Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi nêu ở dưới:
Mọi sự kiện, vấn đề lớn của đời sống cách mạng, lí tưởng chính trị, những tình cảm chính trị thông qua trái tim nhạy cảm của nhà thơ đều có thể trở thành đề tài và cảmhứng nghệ thuật thực sự. Tố Hữu là nhà thơ của lẽ sống lớn, của những tình cảm lớn, niềm vui lớn của cách mạng và con người cách mạng. Đặc biệt ở những bước ngoặt trong đời sống cách mạng của dân tộc, hồn tha Tố Hữu thường rung động nhạy bén và dào dạt cảm hứng, kết tinh trong những bài thơ đặc sắc, được sự đồng cảm và hưởng ứng rộng rãi của đông đảo công chúng. Xuân Diệu khẳng định: “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên đến trình độ là thơ rất đỗi trữ tình”. Thơ Tố Hữu đã kế tục dòng thơ cách mạng đầu thế kỉ XX của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, thơ của các chiến sĩ cộng sản lớp trước ở nửa đầu những năm ba mươi… nhưng đã được đổi mới trên cơ sở vận dụng những thành tựu hiện đại hoá thơ ca đương thời, đem đến cho văn học cách mạng một tiếng thơ sôi nổi, trẻ trung, mới mẻ và tràn đầy cảm hứng lãng mạn, đã mở ra một khuynh hướng lớn và có vị trí chủ đạo – khuynh hướng trữ tình chính trị – trong suốt mấy chục năm của nền thơ hiện đại Việt Nam.
(Ngữ văn 12 Nâng cao, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014, tr. 98 – 99)
1. Vấn đề cơ bản được bàn đến trong đoạn văn trên là gì?
2. Theo những điều được trình bày trong đoạn văn, hãy cho biết nét riêng về đề tài và cảm hứng nghệ thuật của thơ Tố Hữu.
3. Nếu cần chứng minh tính chính xác của nhận định sau đây: “Đặc biệt ở những bước ngoặt trong đời sống cách mạng của dân tộc, hồn thơ Tố Hữu thường rung động nhạy bén và dào dạt cảm hứng, kết tinh trong những bài thơ đặc sắc…”, anh (chị) sẽ nêu tên những bài thơ nào của Tố Hữu?
4. Tuy đoạn văn tập trung nói về thơ Tố Hữu nhưng vẫn cho biết một đặc điểm nổi bật của thơ Việt Nam suốt mấy chục năm qua. Đặc điểm đó là gì?
5. Theo tác giả đoạn văn, thơ Tố Hữu đã đóng vai trò gì trong nền thơ hiện đại của dân tộc?
Trả lời
1. Vấn đề cơ bản được bàn đến trong đoạn văn: tính trừ tình chính trị – một đặc điểm lớn của phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu.
2. Nét riêng về đề tài và cảm hứng nghệ thuật của thơ Tố Hữu: đề tài rất rộng nhưng tập trung, bao quát mọi vấn đề, sự kiện lớn của đời sống cách mạng, lí tưởng chính trị, tình cảm chính trị; cảm hứng nghệ thuật được khơi lên từ niềm rung động chân thành trước mọi bước đi và thành công của cách mạng.
3. Những bài thơ của Tố Hữu có thể nêu tên để minh hoạ cho tính chính xác của nhận định: Việt Bắc, Bài ca mùa xuân 1961, Theo chân Bác, Bác ơi!… (Lưu ý: có thể chỉ cần nêu tên các bài thơ của Tố Hữu được học và đọc thêm trong chương trình Ngữ văn lớp 12 là đủ.)
4. Một đặc điểm nổi bật của thơ Việt Nam suốt mấy chục năm qua được nói gián tiếp qua đoạn văn: khuynh hướng trữ tình chính trị là khuynh hướng lớn, đóng vai trò chủ đạo.
5. Thơ Tố Hữu đã khai mở và khẳng định sự thành công của khuynh hướng trữ tình chính trị trong nền thơ hiện đại Việt Nam, đã đưa thơ chính trị đạt đến phẩm chất nghệ thuật rất cao, đã thực hiện được sự kế thừa và đổi mới những thành tựu đã có của dòng thơ cách mạng đầu thế kỉ và thơ của những chiến sĩ cộng sản lớp trước.
