[HÓA 9] Bài 12: Mối quan hệ giữa các loại hợp chất vô cơ

CHƯƠNG 1: CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ

Bài 12: Mối quan hệ giữa các loại hợp chất vô cơ

1. Kiến thức cần nhớ:

• Biết và chứng minh được mối quan hệ giữa oxit, axit, bazơ, muối.
• Lập sơ đồ mối quan hệ giữa các loại hợp chất vô cơ.
• Viết các pthh biểu diễn sơ đồ chuyển hoá.
• Phân biệt một số hợp chất vô cơ cụ thể.
• Tính thành phần phần trăm về khối lượng hoặc thể tích của hỗn hợp chất rắn, hỗn hợp lỏng, hỗn hợp khí.

2. Lý thuyết:

3. Ví dụ minh họa:

Bài 1:

Chất nào trong những thuốc thử sau đây có thể dùng để phân biệt dung dịch natri sunfat và dung dịch natri cacbonat?

1. Dung dịch bari clorua.
2. Dung dịch axit clohiđric.
3. Dung dịch chì nitrat.
4. Dung dịch bạc nitrat.
5. Dung dịch natri hiđroxit.

Giải:

• Không dùng BaCl₂ và Pb(NO₃)₂ vì đều xảy ra phản ứng và tạo kết tủa có màu giống nhau.

BaCl₂ + Na₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2NaCl

BaCl₂ + Na₂CO₃ →BaCO₃↓ + 2NaCl

Pb(NO₃)₂ + Na₂SO₄→ PbSO₄↓ + 2NaNO₃

Pb(NO₃)₂ + Na₂CO₃→ PbCO₃↓ + 2NaNO₃

• Không dùng AgNO₃, vì đều xảy ra phản ứng, hiện tượng không khác nhau rõ rệt; Ag₂CO₃ không tan, Ag₂SO₄ ít tan và có màu giống nhau.

2AgNO₃ + Na₂SO₄ → Ag₂SO₄ + 2NaNO₃

2AgNO₃ + Na₂CO₃ → Ag₂CO₃ + 2NaNO₃

• Không dùng NaOH, vì đều không phản ứng, không có hiện tượng gì.
• Thuốc thử dùng được là dung dịch HCl vì HCl tác dụng với Na₂CO₃ có xuất hiện bọt khí và không tác dụng với Na₂SO₄.

2HCl + Na₂CO₃ → 2NaCl + CO₂↑ H₂O.

HCl + Na₂SO₄  không phản ứng

Bài 2:

1. Cho các dung dịch sau đây lần lượt phản ứng với nhau từng đôi một, hãy ghi dấu (x) nếu có phản ứng xảy ra, số 0 nếu không có phản ứng.

2. Viết các phương trình hóa học (nếu có).

Giải:

1.  

2. Các phương trình hóa học:

CuSO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓

HCl + NaOH → NaCl + H₂O

Ba(OH)₂ + 2HCl → BaCl₂ + 2H₂O

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2H₂O

Bài 3:

Viết phương trình hóa học cho những chuyển đổi hóa học sau:

                            

Giải:

1. 1. (1) Fe₂(SO₄)₃ + 3BaCl₂ →  2FeCl₃ + 3BaSO₄↓

(2) FeCl₃ + 3NaOH → 3NaCl + Fe(OH)₃↓

(3) Fe₂(SO₄)₃ + 6NaOH → 3Na₂SO₄ + 2Fe(OH)₃↓

(4) 2Fe(OH)₃ + 3H₂SO4 → Fe₂(SO₄)₃ + 6H₂O

(5) 2Fe(OH)₃  Fe₂O₃ + 3H₂O

(6) Fe₂O₃ + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂O

1. 2. (1) 2Cu + O₂ 2CuO

(2) CuO + H₂ Cu+ H₂O

(3) CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

(4) CuCl₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂ ↓ + 2NaCl

(5) Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

(6) Cu(OH)₂ CuO + H₂O

Bài 4:

Có những chất: Na₂O, Na, NaOH, Na₂SO₄, Na₂CO₃, NaCl.

1. Dựa vào mối quan hệ giữa các chất, hãy sắp xếp các chất trên thành một dãy chuyển đổi hóa học.
2. Viết các phương trình hóa học cho dãy chuyển đổi hóa học ở câu a.

Giải:

1. Dãy chuyển hóa trên có thể là:

2.  Các phương trình hóa học:

4Na + O₂ → 2Na₂O

Na₂O + H₂O → 2NaOH

2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O

Na₂SO₄ + BaCl₂ → 2NaCl + BaSO₄↓

4. Bài tập:

Bài 1:

Dung dịch axit sunfuric loãng có thể phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây :

1. MgO, CuO, Mg, Cu, Mg(OH)₂ ,Cu(OH)₂
2. MgO, Mg, Cu, Mg(OH)₂
3. MgO, Cu, Mg(OH)₂, Cu(OH)₂
4. MgO, Mg, Mg(OH)₂, Cu(OH)₂

Bài 2:

Có thể loại bỏ khí CO₂, SO₂ ra khỏi hỗn hợp khí CO₂, SO₂ và N₂ bằng chất nào sau đây ?

A. Dung dịch NaOH.                     B. H₂SO₄ đậm đặc.

C. CuSO₄ khan.                               D. A1₂O₃

Bài 3:

Viết phương trình cho các chuyển đổi sau :

Bài 4: Bằng phương pháp hoá học hãy phân biệt các chất rắn sau : MgO, CaCO3, Ca(OH)2, NaCl, NaOH.

Bài 5:

Hỗn hợp khí A gồm SO₂, CO₂ có thể tích 3,36 lít ở đktc. Hỗn hợp khí này được hấp thụ hoàn toàn trong dung dịch Ca(OH)₂ dư thì thu được 17 gam hỗn hợp chất kết tủa.

1. Tìm tỉ khối của A SO với H₂.
2. Tính số mol Ca(OH)₂ đã tham gia phản ứng.

Bài 6:

Một hỗn hợp bột kim loại Ag, Fe có khối lượng 12,28 gam cho vào 500 ml dung dịch CuSO₄ 0,5 M và khuấy đều cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Sau phản ứng thu được dung dịch A và 13,88 gam hỗn hợp hai kim loại.

1. Tính % khôi lượng các kim loại trong hỗn hợp ban đầu.
2. Tính nồng độ các chất có trong dung dịch A.

Bài 7:

Người ta hoà tan 8 gam đồng sunfat ngậm nước CuSO₄.5H₂O rồi cho vào dung dịch thu được một miếng kẽm. Có bao nhiêu gam đồng nguyên chất sinh ra sau phản ứng ? Biết rằng đã lấy dư kẽm.

5. Đáp án:

Bài 1: D                         Bài 2: A

Bài 3:

1. 3Fe + 2O₂  Fe₃O₄

2. Fe₃O₄ + 4H₂ 3Fe + 4H₂O

4. Fe₃O₄ + 8HC1 -> FeCl₂ + 2FeCl₃ + 4H₂O

5. Fe(OH)₃ + 3HC1 -> FeCl₃ + 3H₂O

6. FeCl₃ + 3NaOH -> Fe(OH)₃ ↓ + 3NaCl

7. 2Fe(OH)₃  Fe₂O₃ + 3H₂O

8. Fe₂O₃ + 3H₂ 2Fe + 3H₂O

9. Fe(OH)₂ + 2HC1 -> FeCl₂ + 2H₂O

10. FeCl₂ + 2NaOH -> Fe(OH)₂↓+ 2NaCl

11.Fe(OH)₂ FeO + H₂O

12. FeO + H₂  Fe + H₂O

Bài 4:

• Hoà các chất trên vào H₂O : chất nào không tan là MgO, CaCO₃ (nhóm I), còn lại ta thu được các dung dịch : Ca(OH)₂, NaCl, NaOH (nhóm II).
• Cho các chất trong nhóm I tác dụng với dung dịch HC1 : Có hiện tượng sủi bọt khí là CaCO₃, còn lại là MgO ;

CaCO₃ + 2HCl -> CaCl₂ + CO₂↑  + H₂O

• Dùng quỳ tím cho vào dung dịch các chất trong nhóm II : chất không làm quỳ tím chuyển màu là : NaCl còn lại hai dung dịch làm quỳ chuyển màu xanh là NaOH và Ca(OH)₂.
• Sục khí CO₂ qua 2 dung dịch còn lại : Dung dịch nào có kết tủa trắng xuất hiện là Ca(OH)₂ còn lại là NaOH :

Ca(OH)₂ + CO₂ -> CaCO₃↓  + H₂O

Bài 5:

1.  Gọi số mol SO₂ và CO₂ lần lượt là : x, y mol.

Số mol của hỗn hợp khí là : nhh = 0,15 (mol).

SO₂ +Ca(OH)₂ -> CaSO₃ +H₂O  (1)

x             x               x

CO₂ +Ca(OH)₂ -> CaCO₃ +H₂O  (2)

y          y               y

Theo pthh và bài ra ta có :

x + y = 0,15

120x + l00y = 17

Giải ra ta được : x = 0,1 ; y = 0,05.

2.  n_Ca(OH)2 =x + y = 0,15 (mol)

Bài 6:

1.  Gọi số mol Fe và Ag trong hỗn hợp lần lượt là X, y mol.

Fe + CuSO₄ -> FeSO₄ + Cu

x        x                  x        x

n_CuSO4 =0,5.0,5=0,25(mol).

Vì vậy Fe tham gia phản ứng hoàn toàn và CuSO₄ dư.

Theo pthh : nCu = nFe = x (mol).

Theo bài ra và căn cứ pthh ta có :

64x + 108y = 13,88

56x + 108y = 12,28

Giải ra ta được : x= 0,2 ; y = 0,01.

2.  Lượng CuSO₄ dư là : 0,25 - 0,2 =0,05 (mol)

n_FeSO4 = x = 0,2 (mol)

C_M,CuSO4 =0,1 (M).

C_M,FeSO4= 0,4 (M)

Bài 7:

mCu = 5,12.64/160= 2,05 (g)

CHÚC CÁC BẠN HỌC TỐT <3 NHỚ CHIA SẺ CHO BẠN BÈ CÙNG HỌC NHÉ

Bài viết gợi ý: