Rổ khoai đã gần hết, con Bé chưa kịp nói ý nghĩ thương má của mình với đàn em thì từ phía Bà Mi, bỗng súng nổ rộ lên, bắt đầu là những tiếng súng thường nghe chắc nịch. Bà cháu kéo cả ra sân. Không gian lặng hẳn lại. Nhường cho tiếng súng dội về mỗi lúc mỗi căng. Lũ trẻ đứng dòm chị. Con Bé nghiêng tai, vành môi cong cong của nó hơi động đậy rồi thình lình mở to:
- Má đánh rồi!
Lập tức nó leo lên ngọn dừa. Bà Sáu can không kịp. Bà lọng cọng gom mấy đứa nhỏ lại rồi cũng đứng nhóng lên, chờ tin nó. Khói đã che mất cái chuồng cu bát Bà Mi, chỉ còn cái nóc nhà thờ nhọn hoắt đâm lên giữa đám khói như một cái đinh.
- Đúng má đánh rô ô ô i...
Con Bé thét lên lanh lảnh, cả xóm đều nghe. Nó không nhìn thấy má nhưng nghe tiếng súng gần hơn, rõ hơn. Đúng là má rồi! Má đang bắn, đang đốt lên những đống lửa kia. Lằn sông cái bị khói che mất một khúc. Cánh đồng cạnh đó đen lại.
- Má đốt bót rô ô ồ ạ...
Súng nhỏ nổ rát hơn. Tiếng súng lớn dồn dập nghe lồng lộng. Cả xóm đổ ra nhóng lên ngọn dừa. Tiếng reo của con Bé bay xuống, lẫn vào trong tiếng dọn dẹp của bà Sáu, tiếng bơi xuồng vội vã trên rạch và tiếng gọi con ơi ới của các bà bên xóm chợ. Đảm khói lúc càng bốc cao. Đó, con Bé lại nhìn thấy một chấm đen vụt qua trong đám khói. Từ đây đến đó xa lắm, con sông Hậu chỉ nhìn thấy một lần nhỏ vàng rực, nhưng biết đâu cái chấm đen đen ấy chẳng phải là một con người? Có ai cãi lại với nó đó không phải là má đâu?
- Má xung phong rồi nghen! Tiến lên má... á... á. Nó kéo dài, văng vắng. Chắc má đã chạy vào trong đám khói rồi. Các cô du kích đang chạy theo má. Cô Thà, cô giáo ở cái trường làng bị giặc đốt, đang chạy lên, một chút bụi phấn trắng còn vương trên vai áo. Súng nổ rộ hơn. Tiếng súng quân ta xung phong. Con Bé tuột xuống tới gốc thì đàn em đã sẵn sàng. Thằng Hiền ôm tiểu tiện, con Anh vác súng máy, con Thanh đeo “bá đỏ”, thằng em nhỏ cầm cờ. Nhánh trâm bầu vẫn dựng sẵn ở gốc dừa, con Bé cầm lấy, đó là cây cac bin.
Nắng chiều viền quanh đám khói, hắt ra chung quanh những tia lửa đỏ rực. Bắt đầu từ vách lá sau nhà, lũ trẻ xung phong vọt qua bờ mương, núp sau gốc dừa trước ngõ, nổ súng về phía trước thật dữ dội. Sáng hôm sau, giữa lúc máy bay đang quần đảo, có một người đàn bà vác súng, tay cầm lá ngụy trang, bước vào trong xóm. Tiếng cười đi trước, con người đi sau, cả xóm len theo bóng cây ro nghe chuyện chiến đấu của chị. Chị vắt tấm choàng lên vai, trao sáng cho con Bé, cây súng có treo chùm bánh ú, rồi ôm lấy mấy đứa con. Đi vài bước, chị lại dừng lại để trả lời cô bác. Cả xóm ai cũng muốn hỏi thăm chị một câu. Tiếng chị kéo dài trên đường xóm. Thằng nhỏ trên tay chị bị bộ, cạy những miếng bùn khô dính trên vai áo mẹ. Lũ trẻ chạy theo chị như lũ gà con.
Con Anh chạy lon ton lên trước chắn mẹ như sợ mấy đứa kia sẽ tranh hết phần mẹ của mình. Nó nói:
- Con thấy má xung phong mù...
- Con cũng thấy má nữa... Thằng Hiền nói theo. - Thấy làm sao? – Người mẹ hỏi. - Thấy má vậy nè...
Nó chụm hai chân, nhảy tới một bước như kiểu má nó vẫn nhảy quả bờ mương trước cửa. Thấy thằng Hiền được mẹ hỏi, con Anh vội níu lấy áo mẹ:
- Con cò lót ổ cây da hang má, má đi đánh giặc cho con, không phải cho thằng Hiền heng má?
Thằng Hiền vội níu lấy tay mẹ, như đánh đu: - Con... cò... ót ổ cây da, cho con nữa heng má?
Người mẹ cười, xoa mớ tóc tròn ủm của đàn con: - Ừa, cho hết mấy đứa.
