Bài 25 : Nguyên Tố Hóa Học

Bài 25 : Nguyên Tố Hóa Học

I. Nguyên tố hoá học là gì?

1. Định nghĩa

• Nguyên tố hoá học là tập hợp những nguyên tử cùng loại có cùng proton trong hạt nhân.
• Số p là số đặc trưng của nguyên tố hoá học.

2. Kí  hiệu hoá học 

• Kí hiệu hoá học biểu diễn ngắn gọn nguyên tố hoá học .
• Mỗi nguyên tố hoá học dược biểu diễn bằng 1 hay 2 chữ cái. Trong đó chữ cái đầu được viết ở dạng chữ in hoa gọi là kí hiệu hoá học.
• Cách viết kí hiệu hóa học:
  5. Chữ thứ nhất viết in hoa. Ví dụ: Cacbon: C, hidro: H, oxi: O.
  5. Chữ thứ hai nếu có viết thường nhỏ hơn. Ví dụ: Sắt: Fe, Natri: Na, Canxi: Ca.

*Ví dụ 1:

- Kí hiệu hóa học của nguyên tố Hyđro: H.

- Kí hiệu hóa học của nguyên tố Oxi là: O.

- Kí hiệu hóa học của nguyêntố Natri là:  Na.

- Kí hiệu hóa học của nguyên tố Canxi là: Ca.

*Ví dụ 2:   20H ( 20 Nguyên Tử Hiđro ), 10Fe ( 10 Nguyên tử Sắt)

* Quy ước :

• Mỗi kí hiệu của nguyên tố còn chỉ 1 nguyên tử của nguyên tố đó.

3. Nguyên tử khối

+ Nguyên tử khối có khối lượng rất nhỏ bé. Nếu tính bằng gam thì có số trị rất nhỏ.

Khối lượng 1 nguyên tử C =  1,9926.10^-23

*Quy ước: Lấy 1/12 KLNT C làm đơn vị khối lượng nguyên tử gọi là đơn vị cac bon (viết tắt là đ.v.C).

1đ.v.C = 1/12 Khối lượng nguyên tử C

 Ví dụ: 

C  = 12  đvC

H  =  1   đvC

O  = 16  đvC

S  = 32  đvC

Khối lượng tính bằng đ.v.C chỉ là khối lượng tương đối  giữa các nguyên tử ⇒ Nguyên tử khối

*Định nghĩa:  Nguyên tử khối là khối lượng của nguyên tử tính bằng đ.v.C

* Ví dụ: Na = 23 ,  Al = 27 , Fe = 56 ...

4. Có bao nhiêu nguyên tố hoá học?

5. Có hơn 110 nguyên tố hoá học.
   • 92 nguyên tố tự nhiên.
   • Còn lại : nguyên tố nhân tạo. Năm 2016 có thêm 4 nguyên tố mới có tên gọi tạm thời là: ununtri, ununpenti, ununseptium và ununoctium. Một nhóm nghiên cứu Nga - Mỹ đã cùng phát hiện ra nguyên tố 115, 117 và 118, trong khi các nhà nghiên cứu Nhật Bản khám phá ra nguyên tố 113. Các nguyên tố này không tìm thấy trong tự nhiên mà được tổng hợp nhân tạo từ phòng thí nghiệm. 
5. Các nguyên tố tự nhiên có trong vỏ Trái Đất rất không đồng đều.
5. Oxi là nguyên tố phổ biến nhất: 49,4%.
   • 9 nguyên tố chiếm: 98,6%.
   • Nguyên tố còn lại chiếm: 1,4%.                                                                                                                                                         

Bài Tập SGK ( Trang 20 SGK hóa 8 )

Bài 1: Ghép vào vở bài tập những câu sau đây với đầy đủ các từ hay cụm từ thích hợp.

a) Đáng lẽ nói những ... loại này, những ... loại kia, thì trong hóa học nói ... hóa học này ... hóa học kia.

b) Những nguyên tử có cùng ... trong hạt nhân đều là ... cùng loại, thuộc cùng một ... hóa học.

Lời giải:

a) Đáng lẽ nói những nguyên tử loại này, những nguyên tử loại kia thì trong hóa học nói là nguyên tố hóa học này, nguyên tố hóa học kia.

b) Những nguyên tử có cùng số proton trong hạt nhân đều là nguyên tử cùng loại, thuộc cùng một nguyên tố hóa học.

Bài 2: a) Nguyên tố hóa học là gì?

b) Cách biểu diễn nguyên tố? Cho thí dụ.

Lời giải:

a) Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân.

b) Mỗi nguyên tố hóa học được biểu diễn bằng một hay hai chữ cái đầu tiên trong tên latinh nguyên tố đó, trong đó chữ cái đầu tiên được viết dưới dạng in hoa, gọi là kí hiệu hóa học.

Ví Dụ: Fe, Al, Zn

Bài 3: a) Các cách viết 2C, 5O, 3Ca lần lượt chỉ ý gì?

b) Hãy dùng chữ số và kí hiệu hóa học diễn đạt các ý sau: Ba nguyên tử nitơ, bảy nguyên tử canxi, bốn nguyên tử natri.

Lời giải:

a) Ý nghĩa của các cách viết:

    2C ⇔ hai nguyên tử cacbon

    5O ⇔ năm nguyên tử oxi

    3Ca ⇔ ba nguyên tử canxi

b)

    ba nguyên tử nitơ ⇔ 3N

    bảy nguyên tử canxi ⇔ 7Ca

    bốn nguyên tử natri ⇔ 4Na

Bài 4: Lấy bao nhiêu phần khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị cacbon? Nguyên tử khối là gì?

Lời giải:

Lấy  khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị cacbon.

Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị cacbon.

Bài 5: Hãy so sánh nguyên tử magie nặng hay nhẹ hơn bao nhiêu lần so với

a) nguyên tử cacbon

b) nguyên tử lưu huỳnh

c) nguyên tử nhôm

Lời giải:

Nguyên tử magie

Nặng hơn bằng  lần nguyên tử Cacbon

Nhẹ hơn bằng  lần nguyên tử lưu huỳnh

Nhẹ hơn bằng  lần nguyên tử nhôm

Bài 6: Nguyên tử X nặng gấp hai lần nguyên tử nitơ. Tính nguyên tử khối và cho biết X thuộc nguyên tố nào? Viết kí hiệu hóa học của nguyên tố đó.

Lời giải:

Nguyên tử khối của N = 14 đvC

⇒ Nguyên tử khối của X = 2 x 14 = 28 (đvC)

Vậy X là nguyên tố silic (Si)

Bài 7: a) Theo giá trị khối lượng tính bằng gam của nguyên tử cacbon cho trong bài học, hãy tính xem một đơn vị cacbon tương ứng với bao nhiêu gam?

b) Khối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm là A, B, C hay D?

A. 5,324.10^-23g.

B. 6,023.10^-23g.

C. 4,482.10^-23g.

D. 3,990.10^-23g.

Lời giải:

a) Ta có khối lượng 1 nguyên tử C = 1,9926 . 10^-23 g và bằng 12 đvC

⇒ khối lượng của 1 đơn vị cacbon là

b) Khối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm

Nhân số trị nguyên tử khối của nhôm với số gam tương ứng của một đơn vị cacbon

M_Al = 27x 1,66.10^-24 g = 44,82.10^-24 g = 4,482.10^-23 g.

Đáp án C.

Bài 8: Nhận xét sau đây gồm hai ý: Nguyên tử đơteri thuộc cùng nguyên tố hóa học với nguyên tử hiđro vì chúng đều có 1 proton trong hạt nhân". Cho sơ đồ thành phần cấu tạo của hai nguyên tử như hình vẽ bên :

Hãy chọn phương án đúng trong số các phương án sau:

A. Ý (1) đúng, ý (2) sai.

B. Ý (1) sai, ý (2) đúng.

C. Cả hai ý đều sai.

D. Cả hai ý đều đúng.

Lời giải:

Phương án D

Bài viết gợi ý: