ngờ này đến bất ngờ khác khi tới đây thăm quan.

Đến đây bạn còn có cơ hội chiêm ngưỡng bức tượng đá tạc thần Siva. Bức tượng này được này được chạm khắc vô cùng tinh xảo, với hình ảnh thần Siva tọa trên đài sen, lượng tựa đá. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đến nay bức tượng không còn giữa được hình dạng nguyên vẹn, nhiều chi tiết đã bị sứt mẻ, rơi, vỡ nhưng giá trị văn hóa, tín ngưỡng mà nó đem lại vẫn còn nguyên vẹn. Ngoài ra, còn rất nhiều hiện vật giá trị khác vẫn đang được lưu giữ tại đây để bạn có thể thăm quan, chiêm ngưỡng.

         Với vẻ đẹp cổ kính, rêu phong, cùng những giá trị văn hóa, tín ngưỡng to lớn mà nó đem lại tháp Bánh Ít đang dần trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn tại Bình Định. Nếu có dịp du lịch tới Bình Định, bạn hãy ghé thăm quần thể di tích này, chắc chắn chuyến đi này sẽ để lại trong bạn những kỉ niệm đáng nhớ.