THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ
Trạng ngữ
Dưới bóng tre xanh... xay nấm thóc.(Thép Mới)
a) Xác định trạng ngữ:
- Dưới bóng tre xanh
- đã từ lâu đời
- đời đời, kiếp kiếp
- từ nghìn đời nay.
Trạng ngữ bổ sung nội dung cho câu:
- Dưới bóng tre xanh xác định địa điểm.
- đã từ lâu đời xác định thời gian.
- đời đời kiếp kiếp xác định thời gian.
- từ nghìn đời nay xác định thời gian.
Vị trí của trạng ngữ:
- Câu (1): Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang.
Các trạng ngữ có thể chuyển sang:
• giữa câu: Người dân cày Việt Nam, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.
• cuối câu: Người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời.
- Câu (2): Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.
Các trạng ngữ có thể chuyển sang:
• đầu cầu: Đời đời, kiếp kiếp, tre ăn ở với người.
• giữa câu: Tre, đời dời, kiếp kiếp, ăn ở với người.
- Câu (3): Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc, trạng ngữ có thể chuyển sang:
• đầu câu: Từ nghìn đời nay, cối xay tre nặng nề quay, xay nắm thóc.
• cuối câu: cối xay tre nặng nề quay, xay nắm thóc, từ nghìn đời nay.
II. LUYỆN TẬP
1. SGK, Tr 40
Cụm từ “mùa xuân”
- Câu a: Mùa xuân làm chủ ngữ (đầu câu), làm vị ngữ (giữa câu).
- Câu b: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít.
(Vũ Tú Nam)
Là câu có cụm từ mùa xuân làm trạng ngữ.
- Câu c: Mùa xuân làm phụ ngữ trong cụm động từ.
- Câu d: Mùa xuân! Là câu đặc biệt.
2. Tìm trạng ngữ (SGK,Tr. 41 - 42)
Trả lời:Trạng ngữ trong các câu:
+ Đoạn a:
- khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi.
- trong cái vỏ xanh kia, dưới ánh nắng.
- vì cái chất quý trong sạch của Trời.
- như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết.
+ Đoạn b:
- với khả năng thích hợp với hoàn cảnh lịch sử như chúng ta vừa nói trên đây
3. Phân loại các trạng ngữ vừa tìm được (SGK,Tr. 41 - 42)
Trả lời:
| Trạng ngữ | Phân loại |
| khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi | Trạng ngữ chỉ thời gian |
| trong cái vỏ xanh kia; dưới ánh nắng | Trạng ngữ chi không gian (nơi chốn) |
| vì cái chất quý trong sạch của Trời | Trạng ngữ chỉ nguyên nhân |
| như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết | Trạng ngữ chỉ cách thức |
| với khả năng thích hợp với hoàn cảnh lịch sử như chúng ta vừa nói trên đây | Trạng ngữ chỉ phương tiện, cách thức |
