Về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng

TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1) Tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng

1.1. Tính chất 1: Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng có hứng được trên màn chắn không?

  Thí nghiệm: Kiểm tra xem ảnh tạo bởi gương phẳng có hứng được trên màn chắn không?

Dự đoán: Không hứng được ảnh trên màn chắn

Kết quả: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn gọi là ảnh ảo.

1.2. Tính chất 2: Độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không?

Kết luận: Độ lớn ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật.

1.3. Tính chất 3: So sánh khoảng cách từ một điểm của vật đến gương và khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.

Dự đoán : Khoảng cách từ ảnh đến gương bằng khoảng cách từ vật đến gương.

Kết luận: Điểm sáng và ảnh của nó tạo bởi gương phẳng cách gương một khoảng bằng nhau.

1.4 Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng.

• Vẽ ảnh S’ dựa vào tính chất của ảnh qua gương phẳng (ảnh đối xứng vật qua gương)
• Vẽ hai tia phản xạ IR và KM theo định luật phản xạ ánh sáng.
• Kéo dài 2 tia phản xạ gặp nhau tại S

Nhận xét:

• Mắt đặt trong khoảng IR và KM sẽ thấy S’ .
• Mắt ta nhìn thấy S’ vì các tia phản xạ lọt vào mắt ta coi như đi thẳng từ S’ đến mắt. Không hứng được S’ trên màn vì chỉ có đường kéo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S’ chứ không có ánh sáng thật đến S’

Kết luận : Ta nhìn thấy ảnh ảo S' vì các tia phản xạ lọt vào mắt có đường kéo dài đi qua ảnh S' Ảnh của một vật là tập hợp ảnh của tất cả các điểm trên vật

BÀI TẬP

Bài 1:

Từ một điểm sáng S (nguồn sáng nhỏ) đặt trước gương phẳng và hai tia sáng xuất phát từ S tới gương.

a) Hãy vẽ ảnh S' của S tạo bởi gương phẳng bằng cách vận dụng tính chất của ảnh. b) Từ đó vẽ tia phản xạ ứng với hai tia tới SI và SK.

c) Đánh dấu một vị trí đặt mắt để nhìn thấy ảnh S'

d) Giải thích tại sao ta nhìn thấy ảnh S' mà không hứng được ảnh đó trên màn chắn.

Hướng dẫn giải

a.Từ S vẽ đường thẳng vuông góc với gương sao cho SH = HS’

  

 

b. Vẽ tia phản xạ ứng với hai tia SI và SK

 

c. Đánh dấu vị trí đặt mắt để nhìn thấy ảnh S'

 

d. Ta có:

S’ được tạo bởi đường kéo dài của hai tia phản xạ và truyền đến mắt nên ta nhìn thấy Vậy, đây là ảnh ảo nên không hứng được trên màn

Bài 2: Tại sao bóng của tháp Rùa lại bị lộn ngược như hình vẽ?

Hướng dẫn giải

Mặt nước Hồ Gươm yên lặng xem như gương phẳng. Bóng của tháp chính là ảnh tạo bởi gương phẳng.

Vì chân tháp ở sát đất, đỉnh tháp ở xa đất nên ảnh của đỉnh tháp cũng ở xa đất và ở phía bên gương phẳng tức là dưới mặt nước.

LUYỆN TẬP

Qua bài giảng Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như:

Nêu được tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng.

Dựng được ảnh của một vật qua gương phẳng.

1. Trắc nghiệm

Câu 1: Chọn phát biểu không đúng khi nói về ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng

A. Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và lớn bằng vật . B. Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật . C. Các tia sáng từ điểm sáng S tới gương phẳng cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh ảo S’.

D. Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó tới gương.

Câu 2: Ảnh ảo là gì?

A. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn

B. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng luôn luôn hứng được trên màn chắn

C. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng song song với màn chắn

D. Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng có thể hứng được trên màn chắn

Câu 3: Khi nhìn xuống vũng nước, một học sinh thấy ảnh của một cột điện ở xa. Câu giải thích nào sau đây đúng?

A. Vì mặt nước đóng vai trò là một gương phẳng

B. Vì mặt nước có thể hấp thụ ánh sáng

C. Vì mặt nước có thể truyền được hình ảnh

D. Vì một lí do khác

Câu 4: Câu nào trong những câu dưới đây là đúng?

A. Ảnh của một vật qua gương phẳng lớn hơn vật

B. Ảnh của một vật qua gương phẳng nhỏ hơn vật

C. Dùng màn chắn có thể hứng được ảnh của một vật qua gương phẳng

D. Ảnh của một vật qua gương phẳng lớn bằng vật

Câu 5: Một điểm sáng S đặt trước một gương phẳng một khoảng d cho một ảnh S’ cách gương một khoảng d’. So sánh d và d’

A. d = d’

B. d > d’

C. d < d’

D. Không so sánh được vì ảnh là ảo, vật là thật.

Câu 6: Nói về tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, tính chất nào dưới đây là đúng?

