EM BÉ THÔNG MINH
(Truyện cổ tích)
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bố cục: 3 đoạn
- Đoạn 1 (Từ đầu … đến “lỗi lạc”): Vua sai quan đi khắp nơi tìm người tài giỏi giúp nước.
- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “láng giềng”): Sự mưu trí, thông minh của em bé qua các lần thử thách.
- Đoạn 3 (Còn lại): Em bé trở thành trạng nguyên.
Nội dung chính: Truyện đề cao trí thông minh, trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố và vượt qua những thử thách oái ăm). Tạo ra tiếng cười vui vẻ và hồn nhiên trong đời sống hằng ngày.
Câu 1 (SGK, trang 74):
- Hình thức dùng câu đố để thử tài nhân vật rất phổ biến trong truyện cổ tích.
- Hình thức này có tác dụng:
+ Tạo ra thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng và phẩm chất của mình.
+ Tạo tình huống để phát triển cốt truyện.
+ Gây hứng thú hồi hộp cho người đọc, người nghe.
Câu 2 (SGK, trang 74):
- Sự mưu trí, thông minh của em bé được thử thách qua 4 lần:
+ Lần 1: Trả lời câu hỏi của viên quan “Trâu cày một ngày được mấy đường?”.
+ Lần 2: Giải được câu đố của vua: nuôi trâu đực đẻ được bê con.
+ Lần 3: Cũng là thử thách của vua: một con chim sẻ làm được ba mâm cỗ thức ăn.
+ Lần 4: Câu đố của sứ thần nước ngoài: xâu một sợi chỉ mảnh qua ruột con ốc vặn rất dài.
- Sự thử thách càng ngày càng khó vì:
+ Xét về người đố: lúc đầu chỉ là một viên quan – hai lần nhà vua đố - sứ thần nước ngoài.
+ Tính chất câu đố: ngày một oái oăm và khó hơn.
Câu 3 (trang 74 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Em bé giải những câu đố bằng cách:
+ Lần 1:Đố lại viên quan
+ Lần 2: Để nhà vua tự nhận ra sự phi lý của mình trong câu đố.
+ Lần 3: bằng cách đố lại.
+ Lần 4: Dùng kinh nghiệm đời sống dân gian.
- Lý thú:
+ Đẩy thế bí về người đố, gậy ông đập lưng ông.
+ Khiến cho người đố tự thấy những điều phi lý mà họ nói.
+ Lời giải đố không nằm trong kiến thức sách vở mà từ đời sống.
Câu 4 (SGK, trang 74):
Ý nghĩa câu chuyện:
- Truyện đề cao trí thông minh dân gian.
- Nhân dân muốn khẳng định khả năng của người lao động, khẳng định khả năng và trí khôn dân gian luôn có ích và luôn được vận dụng vào thực tế.
- Truyện tạo ra tiếng cười hài hước, mua vui cho người đọc, người nghe.
