ĐỀ ÔN LUYỆN THPTQG MÔN NGỮ VĂN
- PHẦN ĐỌC HIỂU:
Đọc đoạn văn bản trích sau và trả lời cấu hỏi
“Nhà” đối với những người xa quê hương chính là cái dải đất hình chữ S nhỏ nhắn bên bờ biển Đông, và đối với những phi hành gia làm việc trên trạm không gian, nhà có thể chính là viên ngọc xanh tuyệt đẹp ngoài vũ trụ kia đang quay rất chậm. “Nhà” cũng có thể là tình yêu của một ai đó dành cho ta, là trái tim ấm áp của một ai đó, nơi mà ta luôn ao ước được chạy đến náu mình. Để tìm lại sự bình yên. “Nhà” chỉ là một từ ngắn ngủi, nó không đồng nghĩa với sự bình yên, nhưng chúng ta vẫn luôn khao khát rằng nó gắn với sự bình yên. Và khi nào “nhà” trái nghĩa với bình yên thì đó là khởi đầu của sự bất hạnh. Tôi tin rằng, mái nhà nào cũng từng có lúc đồng nghĩa với niềm vui và cả sự bình yên. Nhưng bạn của tôi ơi, sự bình yên của nhà không phải là điều có sẵn. “Nhà” là phần cứng, còn sự bình yên, hạnh phúc, niềm vui là phần mềm. Gia đình là phần cứng, còn tình yêu và sự thấu hiểu là phần mềm. Vậy cho nên, sự bình yên là thứ phải được thiết lập, và vì thế, có thể tái thiết lập. Nếu ta là một phần của “nhà”, dù chỉ là một phần nhỏ, nếu ta thật mong muốn mái nhà thân yêu của ta có được sự bình yên, hay lại có nó một lần nữa, thì ta phải tham gia vào quá trình thiết lập đó, bằng một nụ cười xoa dịu, bằng một câu nói vị tha, bằng sự yêu thương nhẫn nhịn, bằng trái tim sẵn sàng sẻ chia, bằng một cái nắm tay thấu hiểu, hay có thể bằng một giọt nước mát. Dù thế nào, cũng không phải bằng sự buông xuôi. Để kéo những trái tim về gần với nhau. Để biến “nhà” thành một nơi ta phải luyến tiếc khi rời xa và luôn mong mỏi quay về.
(Trích:“Nếu biết trăm năm là hữu hạn” – Truyện ngắn của Phạm Lữ Ân)
Câu 1. Cho biết văn bản trên được viết theo phong cách ngôn ngữ nào? Gọi tên phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
Câu 2. Hãy đặt nhan đề cho đoạn văn?
Câu 3. Theo tác giả, khi "nhà" trái nghĩa với bình yên, điều gì sẽ xảy ra?
Câu 4: Quan điểm của anh/ chị về thông điệp sống được truyền tải trong đoạn văn?
- PHẦN LÀM VĂN
Câu 1 “Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương của số phận”.(Euripides)
Anh (chị) hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ bày tỏ suy nghĩ của bản thân về ý kiến trên?
Câu 2: Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài . Liên hệ với tâm trạng của nhân vật Liên khi đợi tàu trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam
Từ đó nhận xét sự gặp gỡ về tư tưởng nhân đạo của hai tác giả.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI :
I . ĐỌC HIỂU
Câu 1 :Văn bản trên được viết theo phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.
Câu 2 : Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: nghị luận
Đặt nhan đề bao quát , giúp làm nổi bật nội dung bài viết : “Nhà”/ Nhà là nơi để về/ Nhà – chốn bình yên, …
Câu 3 Theo tác giả, khi "nhà" trái nghĩa với bình yên, thì đó là khởi đầu của sự bất hạnh.
Câu 4
Đoạn văn truyền tải một thông điệp sống có ý nghĩa sâu sắc:
- “Nhà” là nơi gắn bó thân thiết của chúng ta. - Mỗi người cần có trách nhiệm xây đắp ngôi nhà thân yêu của mình bằng "tình yêu", sự "thấu hiểu", "sẻ chia", "tấm lòng vị tha", để gắn kết yêu thương. Để biến “nhà” thành chốn bình yên ta luôn mong mỏi quay về
II . LÀM VĂN :
Câu 1 :
Yêu cầu : Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
Bài làm phải đảm bảo cấu trúc đoạn văn và bố cục 3 phần:
Mở đoạn, phát triển đoạn và kết đoạn , Nội dung trình bày rõ ràng, mạch lạc, thể hiện sâu sắc suy nghĩ của bản thân về ý kiến của Euripides về gia đình.
Cần đảm bảo nội dung sau
- Giới thiệu và giải thích ý nghĩa câu nói: đã nêu lên vai trò, giá trị của gia đình đối với con người.
Khẳng định câu nói đúng: bởi đã nhìn nhận thấy được vai trò, giá trị to lớn của gia đình đối với sự hình thành và phát triển nhân cá
- Gia đình là cái nôi hạnh phúc của con người , nơi ta được nuôi dưỡng, chăm sóc, yêu thương, được đùm bọc, chở che, chia sẻ giúp con người vượt qua được những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống.
