Ca dao có câu: Trong lòng gì đẹp bằng sen, Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng, Nhị vàng bông trắng lá xanh, Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Bằng thực tế cuộc sống, em hãy chứng minh rằng câu ca dao trên đã thể hiện đạo lí của con người Việt Nam.

PHÂN TÍCH ĐỀ
1. kiểu bài: Chứng minh
2. Nội dung: Phẩm chất thanh cao trong sangsm giữ trọn đạo lí làm người của con người Việt Nam.
3. Tư liệu: Thực tế cuộc sống.
DÀN BÀI
1. Mở bài
- Trong cuộc sống, xung quanh chúng ta không thiếu những người lao động tuy phải sống một cuộc sống ngèo khổ, túng thiếu, ăn đói mặc rách, nhưng vẫn giữ tròn tác phẩm của minh nên rất được mọi người quý trọng. Đó là chuyện ngày nay. Còn thời xưa, sắc sử đã ghi lại bao tấm gương ngời sáng của tiền nhân ta thể hiện khí tiết thanh cao vượt qua mọi cám dỗ của danh vọng, tiền tài, ăn chơi hưởng lạc.
Vẻ đẹp của những nhân cách ấy phải chăng đã được ông cha chúng ta so sánh với hoa sen và đã ngợi khen bằng bài ca dao sau đây:
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
- Chuyển mạch
2. Thân bài
a. Ý nghĩa câu ca dao:
- Nghĩa đen: Tả hoa sen một loài đẹp và quý và tuy phải sống trong đầm bùn mà vẫn ngát hương thơm.
- Nghĩa bóng: Tác giả dan gian dùng phép ẩn dụ mượn phẩm chất đạo đức của hoa sen để đề cập đến đạo lí của con người
Đấy là một triết lí nhân sinh cao đẹp ngợi ca bản lĩnh của dân tộc: Sống thanh bạch, sống thanh cao giống như hoa sen: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. “Bùn” ở đây cũng phải được hiểu theo nghĩa bóng là chỉ mọi thứ bẩn nhơ cám dỗ con người khiến con người phải lao động và sa ngã như tiền bạc, danh vọng, địa vị cao sang...
- Tác giả dân gian với bài ca dao hoa sen đã ca ngợi cong người Việt Nam luôn giữ khí tiết thanh cao dân tộc, xem đó là một đạo lí không những trong cuộc sống thường nhật mà cả trong đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc tự do hạnh phúc cho đồng bào chủng tộc mình.
b. Chứng minh bằng thực tế đời sống nét đẹp thanh cao của con người Việt Nam từ xưa đến nay:
- Ngay từ buổi đầu dựng nước cha ông ta đã nêu cao khí tiết chết vinh còn hơn sống nhục.
* Trần Nình Trọng “Thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc”.
* Nguyễn Trãi bị địch giam lỏng ở Đông Quan vẫn kiên trinh một lòng, quyết không theo giặc.
* Nguyễn Khuyến vì khí tiết đã từ quan dù bị Hoàng Cao Khải ép làm gia sư nhưng vẫn giữ nét đẹp thanh cao.
* Nguyễn Đình Chiểu “Chở bao nhieu đạo, thuyền không khẩm. Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”. “Anh hùng thà thác chẳng đầu Tây. Giữ vững “đạo nhà” không bị thực dân Pháp mua chuộc.
* Nguyễn Trung Trực “Bao giờ hết cỏ Tháp Mười. Nước Nam ta mới hết người đánh Tây”.
* Cụ Nguyễn Sinh Sắc thân sinh Bác Hồ, tuy đỗ phó bảng nhưng chỉ làm tri huyện một thời gian ngắn rồi treo ấn từ quan.
- Ngày nay, cháu con vẫn tiếp tục giữ gìn và phát huy truyền thống nêu cao khí tiết.
* Nhiều cán bộ cách mạng làm điệp viên trong lòng địch vẫn khéo léo để giữ vững lòng trung thành đối với Đảng và phẩm chất thanh cao của mình.
* Nhiều cán bộ cách mạng trong tù tỏ rõ ý chí kiên cường bất khuất không bị danh lợi, tiền tài vật chất của địch mua chuộc, trong những điều kiện nghiệt ngã vẫn giữ được khí tiết cách mạng của mình.
* Đặc biệt hình ảnh Bác Hồ tâm gương sáng “đạo đức Hồ Chí Minh” nhiều năm sống trong xã hội tư bản vẫn không bị tiện nghi vật chất xa hoa quyến rũ mê hoặc, từng bị thực dân Pháp đe dọa;  dụ dỗ nhưng vẫn giữ vững ý chí đấu tranh giải phóng dân tộc, kiên định lí tưởng cao đẹp của đời mình.
3. Kết bài
- Hình ảnh hoa sen “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” là hình ảnh cao đẹp của đạo lí dân tộc “sống trong sạch sống thanh cao” không bị mọi thứ bẩn nhơ cám dỗ: “Bần tiện bất năng di, uy  vu bất năng khuất”.
- Ngày nay và cả mai sau, câu ca dao trên vẫn mãi là lời tâm niệm của những ai tự trọng, có ý thức giữ gìn nét đẹp thanh cao của tâm hồn và cuộc sống của mình.

Bài viết gợi ý: