Soạn bài nghị luận về một hiện tượng đời sống

Soạn bài nghị luận về một hiện tượng đời sống

I. Kiến thức cơ bản

1. Dạng đề bài

Đề bài nêu lên một hiện tượng trong đời sống qua một số thông tin vắn tắt về một câu chuyện lạ lùng của một con người có thật (chàng thanh niên trẻ tiêu biểu của thành phố Hồ Chí Minh năm 2007 – Nguyễn Hữu Ân).

Yêu cầu của đề bài: Bày tỏ ý kiến của mình về hiện tượng đó

2. Các bước thực hiện

Có thể thực hiện theo các bước sau đây:

2.1. Tìm hiểu đề

- Xác định hiện tượng cần bàn luận: một tấm gương tốt ở lứa tuổi thanh niên rất đáng học tập.

- Suy nghĩ về nội dung bàn luận:

+ Bàn luận những vấn đề gì? (luận điểm)

+ Minh họa những dẫn chứng nào? (luận cứ)

Xác định cách lập luận: vận dụng những thao tác lập luận nào?

2.2. Lập dàn ý

Mở bài: Giới thiệu hiện tượng cần nghị luận, nhấn mạnh đặc điểm của nó.

Thân bài: Bàn luận về hiện tượng đó:

- Đúng, đẹp như thế nào? Vì sao lại là câu chuyện lạ lùng?

- Đáng ghi nhận và ca ngợi, đáng học tập như thế nào?

- Ở góc độ riêng của mình (học sinh lớp 12), sẽ đi sâu bàn luận vấn đề gì có tính đặc biệt?

- Có cho đó là hiện tượng “phi thường”, cá biệt, khó có thể học tập không?

Kết bài: Nêu suy nghĩ sâu sắc nhất của bản thân về hiện tượng đó.

2.3. Viết bài

Dựa vào dàn ý đã lập (có thể khác dàn ý bài) để viết thành bài văn theo suy nghĩ riêng của em.

Có thể bàn luận toàn diện, cũng có thể chỉ đi sâu vào suy nghĩ tâm huyết nhất của mình (Đề bài viết cập nhật, cần đọc kĩ tư liệu tham khảo về câu chuyện của Nguyễn Hữu Ân).

3. Từ kết quả phân tích văn bản Chia chiếc bánh của mình cho ai?, rút ra kết luận?

- Nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn về một hiện tượng, một vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống, xã hội.

- Bài nghị luận cần nêu rõ hiện tượng, phân tích mặt đúng – mặt sai, lợi – hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết.

- Sử dụng thao tác lập luận phù hợp, cần chọn góc độ riêng để bàn luận nhằm nêu lên những suy nghĩ của riêng mình.

II. Luyện tập

1. Đọc đoạn văn của Nguyễn Ái Quốc và trả lời câu hỏi

1.1. Nội dung tác giả Nguyễn Ái Quốc bàn luận là hiện tượng thanh niên Việt Nam lúc bấy giờ (những năm 20 của thế kỉ XX): sống không có lí tưởn, mục đích, thiếu nghị lực, chí tiến thủ, chỉ viết vui chơi, hưởng thụ cá nhân mà không biết học tập cho bản thân, cho nước nhà, cho dân tộc. Ngày nay, hiên tượng đó không phải không còn ở một số thanh niên. Cần phải cảnh báo và chấn chỉnh lại.

1.2. Trong văn bản, Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng các thao tác lập luận như so sánh, phân tích, bình luận.

1.3. Cách viết của Nguyễn Ái Quốc rõ ràng, trong sáng, lập luận chặt chẽ, giọng văn tâm huyết, đầy thuyết phục.

2. Bàn luận về hiện tượng “nghiện” karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay

Với dạn đề này, chúng ta có thể viết bài theo gợi ý dưới đây:

a. Mở bài

Nêu hiện tượng, trích dẫn đề, nhận định chung.

b. Thân bài

- Phân tích hiện tượng

- Bình luận hiện tượng

- Đánh giá chung về hiện tượng

- Phê phán các biểu hiện chưa tốt.

c. Kết luận