* Lãnh đạo: Đề Nắm và Đề Thám
* Căn cứ: 6 tỉnh
* Thời gian: 29 năm
* Diễn biến:
- Giai đoạn 1884-1892: Nghĩa quân hoạt động riêng lẻ, chưa có sự chỉ huy thống nhất, lãnh đạo uy tín: Đề Nắm, sau Đề Thám
- Giai đoạn 1893-1903: Nghĩa quân vừa đấu tranh vừa xây dựng cơ sở:
+ Đề Thám 2 lần giàng hòa với Pháp
+Tranh thủ thời gian hoàn hoãn, nghĩa quân tích cực chuẩn bị lực lượng
- Giai đoạn 1908-1913:
+ Pháp tập chung lực lượng tán công quy mô lên Yên Thế
+ Lực lượng nghĩa quân hao mòn dần
+ Đề Thám vị hãm hại, phong trào dần tan rã