A. Hứng được trên màn hình và lớn bằng vật.

B. Không hứng được trên màn và bé hơn vật

C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật

D. Hứng được được trên màn và lớn hơn vật.

Câu 7: Một vật sáng AB đặt trước một gương phẳng. Góc tạo bởi vật và mặt gương bằng 60 độ. Hãy tìm góc tạo bởi ảnh và mặt gương.

A. 20⁰

B. 45⁰

C. 60⁰

D. 30⁰

Câu 8: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không có tính chất nào dưới đây?

A. Hứng được trên màn và lớn bằng vật.

B. Không hứng được trên màn

C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật

D. Cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương.

Câu 9: Nói về tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng, câu phát biểu nào dưới đây là đúng?

A. Hứng được trên màn và lớn bằng vật

B. Không hứng được trên màn và bé hơn vật

C. Không hứng được trên màn và lớn bằng vật

D. Hứng được trên màn và lớn hơn vật

Câu 10: Chọn câu trả lời đúng Khi soi gương, ta thấy

A. Ảnh thật ở sau gương

B. Ảnh ảo ở sau gương

C. Ảnh thật ở trước gương

D. Ảnh ảo ở trước gương

Câu 11: Chọn câu trả lời đúng Ảnh của một một vật qua một gương phẳng luôn là:

A. Ảnh thật, cùng chiều và nhỏ hơn vật

B. Ảnh thật cùng chiều và bằng vật, đối xứng nhau qua gương

C. Ảnh ảo, cùng chiều, bằng vật, đối xứng nhau qua gương

D. Ảnh ảo, ngược chiều, lớn hơn vật

2. Bài tập SGK và Nâng cao về ảnh của một vật qua gương phẳng

C1) Đưa một tấm bìa dùng làm màn chắn ra sau gương để kiêm tra dự đoán?

Hướng dẫn giải: Kết luận: Ảnh của một vật tạo bối gương phẳng không hứng được trên màn chắn, gọi là ảnh ảo.

C2) Dùng viên phấn thứ hai đúng bằng viên phấn thứ nhất, đưa ra sau tấm kính để kiểm tra dự đoán về độ lớn của ảnh.

Kết luận: Độ lớn của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật.

C3) Hãy tìm cách kiểm tra xem AA' có vuông góc với MN không ; A và A' có cách đều MN không.

Kết luận: Điểm sáng và ảnh của nó tạo bởi gương phẳng cách gương một khoảng bằng nhau.

C4) Trên hình 5.4, vẽ một điểm sáng S (nguồn sáng nhỏ) đặt trước gương phẳng và hai tia sáng xuất phát từ S tới gương.

a) Hãy vẽ ảnh S' của S tạo bởi gương phẳng bằng cách vận dụng tính chất của ảnh. b) Từ đó vẽ tia phản xạ ứng với hai tia tới SI và SK.

c) Đánh dấu một vị trí đặt mắt để nhìn thấy ảnh S'

d) Giải thích tại sao ta nhìn thấy ảnh S' mà không hứng được ảnh đó trên màn chắn

 

Vẽ ảnh S’ dựa vào tính chất của ảnh qua gương phẳng (ảnh đối xứng vật qua gương)

Vẽ hai tia phản xạ IR và KM theo định luật phản xạ ánh sáng.

Kéo dài 2 tia phản xạ gặp nhau tại S’.

C5) Hãy vận dụng tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng để vẽ ảnh của một mũi tên đặt trước một gương phẳng như hình 5.5.

Xác định B' , A' lần lượt là ảnh của B và A tạo bởi gương phẳng.

Nối B'A' ta được ảnh của BA tạo bởi gương phẳng.

C6) Hãy giải đáp thắc mắc của bé Lan trong câu chuyện kể ở đầu bài. Bé Lan lần đầu tiên đi đi thăm Hồ Gươm. Bé kể lại rằng, bé trông thấy cái tháp và cái bóng của nó lộn ngược xuống nước. (Hình 5.1 sách giáo khoa) Bé thắc mắc không biết vì sao lại có cái bóng lộn ngược đó?

Hướng dẫn giải:

Coi mặt nước là một gương phẳng, bóng của tháp chính là ảnh tạo bởi gương phẳng Chân tháp ở sát đất, đỉnh tháp ở xa mặt đất nên ảnh của đỉnh tháp cũng ở xa mặt đất và ở phía bên kia gương phẳng tức là ở dưới mặt nước

Hình cái tháp lộn ngược tức là dựa vào phép vẽ ảnh chân tháp ở sát đất.

Bài viết gợi ý: