Tham khảo cách triển khai ý như sau:
– Giải thích:
+ "Khi còn lép": khi còn trẻ, còn ít kinh nghiệm thì "vươn cao đầu lên đầy kiêu ngạo", ở lứa tuổi này, con người thường tự tin, nhiệt tình và quyết tâm; nhưng điểm yếu của họ thường là sự nông nổi, bồng bột, thiếu chín chắn.
+ "Khi hạt đã đầy và chắc": khi đã chín chắn, trưởng thành thì "bắt đầu khiêm nhường cúi đầu xuống". Đây là thời điểm con người có thể đạt đến độ chín chắn về mọi phương diện, khả năng, đặc biệt là nhận thức và đánh giá, giúp họ có thể đánh giá chính xác về người khác và bản thân mình. Họ sẽ "khiêm nhường cúi đầu xuống" vì thấy những gì mình biết chỉ rất hữu hạn.
Như vậy, theo câu danh ngôn, những người hiểu biết là những người theo thời gian, cùng với việc mở rộng hiểu biết, sẽ trưởng thành hơn, từ đó có ý thức sâu sắc hơn về bản thân mình, biết mình, biết người và có những nhận định chính xác hơn về mình và người khác.
– Bàn luận, đánh giá:
+ Con người càng lớn lên, càng có nhiều kinh nghiệm sống thì càng hiểu người và hiểu mình hơn. Đó cũng là biểu hiện của sự trưởng thành, của sự "thông thái" ở mỗi người.
+ Có niềm tin và tự tin là cần thiết nhưng tự tin thái quá sẽ thành tự cao, tự đại, kiêu căng, hợm hĩnh, nhất là khi còn trẻ tuổi.
+ Hiểu mình, hiểu người sẽ giúp ta có cách ứng xử đúng đắn, không bị rơi vào những tình thế khó xử hoặc làm trò cười cho người khác khi không biết mình là ai. Đúng như Tuân/Tử từng nói: "Biết mình biết người, trăm trận trăm thắng".
+ Tuy nhiên, biết mình, biết người là để cố gắng phấn đấu vươn lên chứ không phải là để thoái chí, rút lui, buông xuôi, cam phận; khiêm tốn chứ không nên mặc cảm, tự ti.
