TIẾNG VIỆT 5 BUỔI SÁNG Ở LÀNG QUÊ
A. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
1. Quan sát các bức tranh sau và trả lời câu hỏi (SGK/19).
- Mỗi bức tranh trên vẽ cảnh gì?
- Trong các cảnh đó, em thích cảnh nào nhất?
- Ghi lại những điều em quan sát được từ bức tranh em thích.
- Nêu kết quả quan sát của em trước nhóm.
Gợi ý:
- Từ trái sang phải, các bức tranh đều vẽ cảnh làng quê với bầu trời cao vợi, đồi núi chập chùng. Nhà cửa, làng mạc trù phú nằm cạnh dòng sông thơ mộng. Các bức tranh được vẽ theo thời gian trong ngày: buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều.
- Trong các cảnh đó, em thích nhất cảnh dòng sông đang trôi êm đềm.
2. Lập dàn ý bài văn tả cảnh một buổi sáng (hoặc trưa, chiều) trong vườn cây (hay trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy,...).
| Mở bài | - Giới thiệu cảnh. (Em chọn tả cảnh gì? Vào thời gian nào?) |
| Thân bài | - Em sẽ tả cảnh theo trình tự nào? - Nếu tả cảnh theo trình tự thời gian, cần chú ý những thời điểm nào? - Ở mỗi khoảng thời gian ấy, em cần chọn những chi tiết, đặc điểm tiêu biểu nào? - Nếu tả lần lượt từng phần của cảnh, cần chọn tả những chi tiết, đặc điểm nào? |
| Kết bài | - Cảm nghĩ của em về cảnh. |
Gợi ý:
Dàn ý: Tả cảnh một buổi sáng trên cánh đồng.
I. Mở bài: Giới thiệu cảnh buổi sáng trên cánh đồng.
- Cánh đồng rộng mênh mông, bao la đến tận chân trời.
- Gió nhè nhẹ, mát lạnh.
II. Thăn bài: Tả từng bộ phận của cảnh.
- Mặt trời dần nhô lên đỏ hồng từ đằng đông.
- Từng đàn chim ríu rít gọi nhau tìm thức ăn.
- Những khoảnh ruộng lúa xanh rì như thảm cỏ.
- Trên con đường bờ ruộng, nhộn nhịp các cô chú ra đồng, chuẩn bị cho công việc chăm sóc lúa.
- Thi thoảng, từng cơn gió nhẹ tạo ra những sóng lúa lao xao.
- Vô số côn trùng búng nhảy từ phía.
- Những bụi lúa đung đưa những phiến lá xanh sẫm, mơn mởn sau một đêm tắm sương.
- Từng bụi cỏ dại, những khóm bông điên điển không mời mà đến lần lượt được người nông dân nhổ lên.
- Đám trẻ nhỏ đi theo bố mẹ đang tụm năm tụm ba chơi trò ô ăn quan. Tiếng gọi nhau í ới, tiếng cười đùa khúc khích vang động làm ấm cả một khoảng đồng ruộng..
- Ong bướm rập rờn bên những bông hoa ven đường.
- Dưới gốc tre, đôi trâu nằm nhai cỏ thật an lành.
III. Kết bài: Cảm nghĩ về cảnh.
- Bức tranh làng quê đẹp vô cùng.
- Cảnh thanh bình, trù phú trên cánh đồng mang đến hạnh phúc cho mọi người.
3. Tìm và ghi vào bảng nhóm các từ đồng nghĩa:
a) Chỉ màu xanh M: xanh, xanh ngắt
b) Chỉ màu trắng
c) Chỉ màu đỏ
d) Chỉ màu đen
Gợi ý:
a) xanh sẫm, xanh xao, xanh non, xanh mởn.
b) trắng nõn, trắng tinh, trắng hồng, trắng đục.
c) đỏ chót, đỏ đắn, đỏ au, đỏ hồng.
d) đen đúa, đen mun, đen giòn, đen thui.
4. Đặt câu với một từ em vừa tìm được ở bài tập 3 và ghi vào vở.
Gợi ý:
Em bé bụ bẫm với nước da trắng hồng.
5. Chọn từ thích hợp trong ngoặc đơn điền vào chỗ trông để hoàn chỉnh các đoạn văn “Cá hồi vượt thác” (SGK/20).
Gợi ý:
Cá hồi vượt thác
Đàn cá hồi gặp thác phải nghỉ lại lấy sức để sáng mai vượt sóng. Suốt đêm thác réo điên cuồng. Nước tung lên thành những búi trắng như tơ. Suốt đêm đàn cá rậm rịch.
Mặt trời vừa nhô lên. Dòng thác óng ánh sáng rực dưới nắng. Tiếng nước xối gầm vang. Những con cá hồi lấy đà lao vút lên như chim. Chúng xé toạc màn mưa thác trắng. Những đôi vây xoè ra như đôi cánh.
Đàn cá hồi lần lượt vượt thác an toàn. Đậu “chân” bên ngọn thác, chúng chưa kịp chờ cho cơn choáng đi qua, lại hôi hả lên đường.
Theo NGUYỄN PHAN HÁCH
B. HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG
1. Tìm đọc bài văn, đoạn văn miêu tả.
M: Buổi sớm trên cánh đồng (SGK/21)
2. Dậy sớm, quan sát cảnh một buổi sáng nơi em ở và ghi lại những điều em quan sát được.
Gợi ý
Em ở thành phố. Nơi đây rất đông đúc. Buổi sáng, đường phố tấp nập xe cộ. Cây cối hai bên đường đứng lặng như người lính canh. Chim chóc ríu rít trong tán cây. Âm thanh của các động cơ xe máy, ô tô vang động khắp khu phố. Phía xa, mảng trời hồng sáng cả một khoảng trời.
