Câu 1 (trang 36)
- Bài ca dao 1: lời của người mẹ hát ru con
- Bài ca dao 2: lời của người con gái lấy chồng xa quê nói với mẹ.
- Bài ca dao 3: lời của con cháu nói với ông bà.
- Bài ca dao 4: lời của cha mẹ dặn dò con cái hoặc lời anh em tâm sự với nhau.
( Dựa vào nội dung của mỗi bài ca dao để khẳng định ý nghĩa của câu )
Câu 2 (trang 36):
* Tình cảm mà bài ca dao 1 muốn diễn tả là tình cảm của cha mẹ đối với con cái, nhắc nhở công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ:
- Ví công cha với núi ngất trời: khẳng định sự lớn lao
- Ví mẹ là nước ở ngoài biển Đông thể hiện chiều sâu, chiều rộng.
⟹ Hình ảnh mẹ không lớn lao như người cha nhưng luôn gần gũi, rộng mở hơn.
* Cái hay:
- Sử dụng phép so sánh “công cha – núi ngất trời”, “nghĩa mẹ - nước ở biển Đông” => Công sinh thành của cha mẹ là rất to lớn.
- Hình ảnh: cù lao chín chữ là cụ thể hóa về công cha, nghĩa mẹ, tình cảm biết ơn của con cái.
- Ngôn ngữ: sử dụng từ láy “mênh mông”
- Âm điệu: nhắn nhủ, tâm tình.
* Những câu ca dao tương tự:
- Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con
- Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang.
…..
Câu 3 (trang 36):
* Bài 2 là tâm trạng của người phụ nữ lấy chồng xa quê.
* Phân tích tâm trạng:
- Thời gian: “chiều chiều” - gợi buồn, gợi nhớ nhưng nó không phải một lần mà chiều nào cũng vậy, nỗi buồn cứ chồng chất lên nhau làm cho cô gái đó càng nhớ nhà, nhớ mẹ da diết.
- Không gian: “ngõ sau” là ngõ vắng hoe, heo hút, thế là chiều nào cô cũng đứng ở đó để trông về quê mẹ. Trong cái khung cảnh ảm đạm, người phụ nữ đứng có một mình, thui thủi mới càng nhỏ bé và đáng thương hơn bao giờ hết.
- Hành động: “đứng”, “trông” về quê mẹ.
- Nỗi niềm: “ruột đau chín chiều” tức là cô đau nhiều bề
⟹ Nỗi nhớ mẹ của người con gái trong bài ca dao này rất da diết.
câu 4 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Bài 3 là diễn tả nỗi nhớ và sự kính yêu đối với ông bà.
* Phân tích:
- Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh để diễn tả tình cảm ấy: nỗi nhớ được so sánh với nuộc lạt buộc trên mái nhà. Mà như chúng ta biết, so sánh với nuộc lạt mái nhà là so sánh với sự vô cùng, vô kể bởi nuộc lạt có rất nhiều.
⟹ Tình cảm, nỗi nhớ của con cháu với ông bà là ko đếm được.
- Cái hay của cách diễn đạt này nằm ở cách dùng từ “ngó lên” chỉ sự thành kính và hình ảnh so sánh “nỗi nhớ - nuộc lạt” ngoài ý nghĩa chỉ nỗi nhớ vô kể, không đếm được nó còn thể hiện sự kết nối bền chặt tình cảm máu mủ, tình cảm huyết thống của những người trong g mđà cụ thể là của con cháu đối với ông bà.
