Đề thi học sinh giỏi: Ở đâu có lao động thì ở đó có sáng tạo ra ngôn ngữ

Bình luận ý kiến sau đây của Nguyễn Tuân : Ở đâu có lao động thì ở đó có sáng tạo ra ngôn ngữ . Nhà văn không chỉ học tập ngôn ngữ của nhân dân mà còn là người phát triển ra ngôn ngữ sáng tạo . Không nên ăn bám vào ngôn ngữ của người khác .Giàu ngôn ngữ thì văn sẽ hay (…) . Cũng cùng một vốn ngôn ngữ ấy , nhưng sử dụng nó sáng tạo thì văn sẽ có bề thế và kích thước . Dùng chữ như đánh cờ tướng , chữ nào để chỗ nào phải đúng vị trí của nó . Văn phải linh hoạt . Văn không linh hoạt là văn cứng đơ, thấp khớp .
I.Mở bài
Ngôn ngữ là đặc trưng , là chất liệu cơ bản , là phương tiện biểu đạt của văn chương.Xét ngôn ngữ của một tác phẩm có thể thấy được tài năng của nhà văn . Các nhà văn có tài thường có ý thức khi sử dụng ngôn ngữ . Nguyễn Tuân là một người như thế . Bởi thế, khi nói chuyện với các nhà văn trẻ , NT đã khẳng định : Ở đâu có lao động …cứng đơ, thấp khớp .
II.Thân bài
1.Ở đâu có lao động thì ở đó có sáng tạo ra ngôn ngữ . Nhà văn không chỉ học tập ngôn ngữ của nhân dân mà còn là người phát triển ra ngôn ngữ sáng tạo.Không nênăn bám vào ngôn ngữ của người khác.
-Mỗi dân tộc có một ngôn ngữ riêng . Nhưng không phải con người vừa sinh ra đã có tất cả mà phải trải qua hàng nghìn , hàng triệu năm vốn ngôn ngữ của con ngươi mới được như ngày nay .
-Làm cho ngôn ngữ của dân tộc đó trở nên trong sáng , phong phú hơn còn tuỳ thuộc vào các nhà văn , nhà thơ .Họ như những con ong cần mẫn hút mật cho đời .Một nhà thơ nước ngoài đã từng thấm thía giá trị cao quý của lao động trong thi ca :
Phải phí tổn ngàn cân quặng chữ
Để thu về một chữ mà thôi
Những chữ ấy làm cho rung động
Triệu trái tim trong hàng triệu năm dài .
-Các nhà văn không phải ngẫu nhiên có vốn ngôn ngữ như họ đã có , mà họ phải phải lăn trải vào đời, phải lao động , phải học tập , tích luỹ từ ngôn ngữ nhân dân.Ngôn ngữ văn học tuy so với ngôn ngữ nhân dân không phong phú bằng nhưng xét về mặt biểu cảm hay để thể hiện một điều gì đó thì nó lại đạt mức độ tinh tế và sắc nét hơn .Tuy nhiên , ngôn ngữ văn học phải dựa vào ngôn ngữ nhân dân thì mới có sức sống .Chẳng thế mà Nguyễn Thi để cho chị Ut Tịch nói : “Còn cái lai quần cũng đánh” nghe dân dã làm sao ! Hay trong tác phẩm Mùa lạc của Nguyễn Khải , ngôn ngữ của chị Đào là ngôn ngữ rất quen thuộc trong nhân dân nhưng rất giàu tính biểu cảm(đoạn chị Đào suy nghĩ về cuộc đời, số phận mình)
-Học tập ngôn ngữ nhân dân nhưng “ Nghệ thuật không phải là sự sao chép tự nhiên”, tất nhiên là về mọi mặt , kể cả ngôn ngữ . Mỗi nhà văn phải có một phong cách , có một giọng văn riêng .Cũng như nhà văn Liên Xô Tuốc-ghê-nhép nói : “ Cái quan trọng trong tài năng văn học là tiếng nói của mình , là cái giọng riêng biệt của chính mình không thể tìm thấy trong cổ họng của bất kì một người nào khác”
-Chứng minh bằng lao động nghệ thuật và tài năng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân , Nguyễn Du , Xuân Diệu , Tố Hữu…
2.Giàu ngôn ngữ thì văn sẽ hay (…) . Cũng cùng một vốn ngôn ngữ ấy , nhưng sử dụng nó sáng tạo thì văn sẽ có bề thế và kích thước . Dùng chữ như đánh cờ tướng , chữ nào để chỗ nào phải đúng vị trí của nó . Văn phải linh hoạt . Văn không linh hoạt là văn cứng đơ, thấp khớp .
-Nhà văn tài năng phải có vốn ngôn ngữ phong phú của chính tâm hồn mình . Ngôn ngữ nhà văn phong phú sẽ làm cho văn giàu hình tượng , giàu nhạc tính . Nhưng điều quan trọng hơn cả là phải biết lựa chọn , sử dụng ngôn ngữ thích hợp vì như Nguyễn Tuân đã khẳng định : “Cũng cùng một vốn ngôn ngữ ấy , nhưng sử dụng nó sáng tạo thì văn sẽ có bề thế và kích thước . Dùng chữ như đánh cờ tướng , chữ nào để chỗ nào phải đúng vị trí của nó . Văn phải linh hoạt . Văn không linh hoạt là văn cứng đơ, thấp khớp”
–Bởi vì ngôn ngữ văn học trước hết phải chính xác .Tuy nhiên, ngôn ngữ văn học chính xác nhưng không cứng nhắc mà uyển chuyển , mềm mại . Bởi vì thơ văn sinh trưởng từ tâm hồn con người nên sự chính xác của ngôn ngữ văn học có sự khác biệt với sự chính xác của khoa học . Chính vì thế mà Nguyễn Du viết :
Cỏ non xanh dợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Có bản chép :
Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Hoặc :
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Nếu dùng chữ tận thì trước mắt ta chỉ là thảm cỏ xanh mênh mông , còn dùng chữ rợn thì đã có sự sống bên trong của thảm cỏ xanh ấy . Nhưng chữ dợn chính xác hơn cả vì thảm cỏ không chỉ có sức sống mà dường như sức sống ấy đang sôi động , nhảy múa trước mắt ta .
–Ngôn ngữ văn học là ngôn ngữ có khả năng diễn đạt tinh tế, biểu cảm và giàu hình ảnh (dẫn chứng đoạn văn mở đầu Hai đứa trẻ của Thạch Lam và đoạn văn tả cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân –phân tích khả năng miêu tả tinh tế, biểu cảm , giàu hình ảnh ) .Hay người Việt Nam yêu truyện Kiều không thể quên được những câu thơ tả cảnh mùa thu của Nguyễn Du với âm hưởng ca dao dịu dàng , man mác :
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc , non phơi bóng vàng
Đó là một cảnh thu long lanh mĩ lệ đầy chất thơ mà mãi đến những thế kỉ sau người dân Việt Nam cũng không thể nào quên .
-Để có được vốn ngôn ngữ phong phú nhà văn phải lấy vốn từ cuộc sống , từ nhân dân , phải bám rễ sâu vào đời để tích luỹ, học tập . Nhưng khi sử dụng ngôn ngữ phải biết sáng tạo vì “Dùng chữ như như đánh cờ tướng , chữ nào để chỗ nào phải đúng vị trí của nó . Văn phải linh hoạt . Văn không linh hoạt là văn cứng đơ, thấp khớp” . Những con chữ nếu không được đạt đúng chỗ thì nó sẽ trở nên “cứng đơ, thấp khớp” không linh hoạt .
3. Ý kiến của Nguyễn Tuân cho thấy ông rất quan tâm đến vấn đề ngôn ngữ văn học nói chung và ngôn ngữ văn xuôi nói riêng . Tuy ngôn ngữ không phải là yếu tố duy nhất làm nên tác phẩm văn học có giá trị nhưng nó yếu tố góp phần tạo nên giá trị của tác phẩm . Nguyễn Tuân cũng được xem là “nhà luyện đan ngôn từ”
Xem thêm : Bộ đề thi học sinh giỏi môn Văn

Bài viết gợi ý: