Bài làm
1. Sử thi dân gian là những sáng tác tự sự có quy mô tương đôi lớn, bằng văn vần hoặc kết hợp vãn xuôi với văn vần, có nội dung ké lại những sự kiện lớn có tầm quan trọng đối với toàn thể cộng động.
Sử thi gồm hai loại chính:
- Sử thi thần thoại hình thành trẽn cơ sở hộ thống hoá các thần thoại rời rạc. Do đố nội dung loại sử thi này thường mang chủ đề cua thần thoại: Đẻ đất đẻ nước.
- Sử thi anh hùng mô tả sự nghiệp, chiến công cua người anh hùng có ảnh hưởng đến toàn thể cộng động: Đăm Săn.
Sử thi Đăm Săn là một sử thi anh hùng cua người Ẻ-đê - Tây Nguyên. Tác phẩm không chỉ nối tiếng ở trong nước mà còn cả trên phạm vi thế giới. Nội dung chính của thiên sử thi là miêu tả những chiên công oanh liệt và những khát vọng tự do của Đăm Săn - người tù trưởng trẻ tuổi, tài nâng lỗi lạc.
Tác phẩm gồm 8 chương, chia làm bốn phần:
- Theo tục “nối dây”, Đăm Săn cưới hai chị em IIơ Nhị, Hơ Bhị rồi trở thành một tù trưởng giàu có, hùng mạnh (Chương 1, 2).
- Đăm Săn bảo vệ gia đình và bộ tộc, đánh bại các tù trưởng dộc ác: Tù trưởng Kên Kên (Mtao Grư), tù trưởng Sắt (Mtao Mxây), giành lại vợ, đem lại sự giàu có và uy danh cho mình và cộng đổng (Chương 3, 4, 5).
- Đăm Săn phản kháng thần quyền, vượt qua mọi trở ngại của tập tục xà hội, chặt cáy thần và “đi bắt Nữ thần Mặt Trời” nhưng thất bại. (Chương 6, 7)
- Đăm Săn ngã xuống nửa chừng trên con dường thực hiện khát vọng bắt nừ thần Mặt Trời về làm vợ, cháu Đăm Săn ra đời sẽ tiếp tục sứ mệnh còn bỏ dở của Đăm Săn. (Chương 8)
2. Nhân vật trung tâm trong sử thi Đăm Săn là người anh hùng Đăm Săn được kêt tinh bởi nhừng yếu tô" thần kì. Nhừng chiến công và hành động của Đăm Sãn xoay quanh hai vân đề lớn:
- Đấu tranh để thoát khỏi những ràng buộc của tập tục hôn nhân theo chế độ mậu quyền.
- Đấu tranh chống lại những tù trưởng thù địch để bảo vệ cộng động.
3. Nghệ thuật: Ngôn ngừ trang trọng, giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu; sử dụng nghệ thuật so sánh bổ sung, nghệ thuật so sánh tương phán, miêu tả phóng đại. Giọng điộu sôi nổi, hào hứng, lôi cuốn người đọc.4. Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxáy là chi tiết thứ õ trong 13 chi tiết kể về cuộc chiến dấu của Đăm Sân giành lại Hơ Nhị từ tay tù trưởng Mxây.
Đây là đoạn trích tiêu biểu khắc họa rõ dề tài, chủ dề tác phẩm, khẳng định sức mạnh của người anh hùng Đăm Săn - một người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, có trách nhiệm với cuộc sông bình yôn, phồn vinh của thị tộc. ưNếu như trong tranh tượng thánh, diện mạo con người biến dạng thảnh nhăng bộ mặt thánh thì trong sử thi, con người biến dạng thành những nhân vật trác việt, lập dược nhiều chiến công vĩ dại mà con người bình thường không thể lập dược. Vi vậy không thể thuật dược mà chỉ có thể ca hát về nhừng chiến công dó". (V.I-a-prốp)
