Cách nhận biết dạng bài tập: Là bài toán về phương trình hóa học mà đề bài cho cả 2 số liệu (số mol, khối lượng, thể tích) của 2 chất tham gia phản ứng
Giả sử có phản ứng hóa học: aA + bB → cC + dD. Cho số mol A và B là nA và nB
$\frac{{{n}_{A}}}{a}$ = $\frac{{{n}_{B}}}{b}$ => A và B là 2 chất phản ứng hết (vừa đủ)
$\frac{{{n}_{A}}}{a}$ > $\frac{{{n}_{B}}}{b}$ => Sau phản ứng thì A còn dư và B đã phản ứng hết
$\frac{{{n}_{A}}}{a}$ < $\frac{{{n}_{B}}}{b}$ => Sau phản ứng thì A phản ứng hết và B còn dư
Lưu ý:
+ Tính theo phương trình hóa học thì phải tính theo chất hết
+ Nếu đầu bài cho 1 chất tham gia và 1 sản phẩm thì tính toán theo chất sản phẩm
* Các bước giải:
B1: Đổi dữ kiện đầu bài ra số mol
B2: Viết phương trình phản ứng
B3: Dựa vào phương trình phản ứng và tỉ lệ, tìm tỉ lệ số mol và hệ số phản ứng của 2 chất tham gia theo PTHH
B4: Vậy tính toán dựa vào số mol chất phản ứng hết, điền số mol chất hết lên PTHH.
Từ các dữ kiện có liên quan tìm được số mol của các chất theo yêu cầu đề bài.
Ví dụ : Cho 13 gam Zn tác dụng với 0,3 mol HCl sau khi kết thúc phản ứng thu được muối kẽm clorua và khí H2.
a) Viết và cân bằng PTHH và cho biết sau khi kết thúc phản ứng thì chất nào còn dư?
b) Tính thể tích của H2 thu được.
Hướng dẫn giải:
a) Bước 1: Số mol Zn là: ${{n}_{Zn}}=\frac{13}{65}=0,2\,mol$
Bước 2: Viết PTHH: Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
Bước 3: Xét 2 tỉ lệ số mol và hệ số phản ứng của Zn và HCl, ta có:
$\frac{{{n}_{Zn}}}{1}=\frac{0,2}{1}=0,2$ và $\frac{{{n}_{HCl}}}{2}=\frac{0,3}{2}=0,15$
Vì 0,2 > 0,15 => Zn dư và HCl phản ứng hết
=> tính sản phẩm theo HCl
b) PTHH: Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
2mol 1mol
0,3mol → 0,15mol
=> Thể tích khí H2 thu được là: V = 22,4.n = 22,4.0,15 = 3,36 lít
