Soạn bài lầu Hoàng Hạc của Thôi Hiệu
(Hoàng Hạc lâu)
I. Gợi ý trả lời câu hỏi
Câu 1. Lầu Hoàng Hạc là sự kết tinh của những cảm xúc của con người khi đối diện với cái đẹp. Việc nhan đề bài thơ là Lầu Hoàng Hạc và trong suốt bài thơ ngoài sự xác định vị trí của lầu hoàng hạc ở “nơi đây” thì toàn bài không nói gì về “lầu”, hoàn toàn là việc nằm trong nguồn thi hứng của tác giả. Nguồn thi hứng ấy được khơi lên bởi lầu Hoàng Hạc, bởi cảnh sắc thiên nhiên, bởi dấu ấn tươi đẹp của những năm tháng xa xôi trước kia và vì cả những truyền thuyết đẹp như mộng được dệt nên bởi người xưa. Từ tất cả những cảm xúc ấy, từ cái có trở thành cái không, cái hư vô trở thành thực mà cái hữu hình lại trở thành khói, thành sương bảng lảng quang Lầu Hoàng Hạc và chính bởi nội dung của bài thơ này không nhằm tả cảnh mà là qua canh để ngụ tình, là những cảm xúc, những chiêm nghiệm, những suy tư của tác giả về nhân thế, về lẽ thịnh suy… đó là lí do giải thích tại sao toàn bài thơ ngoài việc nhắc rằng, giới thiệu đây là lầu Hoàng Hạc thì không nhắc gì đến lầu nữa cả.
Câu 2. Tất cả cảnh đều đẹp, sao lại “khiến người buồn”?
Khung cảnh lầu Hoàng Hạc hiện lên trong bài thơ cho thấy đó là một khung cảnh mĩ lệ, thế nhưng lòng người không vui cũng có lí do của nó. Ở câu thơ đầu tác giả đã nhắc đến tích nhân, nhắc đến tích Phí Văn Vi cưỡi hạc vàng bay đi hay dụng ý của tác giả là nhằm nhấn mạnh sự ra đi, sự mất mát. Thời gian một trôi không trở lại và sự ra đi này tượng trưng cái đẹp, cái linh thiêng nay đã hút bóng cùng huyền thoại, nơi đây chỉ còn hoang vắng, chỉ con chút dấu vết lưu lại mà thôi. Và từ sự chiêm nghiệm ấy mà dâng lên nỗi buồn mênh mang trong lòng thi sĩ. Bởi từ những câu đầu đã nhuốm buồn, nhuốm vẻ tiếc thương ai hoài rồi thì làm sao những câu thơ còn lại làm vui cho được? Cả cái sự lẻ loi nhận thấy của con người trước không gian mênh mông kia qua câu thơ “Bạch vân thiên tải không du du” cộng với khói sóng cuộn lên gợi cho người ta nhớ nhung, ước ao hình bóng của quê nhà khiến cho bài thơ nhuốm một sắc buồn. Buồn mà đẹp, buồn mà vẫn thấy lộng lẫy, ngất ngây lòng người.
Câu 3. Có người cho rằng có thể rút gọn bài thơ này thành một câu “Tích nhân khứ … sử (kim) nhân sầu” (người xưa đã đi… khiến người (nay) buồn). Lại có người cho rằng: “Bài thơ 56 chữ thì cả 56 chữ đều là bước chuẩn bị cho một chữ “sầu” đậu xuống, kết đọng trong tâm”. Anh / chị nhất trí với ý kiến nào? Vì sao?
Trong hai ý kiến trên học sinh chọn ý nào mà mình thấy phù hợp nhất, ưng ý nhất và dẫn ra những lí do để giải thích cho sự lựa chọn ấy của mình.
