Từ hai câu thơ này, Bác đã trực tiếp nêu lên bài học làm người, đó là phải lấy gian nan, thử thách để rèn luyện ý chí tinh thần. Gạo “trắng tựa bông” vì đã chịu “bao đau đớn” cũng như người “thành ngọc” vì đã rèn luyện trong gian nan. Bài học sâu sắc này ngụ ý muốn nhắc nhở, động viên chúng ta không nên lùi bước, nản lòng trước nhũng gian nan, thử thách. Tính triết lý của bài thơ đọng lại ở câu thơ cuối cùng: “Gian nan rèn luyện mới thành công”. Chữ “thành công” mà Bác dùng ở đây mang một ý nghĩa hết sức rộng lớn đó là: Để đạt đến những kết quả tốt đẹp trong việc tiếp thu và phát huy tri thức của nhân loại, trong tu dưỡng đạo đức cách mạng, cũng như trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc đều phải trải qua một quá trình phấn đấu lâu dài, phải chịu đựng những khó khăn, phải được tôi luyện với những thử thách, kể cả phải hy sinh tính mạng… đều phải vững vàng, nỗ lực vượt qua thì mới đi đến thắng lợi và thành công.
Quan niệm trên rất đúng đắn, sâu sắc và giàu ý nghĩa, giúp mỗi người nhận thức sâu sắc hơn về vai trò quan trọng của quá trình “rèn luyện”, vượt qua những gian nan, thử thách đối với việc làm nên thành công trong cuộc đời của mỗi người.
Thế hệ trẻ cần tu dưỡng, phấn đấu, rèn luyện, nỗ lực vượt qua mọi gian nan thử thách để đạt đếb thành công, góp phần dựng xây đất nước.
