I. Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897 - 1914)1. Tổ chức bộ máy Nhà nước
- Thực dân Pháp thành lập Liên bang Đông Dương, gồm Việt Nam, Cam-pu-chia và Lào, đứng đầu là viên Toàn quyền người Pháp.
- Việt Nam bị chia làm ba xứ với ba chế độ cai trị khác nhau:Bắc Kì là xứ nửa bảo hộ,Trung Kì theo chế độ bảo hộ, Nam kì theo chế độ thuộc địa. Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh; đứng đầu xứ và tỉnh là các viên quan người Pháp. Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu. Đơn vị hành chính cơ sở ở Việt Nam vẫn là làng xã, do các chức dịch địa phương cai quản. Bộ máy chính quyền từ trung ương đến cơ sở đều do thực dân Pháp chi phối.
2. Chính sách kinh tế
- Thực dân Pháp đẩy mạnh việc cướp đoạt ruộng đất. Bọn chủ đất mới vẫn áp dụng phương pháp bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
- Pháp tập trung vào khai thác than và kim loại. Sau công nghiệp khai thác, các nghành sản xuất xi măng, điện nước,ché biến gỗ, xay xát gạo... cũng đem lại cho chúng một nguồn lợi lớn.
- Pháp xây dựng hệ thống giao thông vận tải để tăng cường việc bóc lọt kinh tế và đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân.
- Để nắm giữ độc quyền tị trường Việt Nam, hàng hóa của Pháp nhập vào bị đánh thuế rất nhẹ hoặc được miễn thuế. Hàng hóa nước khác bị đánh thuế rất cao. Hàng hóa nước ta chủ yếu là xuất sang Pháp.
- Pháp tiến hành đánh các thứ thuế mới, chồng lên các thuế cũ đã có từ trước khi Pháp tới. Nặng nhất là thuế muối,thuế rượu, thuế thuốc phiện.
