Soạn bài quan sát, tượng tượng, so sánh và nhận xét trong văn bản miêu tả
I.
1. Đọc các văn bản
2. Trả lời câu hỏi.
a. Đặc điểm nổi bật của
Đoạn 1: Nhân vật Dế Choắt ốm yếu, xấu xí.
Đoạn 2: Phong cảnh sông nước Cà Mau rộng lớn, hùng vĩ và đầy sức sống hoang dã.
Đoạn 3: Ngày hội xuân của bầy chim bên cây gạo đỏ.
b. Ghi lại những từ ngữ và hình ảnh ở 3 đoạn.
- Xem ghi nhớ trang 28.
c. Liên tưởng và so sánh.
Đoạn 1:
- Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
- Cánh ngắn củn như người cởi trần mặc áo gi-lê.
- Mặt mũi lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ (giống kẻ mất hồn, giống người điên, khùng).
Đoạn 2:
- Kênh rạch chi chít như mạng nhện.
- Nước ầm ầm như thác
- Rừng đước như hai dãy trường thành.
Đoạn 3:
- Cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim.
- Cây gạo sừng sững như tháp đèn khổng lồ.
- Hoa là lửa; búp là nến…
- Bầy chim gọi nhau trò chuyện, trêu ghẹo, tranh cãi…
Sự độc đáo ở đây là tác giả đã gợi được cho người đọc những khám phá bất ngờ, thú vị. Sự vật được miêu tả có hồn và có nét khu biệt.
3. Đoạn văn đã lược đi những liên tưởng so sánh khiến cho sự vật trở nên nghèo nàn, sức gợi hình gợi cảm đã bị giảm đi rõ rệt. Do đó cảnh sông nước Cà Mau mất đi màu sắc độ đáo, cá thể.
II. Luyện tập
1.
- Tác giả đã quan sát từ xa, từ cao để bao quát Hồ Gươm ; sau đó nhìn cầu Thê Húc dẫ tới đền Ngọc Sơn. Tác giả dừng lại miêu tả mái đền, gốc đa. Sau đó nhìn xa hơn là Tháp Rùa. Tác giả miêu tả tháp từ cao, xuống tường rêu rồi quan sát gò đất nơi Tháp Rùa đứng.
- Điền từ :
(1) Gương bầu dục
(2) Cong cong
(3) Lấp ló
(4) Cổ kính
(5) Xanh um
2.
- Câu 1 :
+ Thân hình đẹp : cả người màu nâu bóng mỡ.
+ Dế tự hào về mình : người tôi rung rỉnh, rất ưa nhìn.
- Câu 2 : Cái đầu.
+ Lực sĩ : to, nổi từng tảng.
+ ương bướng, rất bướng.
- Câu 3: Răng
+ đẹp: đen nhánh
+ khỏe: nhai ngoàm ngoạp như liềm máy.
- Câu 4: Râu.
+ đẹp: dài, cong.
+ hùng dũng tạo nên tư thế.
+ Tự hào: hãnh diện với bà con.
+ Quá đề cao mình một cách kiêu căng: trịnh trọng, khoan thai đưa chân lên vuốt râu…
3. Có thể tham khảo những bài văn tả nhà hoặc phòng để tìm những nét đặc sắc cho mình.
4. Có thể liên tượng so sánh.
- Mặt trời với khuôn mặt hồng tươi cười rạng rỡ.
- Bầu trời trong vắt, bồng bềnh những đám mây hồng.
- Những hàng cây lặng lẽ nghe chim hót.
- Núi đồi như thoa son.
- Những ngôi nhà tranh bốc khói bữa cơm sáng.
Có thể tham khảo :
Ông Trời nổi lửa đằng đông.
Bà Sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay.
[…] Cậu Màu thức dậy từ lâu
Cái tay rửa mặt, cái đầu nghiêng nghiêng.
Mụ Gà cục tác như điên
Làm thằng gà Trống huyên thuyên một hồi.
Cái Na đã tỉnh giấc rồi
Cu Chuối đứng vỗ tay cười, vui sao ?
Chị Tre chải tóc bờ ao
Nàng Mây áo trắng ghé vào soi gương.
(Buổi sáng nhà em – Trầ Đăng Khoa)
5. Tả dòng sông.
