Đề chuẩn cấu trúc số 21- Môn: Ngữ văn (có lời giải chi tiết)

Câu 1

  Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận.

Câu 2

 “Rộng lòng” được hiểu là tấm lòng rộng lượng, vị tha, biết đặt hoàn cảnh, tâm trạng, tình cảm của người khác vào mình.

Câu 3

    Phẩm chất của người ông: nhân hậu, vị tha

    Phẩm chất của người cha: tôn trọng, yêu thương

Câu 4

-Về  hình thức: 5 - 7 dòng, diễn đạt mạch lạc.

- Về nội dung: bàn luận về điều mình tâm đắc qua câu chuyện: lòng nhân hậu, sự bao dung, vị tha, tấm lòng yêu thương trân trọng sở thích suy nghĩ cá nhân,...

Câu

Nội dung

Đoạn văn

Nêu vấn đề

+ Vấn đề

+ Lòng vị tha

+ Vị tha nghĩa là vì người khác, suy rộng ra đó là tấm lòng bao dung, độ lượng, không suy xét lỗi lầm của người khác.

+ Giải thích

Luận bàn

+ Nguồn gốc của lòng vị tha

+ Nguồn gốc:  lòng vị  tha xuất  phát từ tấm  lòng nhân hậu, luôn cho người  khác cơ hội để  làm điều đúng đắn, thiện lương.

+ Biểu hiện của lòng vị tha cũng rất đa dạng:

•Nhường  nhịn người yếu hơn mình

•Giúp  đỡ những người khó khăn

•Tha  thứ cho những lỗi lầm

=> Lòng vị tha là một phẩm chất đáng quý, giúp con người nâng cao giá trị bản thân, cuộc sống dịu dàng, xã hội tốt đẹp hơn.

+ Biểu hiện lòng vị tha

+ Ý nghĩa

Phản biện

Có phải lúc nào cũng vị tha cho sai lầm?

 Có những lỗi lầm  không thể  tha thứ,  không thể chuộc lại được.

Giải pháp

+ Nhận thức

+ Vị tha cho người ta sức mạnh. Đó không chỉ là cho người khác cơ hội, mà là cho chính mình cơ hội được nhẹ lòng, để không còn phải so đo với những thiệt hơn.

+ Biết nghĩ  và làm cho người  khác, tập đứng ở  hoàn cảnh của người khác, đó chính là vị tha

+.Bài học cho bản thân: Nhường nhịn,  yêu thương  tha thứ  cho chính những người thân quanh mình. Đó là bài học đầu tiên về lòng vị tha.

ĐỌC HIỂU YÊU CẦU CỦA ĐỀ

- Đối tượng chính, trọng tâm kiến thức: Rừng xà nu, Chí Phèo

- Dạng bài: Phân tích, so sánh

Yêu cầu: Làm rõ ý nghĩa cách xây dựng kết cấu truyện cũng như chỉ ra được điểm khác biệt thể hiện trong ý nghĩa và tư tưởng của việc xây dựng kết cấu.

TIẾN TRÌNH LÀM BÀI

KIẾN THỨC

HỆ THỐNG

Ý

PHÂN TÍCH CHI TIẾT

CHUNG

0,5 điểm

Khái quát vài nét về tác giả - tác phẩm

.- Là nhà văn quân đội, cây bút của mảnh đất Tây Nguyên, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã ghi dấu trong làng văn với những tác phẩm tiêu biểu, đậm chất sử  thi về thời  hào hùng bom lửa, những  con người, những số phận anh hùng. Và một trong các tác phẩm không thể không kể tới là Rừng xà nu - bản hịch thời đánh Mỹ.
- Nếu văn học dân tộc là dãy núi non trùng điệp, thì chắc chắn Nam Cao chính là một đỉnh cao của miền non tản đó. Ông là cây bút hiện thực xuất sắc, cùng những tác phẩm xứng đáng liệt vào hàng kiệt tác. Chí Phèo chính là một tác phẩm như thế.
- Cả hai nhà văn tuy khác nhau về thế hệ, lại càng khác về thời đại sống, nhưng cả Rừng  xà nu và Chí Phèo xứng  danh là những  tác phẩm lớn. Mà điều làm nên sự thành công đó là cách xây dựng kết cấu truyện theo lối vòng tròn.

TRỌNG TÂM

Rừng xà nu

- Mở đầu tác phẩm là bức tranh miêu tả cánh Rừng xà nu giữa mưa bom bão đạn vẫn có sức sống kiên cường mạnh mẽ “Cạnh một cây xà nu mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời” . Khép lại tác phẩm, nhà văn không dùng hình ảnh người  anh hùng Tnú giết chết  tên giặc trong đồn địch  hay ánh lửa đỏ rực  trong đêm đồng khởi. Nguyễn Trung Thành kết lại câu chuyện bằng hình ảnh của những cánh Rừng xà nu bạt  ngàn bất tận như một  khúc vĩ  thanh cứ  ngân vang trong lòng người đọc.

