Đề chuẩn cấu trúc số 25- Môn: Ngữ văn (có lời giải chi tiết)

Luận bàn

Những khoảng trống  có ý nghĩa trong em.

Ví dụ:

+ Khoảng trống của  bên đường  cho em nhớ một  bóng cây quen thuộc.

+ Khoảng  trống   trên  màn  hình điện  thoại  khiến   em nhớ những tin nhắn ấm áp, thân quen của cô bạn.

+ Khoảng trống giữa những lời nói làm em cảm nhận được nỗi ngượng nghịu của cậu bạn đang ngỏ lời.

Phản biện

Khoảng trống ấy có thực sự là khoảng trống?  Vì sao nó có giá trị?

+ Khoảng trống không hẳn là khoảng trắng vô nghĩa, mà nó là sự khác biệt, sự thay đổi.

+ Khoảng trống ấy chứa đựng những điều  khác, nó có sức khơi gợi những suy nghĩ, những cảm xúc cho riêng em. Bởi vậy, với em, nó có ý nghĩa.

Giải pháp

+ Nhận thức

+ Hành động

+ Trân trọng những khoảng trống ý nghĩa.

+ Nếu làm được gì để vơi bớt nỗi buồn và tăng thêm niềm vui từ những khoảng trống, hãy thử!

Liện hệ

 Bài học cho bản thân

 Khoảng trống sẽ  không là sự trống rỗng, nếu  ta cảm nhận bằng cả con tim và khối óc.

TRỌNG

Giải thích cụm từ thi trung hữu họa.

- Thơ là một hình thức sáng tác văn học nghiêng về thể hiện cảm xúc thông qua tổ chức ngôn từ đặc biệt, giàu nhạc tính, giàu hình ảnh và gợi cảm. Thi trung hữu họa: Trong thơ có hoạ (có tranh, có cảnh). Tức là nói đến đặc trưng của thơ trữ tình là giàu hình ảnh, giàu tính chất tạo hình, đọc thơ mà tưởng thấy cả khung cảnh hiện ra ở trước mắt.

TÂM

- Tính hoạ được tạo nên trong nỗi nhớ chơi vơi, nỗi nhớ chông chênh giữa hai bờ thực ảo:

                                                       Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

                                                       Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi

+ Mở đầu bài thơ là lời gọi tha thiết, ngọt ngào. Tác giả gọi tên đơn vị Tây Tiến, gọi tên con sông vùng Tây Bắc: sông Mã mà thân thiết, dạt dào cảm tình như gọi tên những người thân thương trong cuộc đời mình. Phải chăng  trung đoàn  Tây Tiến,  núi rừng  Tây Bắc gần gũi, thân thương với  tác giả  và khi xa thì Tây Bắc,  Tây Tiến trở thành một “mảnh tâm hồn” của tác giả.

+ Nhớ chơi vơi gợi lên dài rộng về không gian, gợi lên cái xa cách về thời gian. Tất cả đã lùi về quá khứ. Quang Dũng cất lên tiếng gọi như sự níu kéo mọi ký ức quay trở lại. Và trong xúc cảm đó, bao kỷ niệm, bao hình ảnh đã hiện về.

- Tính hoạ được gợi lên qua những địa danh và thời tiết khắc nghiệt xứ sở miền Tây:

                                                      Sài khao sương lấp đoàn quân mỏi

                                                      Mường Lát hoa về trong đêm hơi

+ Sài Khao, Mường Lát là hai địa danh tiếp theo được nhắc đến. Những cái tên như có sức tạo hình, nó gợi những nơi chốn hoang sơ, thưa vắng, heo hút. Những cái tên như những địa chỉ in hằn dấu chân người lính. Và cũng chính nơi hoang vu đó, ký ức đập về màn sương lạnh trắng phủ kín lối đi, che lấp cả đoàn quân mỏi mệt. Sương bồng bềnh, giá buốt làm trơn ướt những con đường, làm tê lạnh da người.

- Một hình ảnh rất gợi là: “Mường Lát hoa về trong đêm hơi". Đêm hơi là đêm đẫm hơi sương, là đêm lạnh. Tiếp tục gợi sự khắc nghiệt của khí hậu. Nhưng từ hoa về, lại đem đến nhiều cách hiểu. Có thể hiểu hoa theo nghĩa thực, những bông hoa rừng nở, mùi hương quyện trong đêm hơi. Nhưng cũng có thể hiểu, khi chiến sĩ hành quân đêm, những bó đuốc họ mang, giống như những bông hoa lửa, phá đi giá lạnh và đêm tối.
- Tính hoạ được thể hiện đặc sắc qua hình ảnh những con dốc Tây Tiến:
                                                Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
                                                Heo hút cồn mây súng ngửi trời
                                                Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
                                                Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

+ Đất nước ta với đặc điểm địa hình 3/ 4 là núi đồi, nhưng qua những lời thơ đậm chất tạo hình của Quang Dũng, tưởng chừng như bao dãy đồi, ngọn núi đều đã “đổ bộ” hết lên vùng miền Tây này, phủ đặc trên những cung đường của binh đoàn Tây Tiến. Điệp từ dốc vừa gợi sự liên tiếp, chồng chất của những con dốc, dốc này chưa qua dốc khác đã phủ hiện trước mặt.
+ Hơn thế nữa những từ  láy đi  kèm còn gợi cả  cái khốc liệt của những con dốc. “Khúc khuỷu ", “thăm thẳm ”, “heo hút ” vẽ cho ta một hình dung về sự hoang sơ, kỳ vĩ, xa xôi, trúc trắc, mấp mô, hun hút rợn người.
+ Nhưng đặc biệt hơn, bằng thủ pháp đối lập, sự kinh hoàng hiểm trở của những con dốc nơi đây mới hiện lên đầy đủ : “Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống”. Đó  là một sự  gãy gập đột ngột, bất ngờ. Không hề thoai thoải dễ đi như những vùng miền khác, dốc nơi này dựng cao chót vót, nổi lên, vươn lên thẳng đứng chạm cả mây trời. Nhưng khi chạm đỉnh dốc rồi,  sa chân bước hụt  có thể rơi  ngay xuống chân dốc sâu thăm thẳm.
+ Nếu câu thơ “dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm” tới 5 thanh trắc trong 1 câu thơ đã tạo nên được những liên tưởng thật kỳ thú, rợn ngợp, kích thích, thì câu thơ: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” lại lập lại thế cân bình, câu thơ được dệt bởi những thanh bằng liên tiếp, gợi tả sự êm dịu, tươi mát của tâm hồn những người lính trẻ, trong gian khổ vẫn lạc quan yêu đời. Nhịp thơ cũng chậm lại, âm điệu nhẹ nhàng như phút nghỉ chân hiếm hoi của người lính. Trong màn mưa rừng, tất cả nhạt nhòa, bao mệt nhọc cũng tan biến, chỉ còn lại cảnh bồng bềnh, thi vị.
-  Quang Dũng không chỉ được biết đến với tư cách là một nhà thơ, ông là một nghệ sĩ đa tài, có thể vẽ tranh và sáng tác nhạc. Cho nên, chính tài năng nhiều mặt đó đã bổ trợ tương hỗ nhau, để Quang Dũng dựng tạc nên những nét vẽ thật ấn tượng về thiên nhiên miền Tây.
    Có nhà phê bình đã từng cho rằng, những vần thơ viết về dốc Tây Tiến là những vần thơ tuyệt bút, có lẽ bởi tính hoạ đậm nét đã làm nên điểm sáng cho cả bài thơ, làm nên ấn tượng lâu bên trong lòng người đọc bao thế hệ.