Sự sụ đổ của nước xã hội chủ nghĩa ở liên xô và đông âu do:
- Do đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan, đời sống nhân dân không được cải thiện
- Do đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan, duy ý chí, cùng với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp làm cho sản xuất trì trệ, đời sống nhân dân không được cải thiện.
- Ở Liên Xô, trong những năm 70 của thế kỉ XX phải nhập lương thực của các nước Tây Âu
- Vì khi tiến hành cải tổ lại phạm phải sai lầm trên nhiều mặt
- Sai lầm khi thực hiện chế độ đa nguyên đa đảng, từ bỏ quyền lãnh đạo cao nhất của Đảng.
- Sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước có tác động không nhỏ làm cho tình hình trở nên thêm rối loạn
⇒Xã hội chủ nghĩa ở liên xô và đông âu sụp đổ!
