SỞ GĐ & ĐT THÁI NGUYÊN ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019
TRƯỜNG THPT CHUYÊN Môn thi: NGỮ VĂN
ĐỀ THI LẦN 1 Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
Họ, tên thí sinh:.......................................................................
Số báo danh:............................................................................
I. ĐỌC HIỂU
Đọc đoạn trích dưới đây:
“Giáp Tết là thời điểm những người đi xa trở về làng để tìm lại sự an ủi của những mất mát do chính mình tạo ra, tắm mình trong thứ không khí trong lành và đầy ắp sự thiêng liêng (1). Nhưng giờ đây, nếu có ai nói ra cảm giác đó thì chỉ gây buồn cười (2). Thay vì trắng đồng trên đồng dưới là hàng vạn con cò gắn với làng quê và tạo cho nó một gương mặt hiền hòa của sinh tồn, thì giờ đây là những túi ni lông thảm họa, mang thông điệp của sự kiệt quệ, phải hàng trăm năm mới bị phân hủy, thay vì những cái ao đẹp như trong tranh, thì giờ đây chỉ may lắm mới tìm được một vũng nước ngay cả cá cóc cũng không thể nào sống nổi; thay vì tiếng chim hót ngọt cả không gian lảnh lót vang ra từ trong những khu vườn, thi lúc nào cũng chói óc bởi thứ âm nhạc khiến người ta phát điên(3). Có rất nhiều nhà tầng khung bê tong được mọc lên nhưng sự nhếch nhác thì lại không hề giảm đi(4). Rõ ràng người nông dân đang dần thoát nghèo về vật chất nhưng lại nghèo hóa về tinh thần (5). Chẳng ai mong làng cứ nghèo mãi như xưa (6). Nhưng thật tình thì phải sống trong những cái làng hiện đại vừa kể, khó mà thoát khỏi cảm giác của sự cực nhọc (7) (8)Nói một cách dễ hiểu nhất thì chúng ta đang cùng nhau đồng loạt bỏ mặc cho làng quê yêu dấu biến mất, với một sự vô cảm đáng sợ. (9) Và như vật cũng sẽ biến mất phần không gian đặc sắc nhất của văn hóa Việt.
(Tạ Duy Anh – trích Làng quê đang dần biến mất, NXB Hội nhà văn)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1: Trong đoạn trích, tác giả dẫn ra những hiểu hiện nào cho thấy “làng quê đang dần biến mất”
Câu 2: Theo anh/chị “cảm giác của sự cực nhọc” khi sống trong những cái làng hiện đại mà tác giả nói đến là gì?
Câu 3: Việc tác giả dẫn ra hàng loạt hình ảnh tương phản, đối lạp trong câu văn thứ (3) có tác dụng gì?
Câu 4: Anh/chị hiểu thế nào về nhận xét của tác giả, rằng “người nông dân đang dần thoát nghèo về vật chất nhưng lại nghèo hóa về tinh thần”? Anh/chị có đồng tình với nhận xét đó?
II. LÀM VĂN
Câu 1: Từ nội dung đoạn trích trong phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày những hậu quả có thể xay đên khi quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ chóng mặt nhưng lại không có sự quy hoạch bài bản ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam hiện nay.
Câu 2: Cảm nhận vẻ đẹp hào hùng, hào hoa và chất bi tráng ở hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ sau:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
(Trích Tây Tiến – Quang Dũng, SGK Ngữ Văn 12)
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
|
Câu |
Nội dung |
|
Đọc hiểu |
1. Phương pháp: căn cứ nội dung đoạn trích Cách giải: Biểu hiện: Thay vì trắng đồng trên đồng dưới là hàng vạn con cò gắn với làng quê và tạo cho nó một gương mặt hiền hòa của sinh tồn, thì giờ đây là những túi ni long thảm họa, mang thông diệp của sự kiệt quệ, phải hàng trăm năm mới bị phân hủy, thay vì những cái ao đẹp như trong tranh, thì giờ đây chỉ may lắm mới tìm được một vũng nước ngay cả cá cóc cũng không thể nào sống nổi; thay vì tiếng chim hót ngọt cả không gian lảnh lót vang ra từ trong những khu vườn, thi lúc nào cũng chói óc bởi thứ nhác khiến người ta phát điên. 2. Phương pháp: phân tích Cách giải: Cái cực nhọc mà tác giả nói đến ở đây có thể hiểu là: con người bị giam cầm trong những ngôi nhà cao tầng tù túng, giam cầm trong môi trường sống yếu kém: ô nhiễm môi trường, ô nhiễm tiếng ồn và đời sống tinh thần bị xuống cấp. 3. Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải: - Nhấn mạnh sự thay đổi của làng quê theo chiều hướng tiêu cực. - Cho người đọc nhận thấy rõ làng quê bị phá hoại nghiệm trọng khi chưa được quy hoạch đúng. - Thể hiện thái độ đau đớn, xót xa của tác giả về một nền văn hóa Việt dần bị mai một. 4. Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải: - Có thể hiểu: đời sống vật chất của con người đặc biệt người nông dân ngày được cải thiện, thoát nghèo, ngày càng giàu có. Nhưng đời sống tinh thần bị bỏ bê, nghèo nàn dần, dẫn đến đánh mất những nét phẩm chất tốt đẹp vốn có. Cách giải: 1. Giải thích - Đô thị hóa: Đô thị hóa là sự mở rộng của đô thị, tính theo tỉ lệ phần trăm giữa số dân đô thị hay diện tích đô thị trên tổng số dân hay diện tích của một vùng hay khu vực. Nó cũng có thể tính theo tỉ lệ gia tăng của hai yếu tố đó theo thời gian. Đô thị hóa là quá trình phát triển rộng rãi lối sống thị thành thể hiện qua các mặt dân số, mật độ dân số, chất lượng cuộc sống,... 2. Bàn luận - Hậu quả của đô thị hóa không quy hoạch: + Ô nhiễm môi trường: đất, nước, không khí + Phá hủy nền văn hóa bản địa + Tha hóa lối sống của con người + Gia tăng tệ nạn xã hội - Giải pháp: đô thị hóa cần có phương hướng, lộ trình rõ rang để tránh những hệ quả đáng tiếc. Cách giải: 1. Giới thiệu chung *Tác giả * Tác phẩm và đoạn trích - Quang Dũng là đại đội trưởng ở đơn vị Tây Tiến từ đầu năm 1947, rồi chuyển sang đơn vị khác. Rời đơn vị cũ chưa bao lâu, tại Phù Lưu Chanh, Quang Dũng viết bài thơ “Nhớ Tây Tiến”. - Đoạn trích: Vẻ đẹp của người lính Tây Tiến 2. Phân tích a/ Ngoại hình (bi thương): được khắc hoạ bằng một nét vẽ rất gân guốc, lạ hoá nhưng lại được bắt nguồn từ hiện thực: Quân xanh màu lá dữ oai hùm - Không mọc tóc, quân xanh màu lá đều là hậu quả của những trận sốt rét rừng khủng khiếp mà người nào cũng phải trải qua. Trong hồi ức của những người lính TT trở về, đoàn quân tử vong vì sốt rét rừng nhiều hơn là vì đánh trận bởi rừng thiêng nước độc mà thuốc men không có. - Đoàn binh gợi lên sự mạnh mẽ lạ thường của "Quân đi điệp điệp trùng trùng" (Tố Hữu), của "tam quân tì hổ khí thôn ngưu " (ba quân mạnh như hổ báo nuốt trôi trâu) (Phạm Ngũ Lão). - Mắt trừng là chi tiết cực tả sự giận dữ, phẫn nộ, sôi sục hướng về nhiệm vụ chiến đấu → Thủ pháp đối lập được sử dụng đắc địa trong việc khắc hoạ sự tương phản giữa ngoại hình ốm yếu và nội tâm mãnh liệt, dữ dội, ngang tàng. c/ Thế giới tâm hồn đầy mộng mơ thể hiện qua nỗi nhớ (lãng mạn): Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm - Những người lính TT không phải là những người khổng lồ không tim, bên trong cái vẻ oai hùng, dữ dằn của họ là những tâm hồn, những trái tim rạo rực, khát khao yêu đương “đêm mơ HN dáng kiều thơm” . Dáng kiều thơm gợi vẻ đẹp yêu kiều, thướt tha thanh lịch của người thiếu nữ Hà thành, là cái đẹp hội tụ sắc nước hương trời. Những giấc mơ mang hình dáng kiều thơm đã trở thành động lực để giúp người lính vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; đã thúc giục họ tiến lên phía trước; và cũng là sợi dây thiêng liêng của niềm tin mang họ vượt qua bom đạn trở về. Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh - Câu thơ thứ nhất nếu tách ra khỏi đoạn thơ sẽ là một bức tranh hết sức ảm đạm: + Rải rác đây đó nơi biên cương của Tổ quốc, nơi rừng hoang lạnh lẽo xa xôi là những nấm mồ vô danh không một vòng hoa, không một nén hương tưởng niệm. Hai chữ “rải rác” gợi vẻ hiu hắt, quạnh quẽ thật ảm đạm và thê lương. Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành - Trong bài thơ, QD không hề né tránh hiện thực khắc nghiệt, dữ dội. Trong chặng đường hành quân, nhiều người lính không thể vượt qua đã gục lên súng mũ bỏ quên đời. Dọc đường TT cũng là vô vàn những nấm mồ liệt sĩ mọc lên “Rải rác biên cương mồ viễn xứ”… Và bây giờ, một lần nữa tác giả nhắc đến sự ra đi của họ Áo bào thay chiếu anh về đất. Người lính TT gục ngã bên đường không có đến cả mảnh chiếu để che thân, đồng đội phải đan cho họ những tấm nứa, tấm tranh… - Thế nhưng tác giả đã cố gắng làm giảm đi tính chất bi thương của những mất mát: + Áo bào (áo mặc ngoài của các vị tướng thời xưa) đã khiến họ trở thành những chiến tướng sang trọng: Áo chàng đỏ tựa ráng pha Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in + Về đất là cách nói giảm nói tránh, cái chết lại là sự tựu nghĩa của những người anh hùng, thanh thản và vô tư sau khi đã làm tròn nhiệm vụ (liên hê câu thơ của Tố Hữu: Thanh thản chết như cày xong thửa ruộng…) |
