Nhân vật Vũ Nương:
- Ngay từ đầu, nàng đã được giới thiệu là "tính đã thùy mị nết na, lại them tứ dung tốt."
- Chàng Trương vì mến cái dung hạnh ấy nên xin trăm nạng vàng cưới về làm vợ.
=> Cuộc hôn nhân không bắt đầu từ tình yêu mà là một cuộc trao đổi.
a) Khi trở thành vợ Trương Sinh:
- Nàng hiểu tính chồng, ý thức được thân phận.
- Giữ gìn khuôn phép, gia đình ko bị thất hòa.
b) Khi tiễn chồng đi lính:
- Hành động: rót chén rượu đầy, dặn dò chồng những lời tình nghĩa, đằm thắm.
- Lời nó:
+ Không màng vinh hoa phú quý, chỉ cần chồng bình an trở về.
+ Nàng chia sẻ, cảm thông, lo lắng cho những gian lao chồng phải chịu đựng.
+ Và xúc động nhất là những lời tâm tình về nỗ nhớ khi xa chồng " hìn trăng soi... người đất thú"
+ Nàng còn thể hiện nỗi lo lắng bị thất lạc tin khi chồng đi xa.
-> Yêu thương chồng.
-> Từng nhịp đập văn biển ngẫu như nhịp đập trái tim nàng trái tim người vọ trẻ khao khát yêu thương.
- Cảm xúc của người đọc khi chứng kiến cuộc chia tay đều cảm thông, thương xót.
c) Khi xa chồng:
- Nàng là người vợ rất mực thủy chung với chồng, nỗi nhớ chồng kéo dài thơ năm tháng.
- Nangg là người mẹ hiền, hết lòng chăm sóc, bù đắp cho đứa con thiếu vắng tình cha. Bằng chứng cho thấy ở cái bóng phần sau mà nàng bảo cha Đản.
- Ở Vũ Nương cong bộc lộ đức tín hiếu thảo của người con dâu:
+ Khi mẹ chồng ốm, nàng chăm sóc chu đáo " nàng hết sức thuốc thang.... Khôn khéo khuyên lơn."
+ Khi mẹ chồng mất, nàng " lo ma chay .... của mình" nàng cũng đau lòng.
- Lời trăn trối của mẹ chồngchính là sự đánh giá khách quan công lao của nàng đối với gia ình chồng.
-> Cuộc đời Vũ Nương tuy ngắn ngủi nhưng nàng đã làm tròn bổn phận của người phụ nữ.
d) Khi bị chồng nghi oan:
- Lời thoại 1:
+ Nàng ý thức được thân phận của mình và nàng còn bày tỏ sự hàm ơn đối với gia ình nhà chồng" thiếp vốn con kẻ khó, được nương tựa nhà giàu."
+ Nàng bày tỏ với chồng sự thiệt thò của người vợ khi chồng đi lính.
+ Khẳng định tấm lòng thủy chung, trong sách.
-> Cố gắng hàn gắn gia đình đang có nguy cơ tan vỡ.
- Lời thoại 2:
+ Nàng bày tỏ lấy Trương Sinh không vì giàu có mà nàng muốn có gia đình hạnh phúc.
+ Nàng bày tỏ nỗi thất vọng khi không biết sao mình bị nghi oan, bất công, không có quyền tự bảo vệ bản thân.
+ Nàng nhìn thấy thực tế cuộc hôn nhân đang trên bờ vực thẳm.
-> Người phụ nữ của gia ình đã bầy tỏ nỗi thất vọng đau đớn bởi hạnh phúc gia đình đang tan vỡ.
- Lời thoại 3:
+ Lời than cho thân phan " duyên phận hẩm hưu,..."
+ Lời nguyền: chịu sự trừng phạt thật đích đáng nếu không trong sạch, còn nếu trong sạch thì được minh oan.
-> Nàng đã khẳng định tấm lòng thủy chung trong sạch của mình, tìm mọi cách hàn gắn gia đình nhưng không được. Nàng tuyệt vọng đau đớn tìm tới cái chết.
