Ôn tập Hidro

A. KIẾN THỨC:

I. TÍNH CHẤT CỦA HIDRO:

1. Tính chất vật lí:

+ Hidro là chất khí không màu, không mùi, không vị.

+ Nhẹ nhất trong các khí (), tan rất ít trong nước.

2. Tính chất hóa học:

a) Tác dụng với oxi:

- Khí H₂ cháy trong không khí với ngọn lửa nhỏ.

- Khí H₂ cháy mãnh liệt trong oxi với ngọn lửa xanh mờ.

Kết luận: H₂ tác dụng với oxi sinh ra H₂O, phản ứng gây nổ

2H₂ + O₂ 2H₂O

Tỉ lệ:

+ Khi đốt cháy hỗn hợp H₂ và O₂ theo tỉ lệ 2:1 sẽ gây nổ mạnh nhất.

b) Tác dụng với đồng oxit:

H₂ + CuO Cu + H₂O

(màu đen) (màu đỏ)

Nhận xét: Khí H₂ đã chiếm nguyên tố O₂ trong hợp chất CuO. Khí H₂ có tính khử.

Kết luận: Ở nhiệt độ thích hợp, H₂ không những kết hợp được với đơn chất O₂ mà còn có thể kết hợp với nguyên tố oxi trong 1 số oxit kim loại. Các phản ứng này đều toả nhiều nhiệt.

Ví dụ: H₂ + PbO Pb + H₂O

Fe₂O₃ + 3H₂ 2Fe + 3H₂O

II. ỨNG DỤNG:

- Bơm kinh khí cầu

- Sản xuất nhiên liệu.

- Hàn cắt kim loại, khử oxi của một số oxit kim loại.

- Sản xuất amoniac, axit, phân đạm....

III. ĐIỀU CHẾ HIDRO.

1. Trong phòng thí nghiệm:

- Khí H₂ được điều chế bằng cách: cho axit (HCl, H₂SO₄(l)) tác dụng với kim loại (Zn, Al, Fe, …)

- Phương trình hóa học:

Zn + 2HClZnCl₂+ H₂

- Nhận biết khí H₂ bằng que đóm đang cháy.

- Thu khí H₂ bằng cách:

+ Đẩy nước.

+ Đẩy không khí.

2. Trong công nghiệp:

Điện phân nước

2H₂O 2H₂ + O₂.

IV. PHẢN ỨNG THẾ:

Ví dụ: Zn + 2HCl ZnCl₂+ H₂

2Al + 3H₂SO₄ Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

(đ.chất) (h.chất) (h.chất) (đ.chất)

=> Phản ứng này được gọi là phản ứng thế.

Kết luận: Phản ứng thế là phản ứng hóa học giữa đơn chất và hợp chất, trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của 1 nguyên tố trong hợp chất.

Ví dụ: Trong những phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng thế ? Hãy giải thích sự lựa chọn đó ?

a. 2Mg + O₂ 2MgO

b. KMnO₄K₂MnO₄+ MnO₂+ O₂

c. Fe + CuCl₂FeCl₂ + Cu

d. Mg(OH)₂ MgO + H₂O

e. Fe₂O₃ + H₂ Fe + H₂O

g. Cu + AgNO₃ Ag + Cu(NO₃)₂

V. NƯỚC:

1. Thành phần hóa học của nước:

- Sự phân hủy nước:

2H₂O 2H₂ + O₂.

- Sự hóa hợp nước:

2H₂ + O₂ 2H₂O

* Kết luận:

- Nước là hợp chất tạo bởi 2 nguyên tố: H & O.

- Tỉ lệ hoá hợp giữa H & O:

+ Về thể tích: + Về khối lượng:

- CTHH của nước: H₂O.

2. Tính chất vật lí:

Nước là chất lỏng, không màu, không mùi và không vị, sôi ở 100⁰C, khối lượng riêng 1 g/ml. Hoà tan nhiều chất: rắn, lỏng, khí…

3. Tính chất hóa học:

a) Tác dụng với kim loại:

2Na + 2H₂O 2NaOH + H₂

Bazơ

Nước có thể tác dụng với một số kim loại mạnh khác như K, Ca, Ba...

b) Tác dụng với một số oxit bazơ.

CaO + H₂O Ca(OH)₂. (bazơ)

Nước cũng hóa hợp Na₂O, K₂O, BaO... tạo NaOH, KOH

Þ Dung dịch bazơ làm đổi màu quì tím thành xanh.

c) Tác dụng với một số oxit axit.

P₂O₅ + 3H₂O 2H₃PO₄ (axit).

Nước cũng hóa hợp nhiều oxit khác như SO₂, SO₃, N₂O₅... tạo axit tương ứng.

Þ Dung dịch axit làm đổi màu quì tím thành đỏ.

VI. AXIT:

1- khái niện: Phân tử axít gồm một hay nhiều nguyên tử hiđrô liên kết với gốc axít, các nguyên tử hiđrô này có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại.

Ví dụ: HCl, H₂SO₄, HNO₃, H₃PO₄

2. Công thức của axít. H_nA

- n: là chỉ số của nguyên tử H

- A: là gốc axít (-Cl, = SO₃, = SO₄, = S, - NO₃, PO₄)

3. Phân loại axít.

-Axit không có oxi: HCl, H₂S.

-Axit có oxi: HNO₃, H₂SO₄, H₃PO₄ …

4. Gọi tên của axít.

a. Axít có oxi: Tên axit = axit + PK + ic

Ví du: HNO₃axit nitric ; H₂SO₄ axit sunfuric

H₃PO₄ axit photphoric H₂CO₃ axit cacbonic.

b. Axít không có oxi: Tên axit = axit + PK + hiđic

Ví dụ: H₂S axit sunfuhidric.

HCl axitclohiđríc

HBr axit bromhiđic.

c. Axít có ít oxi: Tên axit = axit + PK + ơ

Ví dụ: H₂SO₃ axit sunfurơ

VII. BAZƠ

1. Khái niệm về bazơ

Bazơ là một phân tử gồm một nguyên tố kim loại liên kết một hay nhiều nhóm hiđroxit (OH ).

Ví dụ: NaOH, Ca(OH)₂; Mg(OH)₂; Fe(OH)₃,

2. Công thức bazơ: M(OH)_n

- M: là nguyên tố kim loại

- n:là chỉ số của nhóm (OH )

3. Phân loại bazơ

-Bazơ tan ( kiềm), tan được trong nước

Ví dụ: NaOH; Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂...

-Bazơ không tan, không tan được trong nước.

Ví dụ: Fe(OH)₃; Cu(OH)₂, Mg(OH)₂, ..

4. Cách đọc tên bazơ

Tên bazơ = Tên kim loại (nếu kim loại có nhiều hoá trị gọi tên kèm theo tên hoá trị) + hiđroxit.

Ví dụ: Ca(OH)₂ Canxi hidroxit

Fe(OH)₂ sắt (II) hidroxit; Fe(OH)₃ sắt (III) hidroxit

VIII. MUỐI:

1. Khái niệm: Phân tử muối gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết một hay nhiều gốc axít.

Ví dụ: NaCl, K₂CO₃, NaH₂PO₄, BaCO₃, Na₂SO₄, Na₂HPO₄, K₂SO₄, Fe(NO₃)₃

2. Công thức hoá học của muối:

M_xA_y. Trong đó: - M: là nguyên tố kim loại.

- x: là chỉ số của M.

- A: Là gốc axít

- y: Là chỉ số của gốc axít.

3.Cách đọc tên muối:

Tên muối = tên kim loại ( kèm hoá trị kim loại có nhiều hoá trị) + tên gốc axít.

4. Phân loại muối:

a. Muối trung hoà: Là muối mà trong gốc axít không có nguyên tử “ H” có thể thay thế bằng nguyên kim loại.

VD: ZnSO₄; Cu(NO₃)₂…

b. Muối axít: Là muối mà trong đó gốc axít còn nguyên tử “H” chưa được thay thế bằng nguyên tử kim loại.

VD: NaHCO₃; Ca(HCO₃)₂…

Bài tập: Trong các muối sau muối nào là muối axit, muối nào là muối trung hoà?

NaH₂PO₄, BaCO₃, Na₂SO₄, Na₂HPO₄, K₂SO₄, Fe(NO₃)₃

B. BÀI TẬP ÁP DỤNG:

Câu 1: Hoàn thành các phản ứng hoá học và cho biết trong các phản ứng đó thuộc loại phản ứng nào đã học.

1/ S + O₂ - - - > SO₂

3/ CaO + CO₂- - - > CaCO₃

5/ CaCO₃ - - - > CaO + CO₂

7/ Fe₂O₃ + CO - - - > Fe + CO₂

2/ Fe + CuSO₄ - - - >FeSO₄ + Cu

4/ KMnO₄ - - - > K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

6/ CuO + H₂ - - - > Cu + H₂O

8/ P + O₂ - - - > P₂O₅

Câu 2: Hoàn thành các PTPứ hoá học của những phản ứng giữa các chất sau:

a/ Mg + O₂ - - - >………

b/ Na + H₂O - - - >…………

c/ P₂O₅ + H₂O - - - >…………

d/ H₂O - - - >………… + ……

đ/ KClO₃ - - - >……… + ………

e/ Fe + CuSO₄ - - - > ……… + ………

Câu 3: Viết phương trình hoá học biểu diễn các biến hoá sau và cho biết mỗi phản ứng đó thuộc loại phản ứng nào?

a/ Na Na₂O NaOH

b/ P P₂O₅ H₃PO₄

c/ KMnO₄ O₂ CuO H₂O KOH

d/ CaCO₃ CaO Ca(OH)₂ CaCO₃

Câu 4: Cho các CTHH sau: Al₂O₃, SO₃, CO₂, CuO, H₂SO₄, KOH, Ba(OH)₂, ZnSO₄, Na₂SO₄, NaHCO₃, K₂HPO₄, Ca(HSO₄)₂, H₃PO₄, CaCl₂. Hãy cho biết mỗi chất trên thuộc loại hợp chất nào? Gọi tên từng hợp chất.