- Với lối kết cấu này, nhà văn đã tạo nên tính xuyên suốt của hình tượng cây xà nu. Mở đâu, trong thiên truyện, kết thúc là hình ảnh cây xà nu. Cây xà nu trở thành linh hồn, trở thành biểu tượng, làm nên không gian Tây Nguyên.- Mở đầu bằng hình ảnh hàng vạn cây xà nu không cây nào không bị thương, ứa máu, đổ ào như trận bão và kết thúc là những Rừng xà nu chạy tít tắp đến tận  chân trời,  hay nói cách khác mở đầu  là đau thương, mất mát, và kết thúc là sức sống quật cường, bất diệt đã cho thấy vừa là hình ảnh tả thực về sức mạnh của loài cây Tây Nguyên vừa cho thấy ý nghĩa biểu tượng của sức sống, sức mạnh của buôn làng Xô Man, của đồng bào Tây Nguyên, không thể bị quật ngã bởi sự tàn ác của kẻ thù.
- Và đọc kỹ, ta còn thấy sự lan mạnh, trỗi dậy, vươn lên, chạy dài mãi của những  cánh Rừng  xà nu. Nếu mở đầu chỉ  gói gọn  trong không gian làng Xô man, thì kết thúc, sự sống, sức mạnh của xà nu đã lan ra rộng hơn xa hơn, vượt qua ranh giới của buôn làng nhỏ bé. Đó chính là không gian mới, sức sống, tinh thần vươn ra, là tiếng gọi, khúc vĩ thanh dành cho cả miền Nam anh dũng.
- Có thể nói hình ảnh cây xà nu ấy đã mang lại nét đặc trưng riêng cho mảnh đất  Tây Nguyên anh hùng. Nói đến mỗi  vùng đất,  ta thường nghĩ ngay đến những nét riêng. Với người dân Tây Nguyên, bên cạnh cây Kơnia, người ta còn nhắc đến những cánh Rừng xà nu xanh tốt. Cây xà nu mang đậm phong vị Tây Nguyên nó cứ hiện lên trên trang văn của Nguyễn Trung Thành ngày càng rõ nét, chân thực như mang chính hơi thở của mảnh đất này.
- Mở  đầu cuộc đời Chí Phèo là hình ảnh cái lò gạch cũ. Một cái lò gạch vắng người lại qua, bị bỏ hoang, vì nó không còn được sử dụng. Và vì nó không được sử dụng nên thành ra lạnh lẽo. chơ vơ ở bãi đất trống. Chí Phèo đã ra đời trên sự ghẻ lạnh của xã hội, và của cha mẹ như thế. Hắn sinh ra như là một sản phẩm không mong muốn bị chối từ. Thậm chí đáng thương cho hắn, khi anh đi thả ống lươn gặp hắn, hắn đã xám ngắt, chứng tỏ ngày hôm ấy thời tiết lạnh lẽo biết bao. May hoặc cũng là bất hạnh của hắn khi hắn được những đôi bàn tay người lao động nuôi dưỡng. Để từ đó, hắn nhận thêm những bi kịch lớn trong cuộc đời.
- Và bi kịch mạnh mẽ nhất, đánh bại Chí Phèo đó là bi kịch bị cự tuyệt. Chí Phèo đã tìm đến cái chết, nhưng là một cái chết đầy đau đớn, và vẫn tiếp tục trong sự ghẻ lạnh của dân làng, xã hội. Hắn sinh ra và chết đi đều trong sự ghẻ lạnh.
Kết thúc tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao đầy ám ảnh không chỉ tạo nên một kiểu kết thúc khép kín, đầu cuối tương ứng mà còn để lại một nỗi day dứt và bi thương trong lòng độc giả. Bởi cái lò gạch cũ vẫn tiếp tục  là địa điểm  lý tưởng của những sản phẩm bị chối bỏ. Hay nói cách khác, khi xã hội chưa thay đổi, lò gạch cũ vẫn tiếp tục cho ra đời những bi kịch Chí Phèo dù cho đã tiếp nối về thế hệ: Cha - con thậm chí là cháu, chắt. Hay, đời cha, đời con... vẫn sẽ chỉ là cục bột bị nhào nặn bởi bàn tay xã hội, chẳng thể làm chủ được phận đời mình, lại tiếp tục bị xô đẩy vào vết bùn của tha hoá, cự tuyệt.