Soạn bài phong cách ngôn ngữ báo chí
I. Kiến thức cơ bản
1. Các loại báo chí và phân loại báo chí
- Báo chí có nhiều loại và cách phân loại báo chí cũng theo nhiều tiêu chí khác nhau:
+ Phân loại báo chí theo phương tiện: báo viết, báo nói, báo hình, báo điện tử…
+ Phân loại theo định kì xuất bản: báo hàng ngày, báo hafg tuần, báo hàng tháng, báo hàng năm…
+ Phân loại theo tôn chỉ, mục đích và lĩnh vực xã hội: báo Văn nghệ, báo Khoa học và Đời sống, báo Giáo dục và Thời đại, báo Pháp luật…
+ Phân loại theo nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi: báo Nhi đồng, báo Thanh niên, báo Phụ nữ, báo Sinh viên..
- Ngôn ngữ báo chí thực chất là ngôn ngữ thông tin, tức truyền tin cho mọi người trong cộng đồng biết. Báo chí hướng đến việc trả lời các câu hỏi như: Ở đâu? Khi nào? Xảy ra sự việc gì? Xảy ra như thế nào? Ý kiến bình luận ra sao?
+ Nếu viết ngắn để thông tin sự kiện, ta có thể loại tin tức; nếu đưa tin kèm theo tường thuật miêu tả chi tiết, thì đó là phóng sự báo chí; nêu chỉ dựa vào thông tin sự kiện để chủ yếu đưa ra những bình luận đánh giá, ta có bình luận báo chí; nếu dựa vào tin tức để bình luận nhưng viết rất ngắn gọn, dễ hiểu kèm theo giọng hài hước, châm biếm, đả kích, thì đó là tiểu phẩm báo chí.
+ Nói một cách ngắn gọn và cụ thể, ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ thông tin được dùng trong bốn thể loạn chính của báo chí là tin tức, phóng sự, bình luận và tiểu phẩm.
2. Đặc điểm chung của văn bản báo chí
- Tính thông tin sự kiện: thông tin phát đi cần cập nhật nhanh chóng, cụ thể, chính xác…
- Tính ngắn gọn: diễn đạt phải ngắn gọn nhưng vẫn chứa đựng thông tin cao nhất. Ngôn ngữ cần ngắn gọn, trực tiếp, tránh tình trạng nói lòng vòng, khó hiểu.
- Tính hấp dẫn: tính hấp dẫn thể hiện trước ở sự liên quan trực tiếp của tin tức, sự kiện với vận mệnh con người, quốc gia… Hình thức diễn đạt phải hấp dẫn: từ ngữ hay, gây sự chú ý cho người đọc.
3. Cách sử dụng ngôn ngữ trong phong cách ngôn ngữ báo chí
- Từ ngữ, cách phát âm phải chuẩn xác.
- Sử dụng những từ ngữ mang tính toàn dân, mang màu sắc đa phong cách. Tùy vào từng nội dung của bài viết sử dụng các ngôn ngữ chuyên ngành khác nhau.
- Bố cục trình bày cần hợp lí, dễ tiếp thu.
