Đề thi thử môn Ngữ Văn trường THPT Chuyên Đại học Vinh lần 2 năm 2019 (có lời giải chi tiết)

• Chơi thể thao, học thêm về âm nhạc, hội họa,…
• Đi nhiều nơi, khám phá nhiều thứ…

Lưu ý: tùy trải nghiệm của cá nhân, có thể đề xuất các biện pháp khác…

Câu 4.

*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp

HS có thể lựa chọn câu trả lời là Đồng ý hoặc Không đồng ý. Chỉ cần đưa ra lời giải thích thỏa đáng

• Đồng ý với ý kiến: Thời trẻ là lúc chúng ta có khả năng học tập nhanh nhạy nhất, hiệu quả nhất; cần phải tích lũy kĩ năng sớm để có ích cho tương lai sau này. (…)
• Không đồng ý với ý kiến: Học tập là việc của cả đời, chỉ cần chủ động, tích cực học hỏi thì học kĩ năng trong thời điểm nào cũng hữu ích cả. (…)

II.LÀM VĂN     

  Câu 1.

Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp

a. Yêu cầu về hình thức:

• Đoạn văn trình bày đúng hình thức một đoạn văn khoảng 200 chữ.
• Luận điểm rõ ràng, lí lẽ thuyết phục, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu…

b. Yêu cầu về nội dung:

• Nêu vấn đề
• Giải thích vấn đề nghị luận

Hãy sống như thể ta chỉ còn một ngày để sống: sống mạnh mẽ, vươn lên, cống hết hết mình, sống tràn trề nhiệt huyết. Đây là triết lí sống mạnh mẽ, tích cực, tiến bộ. Trong cuộc sống có rất nhiều khó khăn thử thách, nhưng nếu biết sống và cống hiến hết mình ta sẽ nhận được thành quả xứng đáng. Nếu sống nhút nhát, thụ động thì cuộc đời thật nhạt nhẽo, vô nghĩa.

• • Bàn luận, chứng minh ý nghĩa
• Giải thích vì sao mỗi người nên chọn cách sống “như thể ta chỉ còn một ngày để sống”
• Cuộc sống rất quý giá nhưng lại ngắn ngủi, và chỉ đến duy nhất một lần. Tuổi xuân của mỗi người là hữu hạn, bởi vậy ta phải sống thế nào cho xứng đáng, phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những tháng năm đã sống hoài, sống phí. Ta cần có một trái tim đầy nhiệt huyết để sống hết mình, để cảm nhận từng hơi thở trong khoảnh khắc của đời mình.
• Mỗi người cần phải có ước mơ, lý tưởng và khát khao thực hiện những điều đó. Tuy nhiên, cuộc sống luôn ẩn chứa những khó khăn, thử thách và những điều tốt đẹp không bỗng dưng mà có. Thay vì để khó khăn đánh bại, ta hãy đón nhận chúng như một cơ hội để rèn luyện bản lĩnh của chính mình, để ta thêm trưởng thành.
• Khi ta chọn sống “như thể còn một ngày để sống”: đó là lúc ta sống hết mình và cống hiến hết mình. Ta sẽ có cơ hội được toả sáng, được khẳng định, lưu lại dấu chân trên con đường đã đi và tận hưởng những điều tuyệt diệu mà cuộc sống mang lại. Đó cũng chính là cách khiến cuộc sống của ta thêm ý nghĩa và trở nên có ích. Đó mới là cuộc sống đích thực của con người.

- Giải thích vì sao không nên chọn cách sống thụ động, trì trệ:

+ Cuộc sống xung quanh biến động không ngừng, nếu ta sống thụ động thì ta không dám đối mặt trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống vì ta sợ sai lầm, sợ sẽ thất bại, sợ bị cười chê… để rồi mãi mãi ta sống trong vỏ bọc hèn nhát của mình. Đó là lối sống mòn, sống thừa, sống vô ích mà không được ai biết đến.

• Một “cuộc sống đang mòn ra, đang rỉ đi, đang nổi váng” – cuộc sống không mục tiêu, ước mơ, hoài bão thật vô vị. Sống như thế thực chất chỉ là tồn sự tại mà thôi, là chết ngay cả khi đang sống. “Điều quan trọng không phải bạn sống bao nhiêu lâu mà là bạn sống như thế nào.”

- Dẫn chứng liên hệ:

• Thơ văn hoặc dẫn chứng trong cuộc sống hang.
• Trong bài thơ Giục giã, nhà thơ Xuân Diệu viết:
• Nhà thơ Ấn Độ R.Ta-go nói : “Thà làm một bông hoa sen nở khi thấy mặt trời rồi mất hết tinh nhụy, còn hơn giữ nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông”
• • Bàn bạc mở rộng vấn đề :
• Liệu có phải lúc nào ta cũng sống hết mình? Nếu cứ hết mình như thế sẽ có lúc ta kiệt sức. Vậy ta cần phải biết lượng sức mình, không phải lúc nào cũng nên lao về phía trước. Để đối mặt với mọi thử thách trên đường đời trước tiên ta phải trân trọng chính bản thân ta. Đừng nôn nóng theo đuổi mục đích mà quên mất bản thân mình.

