Bài 4: Lí thuyết và giải bài tập về nguyên tử

I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

1. Nguyên tử là gì?

Nguyên tử là những hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện.
Nguyên tử gồm:
- 1 hạt nhân mang điện tích dương.
- Vỏ tạo bởi 1 hay nhiều electron mang điện tích âm.
- Kí hiệu: e
- Điện tích:-1
- Khối lượng:9,1095.10^-28g
Tổng điện tích dương của hạt nhân bằng tổng điện tích âm của các electron.

2. Hạt nhân nguyên tử

Hạt nhân nguyên tử tạo bởi các hạt proton và nơtron.

a. Hạt proton

Kí hiệu: p
Điện tích: +1
Khối lượng: 1,6726.10^-24g

b. Hạt nơtron

Kí hiệu: n
Điện tích: không mang điện.
Khối lượng: 1,6726.10^-24g

Trong mỗi nguyên tử:

Số p = số e

3. Lớp electron

Trong nguyên tử các electron chuyển động rất nhanh quanh hạt nhân và sắp xếp thành từng lớp, mỗi lớp có 1 số electron nhất định
Số lớp electron của nguyên tử:
- H₂ : 1 (1e) → 1e ngoài cùng .
- O₂ : 2 (8e) → 6e ngoài cùng.
- Na : 3 (11e) →1e ngoài cùng.
Số e tối đa ở lớp 1: 2e
Số e tối đa ở lớp 2: 8e

II. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Câu 1.(Trang 15 SGK)

Hãy chép các câu sau đây với đầy đủ các cụm từ phù hợp.

“……….là hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện : từ …………tạo ra mọi chất. Nguyên tử gồm …………mang điện tích dương và vỏ tạo bởi……………”

Bài làm:

“Nguyên tử là hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện : từ nguyên tử tạo ra mọi chất. Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ tạo bởi một hay nhiều electron mang điện tích âm”.

Câu 2.(Trang 15 SGK)

a) Nguyên tử tạo thành từ ba loại hạt nhỏ hơn nữa, nó là những loại nào ?

b) Hãy nói tên, kí hiệu và điện tích của những hạt mang điện.

c) Những nguyên tử cùng loại có cùng số hạt nào trong hạt nhân ?

Bài làm:

a) Nguyên tử gồm 3 hạt: Electron, proton và nơtron

b) Những hạt mang điện là

electron : kí hiệu là e, mang điện tích âm.
proton : kí hiệu là p, mang điện tích dương.

c) Các nguyên tử cùng loại có cùng số proton trong hạt nhân.

Câu 3.(Trang 15 SGK)

Vì sao nói khối lượng của hạt nhân được coi là khối lượng của nguyên tử ?

Bài làm:

Do proton và notron có cùng khối lượng, còn electron có khối lượng rất bé (chỉ bằng khoảng 0,0005 lần khối lượng của proton) không đáng kể. Vì vậy, khối lượng của hạt nhân được coi là khối lượng của nguyên tử

Câu 4.(Trang 15 SGK)

a)Trong nguyên tử, electron chuyển động và sắp xếp như thế nào ?

b) Nhờ đâu mà nguyên tử có khả năng liên kết ?

Bài làm:

a) Trong nguyên tử, electron luôn chuyển động quanh hạt nhân và sắp xếp thành từng lớp.

b) Do electron mà nguyên tử có khả năng liên kết với nhau.

Câu 5.(Trang 16 SGK)

Cho biết sơ đồ của một số nguyên tử sau :

Hãy chỉ ra : số p trong hạt nhân, số e trong nguyên tử và số e lớp ngoài cùng của mỗi nguyên tử.

Bài làm:

Nguyên tử	Số p trong hạt nhân	Số e trong nguyên tử	Số e lớp ngoài cùng	Số lớp electron
He	2	2	2	1
C	6	6	4	2
Al	13	13	3	3
Ca	20	20	2	4