Câu 5: Có 3 bình đựng riêng biệt các chất khí: Không khí, O₂, H₂. Bằng cách nào nhận biết được các chất trong mỗi lọ.

Câu 6: Có 4 lọ mất nhãn đựng riêng biệt : dd axit HCl, dd bazơ NaOH, dd muối ăn NaCl, nước cất. Bằng cách nào nhận biết được các chất trong mỗi lọ.

Câu 7: Có 3 bình đựng riêng biệt các dung dịch trong suốt sau: dd NaOH, dd axit HCl, dd Ca(OH)₂. Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết mỗi dung dịch đã cho?

Câu 8. Hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau:

a) H₂O H₂ + O₂

b) O₂+ P P₂O₅

c) H₂ +` Fe₂O₃ Fe + H₂O

d) Na + H₂O ------>

e) K₂O + H₂O ------> KOH

g) SO₃ + H₂O ------> H₂SO₄

i) Fe + HCl ----> FeCl₂+ H₂

k) CuO + H₂ ----> Cu + H₂O

l) Fe + O₂ ---> Fe₃O₄

m) KNO₃---> KNO₂ + O₂.

n) Al + Cl₂ ---> AlCl₃

Câu 9: Viết công thức hoá học của những chất có tên gọi dưới đây:

a) Canxi oxit : …………. Natri oxit ………. kalioxit:…………………

magiê oxit: ……………nhôm oxit:……………. sắt ( II) oxit : …………………..

b)Bari hiđroxit : ………….. Natri hiđroxit: ………........ Kẽmhiđroxit:…………

c) Axit phôtphoric : …………… Axit sunfuric : …………… Axit nitric:…………….

Axit Clohiđric:…………….....Axit sunfurơ: ………………………….

BÀI TOÁN:

Bài 1: Khử 12 g Sắt (III) oxit bằng khí Hiđro.

Tính thể tích khí Hiđro (ở đktc) cần dùng.
Tính khối lượng sắt thu được sau phản ứng.

Bài 2. Cho 19,5g Zn tác dụng với dung dịch axitsunfuric loãng.

a) Tính khối lượng kẽm sunfat thu được sau phản ứng.

b) Tính thể tích khí Hiđro thu được ở (đktc).

c) Nếu dùng toàn bộ lượng hiđrô bay ra ở trên đem khử 16g bột CuO ở nhiệt độ cao thì chất nào còn dư? dư bao nhiêu gam?

Bài 3: Hoà tan 7,2 g magie bằng dung dich axit clohiđric

Thể tích khí H₂ sinh ra (đktc)?
Nếu dùng thể tích H₂ trên để khử 19,2 g sắt (III) oxit thì thu được bao nhiêu gam sắt?

Bài 4: Cho 60,5 g hỗn hợp gồm hai kim loại Zn và Fe tác dụng với dung dịch axit clohđric. Thành phần phần trăm của sắt trong hỗn hợp là 46,28%. Hãy xác định:

Khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp?
Thể tích khí H₂ sinh ra (ở đktc).
Khối lượng các muối tạo thành sau phản ứng .

Bài 5: Cho 22,4 g sắt tác dụng với dd H₂SO₄loãng chứa 24,5 g H₂SO₄

Tính thể tích khí H₂ thu được ở đktc?
Chất nào thừa sau phản ứng và thừa bao nhiêu gam?

Bài 6: Đốt cháy 2,8 lit khí hiđro trong không khí

Tính thể tích và khối lượng của khí oxi cần dùng?
Tính khối lượng nước thu được (Thể tích các khí đo ở đktc).

Bài 7: Cho 22,4 lit khí hiđro tác dung với 16,8 lit khí oxi . Tính khối nước thu được. (các khí đo ở đktc).

Bài 8: Khử hoàn toàn 48 gam đồng (II) oxit bằng khí H₂ ở nhiệt độ cao

Tính số gam đồng kim loại thu được?
Tính thể tích khí H₂ (đktc) cần dùng?

Bài 9: Cho một hỗn hợp chứa 4,6 g natri và 3,9 g kali tác dụng với nước .

Tính thể tích khí hiđro thu được (đktc ) ?
Tính nồng độ phần trăm của dung dịch biết khối lượng nước là 91,5 g?

Bài 10: Trong phòng thí nghiệm người ta điều chế khí Hiđro bằng cách cho 97,5g kẽm tác dụng với dung dịch Axit clohiđric vừa đủ .

1. Viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra .
2. Tính thể tích khí Hiđro thu được (ở đktc).
3. Dẫn toàn bộ lượng khí sinh ra bột đồng (II) oxit dư đun nóng . Tính lượng đồng kim loại tạo thành .

Bài 11: Cho 0,54g Al tác dụng với dung dịch HCl .