- Có những phút giây ta nên thu mình lại khi đã cảm thấy mỏi mệt. Khi ấy không phải ta đang hèn nhát, chỉ là ta đang tìm kiếm chút bình yên cho tâm hồn, tìm được lại ý chí, lòng quyết tâm để tiếp tục tiến lên phía trước. Phản đề: Phê phán lối sống yếu mềm, thụ động, hèn nhát, chỉ biết ngồi chờ vận may và sự thuận lợi.

• Bài học nhận thức và hành động

Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi sự tự nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên không ngừng. Cuộc sống quá ngắn ngủi, hãy cứ cháy hết mình đến tận cùng của khát vọng, ước mơ.

Câu 2.

Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp

• • Giới thiệu tác giả, tác phẩm
• Giới thiệu tác giả Nguyễn Khoa Điềm

Sinh năm 1943 tại huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên- Huế trong một gia đình có truyền thống yêu nước và cách mạng, thuộc thế hệ các nhà thơ thời kì chống Mĩ cứu nước. Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam.

• Giới thiệu đoạn trích “Đất Nước”
• Xuất xứ: nằm trong phần đầu chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng”
• Hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm được hoàn thành ở chiến khu Trị- Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974, viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ vùng đô thị tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh của thế hệ mình, xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chiến đấu chống đế quốc Mĩ xâm lược.
• • Cảm nhận về hình tượng Đất Nước qua hai đoạn trích

1. Hình tượng Đất Nước trong đoạn 1 – Đất Nước hình thành từ truyền thống văn hóa của cha ông lâu đời

• Trong đoạn thơ tác giả trả lời câu hỏi Đất Nước có từ bao giờ?
• Đất Nước đã có từ rất lâu đời, gắn liền với những truyền thuyết cổ tích xa xưa mà mỗi chúng ta đều được nghe kể trong suốt thời thơ ấu:

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái “ngày xửa, ngày xưa ” mẹ thường hay kể Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Đó là sự tích trầu cau thấm đượm tình nghĩa vợ chồng, tình nghĩa anh em.

Đó là truyền thuyết Thánh Gióng nhổ bụi tre bên đường làm vũ khí đánh đuổi giặc    

• Đất nước đã có từ rất lâu đời gắn liền với những thuần phong mĩ tục: óc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam duyên dáng búi tóc thành cuộn sau gáy là một trong những nét văn hóa đặc thù.

Lối sống coi trọng nghĩa tình, hôn nhân đậm bền khi trải qua những thử thách “gừng cay muối mặn”.

• Đất nước đã có từ rất lâu trong tiến trình phát triển của cuộc sống đời thường:

+ Dựng nhà:   Cái kèo , cái cột thành tên

Nền văn minh nông nghiệp:

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

-> Chốt lại đoạn thơ mở đầu Nguyễn Khoa Điềm nhẹ nhàng ghi khắc vào lòng ta: Đất nước có từ ngày đó... Ngày đó là ngày đất nước ta có phong tục, truyền thống, có văn hóa được tạo dựng trong một khoảng thời gian lâu dài.

2) Hình tượng Đất Nước trong đoạn 2 – Đất Nước trong chiều dài lịch sử - Đất Nước ở hiện tại và tương lai

• Trong hiện tại, đó là một Đất Nước giản dị và gần gũi, gắn liền với tình yêu của anh và em, gắn liền với sự đoàn kết của cả dân tộc. Chính tình yêu và sự đoàn kết đó mới tạo nên sức mạnh cho toàn dân:

Trong anh và em hôm nay

Đều có một phần Đất Nước

Khi hai đứa cầm tay

Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm

Khi chúng ta cầm tay mọi người

 Đất Nước vẹn tròn to lớn

Trong tương lai, đó là một Đất Nước với triển vọng tươi sáng, là Đất Nước được tạo dựng bởi thế hệ măng non tiếp bước:

Mai này con ta lớn lên

Con sẽ mang Đất Nước đi xa

Đến những tháng ngày mơ mộng

• Những suy nghĩ về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với Đất Nước: Tác giả đã khép lại đoạn thơ bằng lời nhắn nhủ với thế hệ trẻ về trách nhiệm với đất nước:

Đất Nước là máu thịt, là phần không thể thiếu trong mỗi con người:

Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình

+ Chính vì vậy chúng ta phải biết cùng nhau xây dựng đất nước, cống hiến và hi sinh để bảo vệ đất nước:

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời

• Tư tưởng mà nhà thơ muốn truyền tải qua cách định nghĩa mới mẻ về Đất Nước

Tác giả nêu định nghĩa về đất nước từ các góc nhìn toàn diện – truyền thống văn hóa và chiều dài lịch sử. Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến một cái nhìn mới, nghiêng nhiều hơn về các không gian riêng tư, không gian đời thường để phát hiện ra một Đất Nước hết sức thân quen, gần đối với cá nhân mỗi người.

-> Từ đó tác giả đã nêu bật tư tưởng: Đất Nước của nhân dân, để khơi gợi trách nhiệm của mỗi cá nhân với Đất Nước

• • Tổng hợp, đánh giá
• Ngôn ngữ giàu chất tạo hình, chất liệu dân gian phong phú.
• Mạch thơ mang đậm chất triết luận, vừa sâu sắc, vừa thấm đượm tình cảm.

Bài viết gợi ý: