Phương pháp giải bài tập muối cacbonat tác dụng với H+

* PHƯƠNG PHÁP GIẢI

Phản ứng xảy ra giữa các ion trong dung dịch, do đó cần xác định rõ thành phần của các ion trong dung dịch, các phản ứng xảy ra và thứ tự phản ứng của các ion trong dung dịch.

1. Cho từ từ dung dịch chứa ion CO₃^2- vào dung dịch chứa ion H⁺

- Lượng H⁺ trong dung dịch ban đầu rất dư, do đó chỉ xảy ra phản ứng:

       CO₃^2- + 2H⁺ → CO₂ + H₂O

- Khí CO₂ thoát ra ngay sau khi trộn hai dung dịch với nhau.

- Khi cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch chứa Na₂CO₃ và NaHCO₃ thì cả 2 chất đều phản ứng đồng thời theo tỉ lệ mol Na₂CO₃ : NaHCO₃.

2. Cho từ từ dung dịch chứa ion H⁺ vào dung dịch chứa ion CO₃^2-

Phản ứng xảy ra theo thứ tự sau đây:

Trước tiên xảy ra phản ứng:    ${{H}^{+}}\,\,+\,\,\,CO_{3}^{2-}\xrightarrow{{}} HCO_{3}^{-}\,\,(1)$

Nếu dư H⁺ tiếp tục xảy ra phản ứng:

${{H}^{+}}\,\,+\,\,HCO_{3}^{-}\xrightarrow{{}} C{{O}_{2}}+{{H}_{2}}O\,\,(2)$

+ Tại thời điểm dung dịch bắt đầu thoát khí: ${{n}_{{{H}^{+}}}}={{n}_{CO_{3}^{2-}}}$

+ Số mol H⁺ cần dùng vừa đủ để sinh ra số mol khí lớn nhất = $2.{{n}_{CO_{3}^{2-}}}+{{n}_{HCO_{3}^{-}}}$

Với trường hợp dung dịch sau phản ứng còn cả HCO₃^- và CO₃^2- cần chú ý sau phản ứng cho tác dụng với Ca(OH)₂, Ba(OH)₂ hay BaCl₂, CaCl₂,…

- Nếu là M(OH)₂ (M là Ca, Ba) thì:   

$O{{H}^{-}}\,\,+\,\,HCO_{3}^{-}\xrightarrow{{}}CO_{3}^{2-}+{{H}_{2}}O\,\,(3)$

${{M}^{2+}}\,\,+\,\,CO_{3}^{2-}\xrightarrow{{}}MC{{O}_{3}}\downarrow $ (lượng CO₃^2- gồm cả lượng tạo thành sau (3) và lượng dư trước đó)

- Nếu là MCl₂, M(NO₃)₂ (M là Ca, Ba) … thì chỉ có phản ứng:

 ${{M}^{2+}}\,\,+\,\,CO_{3}^{2-}\xrightarrow{{}}MC{{O}_{3}}\downarrow $

Bài viết gợi ý: