Vật lý 9: Sự trộn các ánh sáng màu

Tóm tắt lý thuyết

1. Thế nào là trộn các ánh sáng màu với nhau?

Ta có thể trộn hai hay chiều chùm sáng màu với nhau nếu chùm chiếu các chùm sáng đó vào cùng một chỗ trên một màn ảnh màu trắng. Màu của màn ảnh chỗ đó sẽ là màu mà ta thu được khi trộn các chùm sáng màu nói trên với nhau.
Có thể trộn hai hoặc nhiều ánh sáng màu với nhau để được màu khác hẳn.

2. Trộn hai ánh sáng màu với nhau

Khi trộn hai ánh sáng màu với nhau để được ánh sáng màu khác hẳn.
Khi hoàn toàn không có ánh sáng thì ta thấy tối, tức là thấy màu đen.

3. Trộn ba ánh sáng màu với nhau để được ánh sáng trắng

Trộn các ánh sáng đỏ, lục và lam với nhau một cách thích hợp sẽ được ánh sáng trắng.
Trộn các ánh sáng có màu từ đỏ đến tím với nhau cũng sẽ được ánh sáng trắng.
Tuy nhiên, các ánh sáng trắng nói trên có khác chút ít và khác với ánh sáng trắng của ngọn đèn hoặc mặt trời phát ra.
Ba màu đỏ,lục, lam được gọi là ba màu cơ bản. Đó là vì nếu trộn ba chùm sáng nàu cơ bản với độ mạnh yếu thích hợp ta sẽ thu được đủ mọi màu trong tự nhiên.

4. Bài tập minh họa

Bài 1: Trộn ánh sáng đỏ với ánh sáng vàng sẽ được ánh sáng màu nào nêu dưới đây : đỏ, vàng, da cam, lục, tím?

Hướng dẫn giải:

Màu da cam

Bài 2: Tại mỗi điểm trên màn hình của một tivi màu có ba hạt, phát ra ba thứ ánh sáng khác nhau: đỏ, lục và lam. Nếu ba hạt này được kích thích phát sáng mạnh, yếu khác nhau thì sẽ tạo ra được những màu khác nhau tại điểm đó. Hỏi nếu cả ba hạt đều được kích thích phát sáng mạnh thì tại điểm đó sẽ có ánh sáng màu gì?

Hướng dẫn giải:

Màu trắng.
Theo quy tắc trộn màu

B. Hướng dẫn giải bài tập trong sách giáo khoa

Bài C1 (trang 143 SGK Vật Lý 9): Trong thí nghiệm 1, em đã trộn hai ánh sáng màu nào với nhau? Kết quả em đã thu được ánh sáng màu nào?

Có khi nào em thu được "ánh sáng màu đen" sau khi trộn không?

Hướng dẫn giải:

- Ta thu được ánh sáng màu vàng khi trộn ánh sáng màu đỏ với ánh sáng màu lục.

- Ta thu đươc ánh sáng màu hồng nhạt khi trộn ánh sáng màu đỏ với ánh sáng màu lam.

- Ta thu được ánh sáng màu nõn chuối trộn ánh sáng màu lục với ánh sáng màu lam.

- Không có "ánh sáng màu đen". Trộn hai ánh sáng khác màu với nhau ta thu được ánh sáng màu khác.

Bài C2 (trang 143 SGK Vật Lý 9): Tại sao ba chùm sáng trong thí nghiệm 2 gặp nhau, em thu được ánh sáng màu gì?

Hướng dẫn giải:

Trộn ba ánh sáng đỏ, lục và lam với nhau ta được ánh sáng trắng.

Bài C1 (trang 143 SGK Vật Lý 9): Làm một vòng tròn nhỏ bằng bìa cứng, trên dán giấy trắng. Chia vòng tròn thành ba phần bằng nhau: một phần tô màu đỏ, một phần tô màu lục và một phần tô màu lam. Làm thêm một trục quay cho vòng tròn như một con quay. Cho vòng tròn quay tít dưới ánh sáng ban ngày.

Nhận xét về màu của mặt giấy lúc đó. Có thể coi đây là 1 thí nghiệm trộn ánh sáng màu với nhau được không?

Hướng dẫn giải:

Thí nghiệm này gọi là thí nghiệm đĩa tròn Niu-tơn. Do hiện tượng lưu ảnh trên màng lưới, nên nếu đĩa quay nhanh, mỗi điểm trên màn lưới nhận được gần như đồng thời ba thứ ánh sáng phản xạ từ ba vùng các màu đỏ, lục, lam trên đĩa chiếu đến và cho ta cảm giác màu trắng. Không thể coi đây là một thí nghiệm trộn ánh sáng màu với nhau được.

C. Một số bài tập trắc nghiệm tham khảo

Câu 1: Cách làm nào dưới đây tạo ra sự trộn các ánh sáng màu ?

A. Chiếu một chùm sáng đỏ vào một tấm bìa màu vàng.

B. Chiếu một chùm sáng đỏ qua một kính lọc màu vàng.

C. Chiếu một chùm sáng trắng qua một kính lọc màu đỏ sau đó qua kính lọc màu vàng. D. Chiếu một chùm sáng đỏ và một chùm sáng vàng vào một tờ giấy trắng.

Câu 2: Chiếu một chùm sáng đỏ và một chùm sáng lục vào cùng một chỗ trên một màn ảnh trắng. Ta sẽ thu được một vệt sáng màu gì?

A. Màu đỏ

B. Màu vàng.

C. Màu lục.

D. Màu lam.

Câu 3: Tại mỗi điểm trên màn hình của một tivi màu có ba hạt, phát ra ba thứ ánh sáng khác nhau: đỏ, lục và lam. Nếu ba hạt này được kích thích phát sáng mạnh, yếu khác nhau thì sẽ tạo ra được những màu khác nhau tại điểm đó. Hỏi nếu cả ba hạt đều được kích thích phát sáng mạnh thì tại điểm đó sẽ có ánh sáng màu gì?

A. Màu vàng

B. Màu xanh da trời.

C. Màu hồng.

D. Màu trắng.

Câu 4: Trộn ánh sáng đỏ với ánh sáng vàng sẽ được ánh sáng màu nào?

A. Da cam

B. Chàm

C. Tím

D. Cam

Câu 5: Nếu trộn chùm sáng màu vàng với chùm sáng màu lam một cách thích hợp thì ta thu được ánh sáng màu gì?

A. Chùm sáng màu lam.

B. Chùm sáng màu lục.