- Tuy nhiên, trong thực tế cuộc sống, có rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã không được sự chở che, đùm bọc, giáp dục, nâng đỡ của gia đình vẫn có thể vượt lên tai ương số phận. Và khi gia đình không có sự bình yên thì đó có thể đó sẽ là khởi đầu của sự bất hạnh.
- Câu nói trên đã đặt ra vấn đề cho mỗi con người, xã hội: cần biết trân quý và có ý thức xây dựng gia đình bình yên, hạnh phúc. Muốn làm được điều đó, trong gia đình mọi người phải biết thương yêu, đùm bọc chở che nhau
Sáng tạo: Có các diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận
Câu 2:
Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài. Liên hệ với tâm trạng của nhân vật Liên khi đợi tàu trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam
Yêu cầu : Đảm bảo cấu trúc về bài văn nghị luận: Có đủ các phần thân bài, mở bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề; thân bài triển khai được vấn đề gồm nhiều ý/đoạn văn; kết bài kết luận được vấn đề.
Xác định đúng vấn đề nghị luận
- Giới thiệu chung
– Giới thiệu về tác giả Tô Hoài; Nhân vật Mị trong cảnh đêm tình mùa xuân.
– Giới thiệu về tác giả Thạch Lam; Cảnh chờ đợi chuyến tàu đêm của Liên và An. Hai nhà văn đều đi sâu khám phá vẻ đẹp tâm hồn con người lao động.
Cảm nhận :
Cảm nhận hình tượng nhân vật Mị trong cảnh mùa xuân ở Hồng Ngài
– Mị có phẩm chất tốt đẹp nhưng bị đày đọa cả về thể xác và tinh thần
+ Là con dâu gạt nợ, Mị bị đối xử như một nô lệ. Mị sống khổ nhục hơn cả súc vật, thường xuyên bị A Sử đánh đập tàn nhẫn. Mị sống như một tù nhân trong căn buồng chật hẹp, tối tăm.
+ Sống trong đau khổ, Mị gần như vô cảm “ngày càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”.
– Tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân: tiếng sao đã đánh thức cả một thời kí ức dào sức sống và làm bật trong Mị bao cảm xúc, khát khao.
+ Mị uống rượu để quên hiện tại đau khổ. Mị nhớ về thời con gái, Mị sống lại với niềm say mê yêu đời của tuổi trẻ.
+ Tiếng sáo (biểu tượng của tình yêu và khát vọng tự do) từ chỗ là hiện tượng ngoại cảnh đã đi sâu vào tâm tư Mị.
+ Mị thắp đèn như thắp lên ánh sáng chiếu rọi vào cuộc đời tăm tối. Mị chuẩn bị đi chơi nhưng bị A Sử trói lại; tuy bị trói nhưng Mị vẫn tưởng tượng và hành động như một người tự do, Mị vùng bước đi.
Bên trong hình ảnh “con rùa nuôi trong xó cửa” vẫn đang còn một con người khát khao tự do, hạnh phúc, vẫn nồng nàn những ước vọng của tuổi thanh xuân. Gió rét dữ dội cũng không ngăn được sức xuân tươi trẻ trong thiên nhiên và con người, tất cả đánh thức tâm hồn Mị.
– Khái quát nghệ thuật
+ Bút pháp hiện thực sắc sảo, nghệ thuật phân tích tâm lí tinh tế, Tô Hoài đã xây dựng thành công nhân vật Mị.
+ Mị chính là điển hình sinh động cho sức sống tiềm tàng, sức vươn lên mạnh mẽ của con người từ trong hoàn cảnh tăm tối hướng tới ánh sáng của nhân phẩm và tự do.
2. Tâm trạng của Liên khi đợi tàu
- Dù đã đến đêm khuya, "An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt nhưng hai chị em vẫn gượng để thức khuya để đợi chuyến tàu với tâm trạng háo hức, đầy kiên nhẫn..
- Nguyên nhân khiến 2 chị em Liên đợi tàu: xuất phát từ cuộc sống tù túng nghèo nàn và tâm hồn phong phú đa cảm của 2 đứa trẻ.
- Chuyến tàu, gợi Liên nhớ về Hà Nội xa xăm, rực rỡ và huyên náo
– Là hình ảnh của quá vãng tuổi thơ yên bình.
- Đoàn tàu như mang một thế giới khác đi qua, "Một thế gới khác hẳn, đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu", thế giới đó chứa chan những giàu sang, hạnh phúc. Đoàn tàu mang theo một niềm hi vọng, là thứ ánh sáng của "chừng ấy con người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ"- là hình ảnh của ước vọng, khát khao
=> Thạch Lam đã thể hiện niềm trân trọng, thương xót đối với những kiếp người nhỏ bé nghèo nàn tăm tối, quẩn quanh, bế tắc nơi phố huyện.
c. Điểm gặp gỡ về tư tưởng nhân đạo của hai tác giả:
+ Cả hai nhà văn đều thể hiện tấm lòng xót thương, đồng cảm với những con người nhỏ bé, bất hạnh, phải chịu nhiều thiệt thòi, đau khổ.
+ Cả hai đều phát hiện và nâng niu, trân trọng vẻ đẹp ở những con người bất hạnh, đáng thương: sức sống tiềm tàng mãnh liệt, ước mơ, khao khát thay đổi cuộc sống
Sáng tạo: Có các diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận
*** Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
