Bài 28: Lí thuyết và giải bài tập về không khí

I.TÓM TẮT LÍ THUYẾT

1. Thành phần của không khí

1.1. Thí nghiệm

Ống đong có 6 vạch.
Đặt ống đong vào chậu nước, đến vạch thứ nhất (số 0), đậy nút kín → không khí trong ống đong lúc này chiếm 5 phần hay
- Khi P cháy mực nước trong ống đong dâng lên đến vạch số 2 (số 1).
- Khí O₂ trong ống đong đã tác dụng với P đỏ để tạo thành khói trắng (P₂O₅).

⇒Từ sự thay đổi mực nước trong ống đong ta thấy thể tích của khí oxi trong không khí chiếm 1 phần.

Hay \({V_{{O_2}}} = \frac{1}{5}{V_{kk}}\)

Chất khí còn lại trong ống đong chiếm 4 phần.

* Kết luận:

Không khí là hỗn hợp nhiều chất khí.
Thành phần theo thể tích của không khí là:
- 21% khí O₂ .
- 78% khí N₂ .
- 1% các khí khác (hơi H₂O, CO₂, khí hiếm, …)

1.2. Ngoài khí oxi và nitơ, không khí còn chứa chất nào khác?

Hiện tượng có xuất hiện những giọt nước nhỏ trên mặt ngoài của thành cốc nước lạnh để trong không khí và hiện tượng sương mù chứng tỏ không khí có hơi nước.
Khí cacbonic CO₂ tạo thành màng trắng với nước vôi ở hố vôi tôi, chứng tỏ CO₂ có sẵn trong không khí.
Các khí khác (CO₂, hơi nước, khí hiếm như Neon Ne, Argon Ar, bụi khói ...) có trong không khí với tỉ lệ rất nhỏ, chỉ khoảng 1%

1.3. Bảo vệ không khí trong lành, tránh ô nhiễm

Xử lí rác thải ở nhà máy, xí nghiệp, lò đốt…
Bảo vệ rừng.
Luật pháp về môi trường…

2. Sự cháy và sự oxi hóa

2.1. Sự cháy

Khi đốt cháy P, S, Fe trong oxi (trong không khí), ta thấy có hiện tượng:
- Toả nhiệt.
- Phát sáng.
Sự cháy là sự oxi hóa có toả nhiệt và phát sáng.
Khi ga, củi, … cháy gọi là sự cháy.
Sự cháy trong không khí và trong oxi đều là sự oxi hóa. Nhưng sự cháy trong oxi tạo ra nhiệt độ cao hơn.
Các chất cháy trong oxi tạo ra nhiệt độ cao hơn khi cháy trong không khí vì trong không khí có lẫn 1 số chất khí khác đặc biệt là khí N₂ nên tốn nhiệt độ để đốt cháy các khí này.

2.2. Sự oxi hóa chậm

Sự oxi hóa chậm là sự oxi hóa có toả nhiệt nhưng không phát sáng.
Quá trình hô hấp của con người gọi là sự oxi hóa chậm vì oxi qua đường hô hấp → máu → chất dinh dưỡng cho cơ thể.

3. Điều kiện để có sự cháy và dập tắt sự cháy

3.1. Các điều kiện phát sinh sự cháy

Chất phải nóng đến nhiệt độ cháy.
Phải có đủ oxi cho sự cháy.

3.2. Các biện pháp để dập tắt sự cháy:

Hạ nhiệt độ của chất cháy xuống dưới nhiệt độ cháy.
Cách li chất cháy với oxi.

3.3. Kết luận

S, P, Fe muốn cháy được cần phải được đốt nóng và có đủ oxi.
Muốn dập tắt sự cháy ta phải:
- Hạ thấp nhiệt độ cháy.
- Cách li chất cháy với khí O₂.
Phải hạ thấp nhiệt độ cháy bằng cách phun nước.
Để cách li chất cháy với oxi ta có thể:
- Dùng bao dày đã tẩm nước.
- Dùng cát, đất.
- Phun khí CO₂.
Muốn dập tắt ngọn lửa do xăng dầu cháy ta phải cách li chất cháy với oxi, không được dùng nước để dập tắt đám cháy vì xăng dầu không tan trong nước, nhẹ hơn nước, nổi lên trên làm đám cháy lan rộng hơn.
Trong thực tế khi muốn dập tắt sự cháy ta chỉ cần vận dụng 1 trong 2 biện pháp trên là đủ để dập tắt sự cháy.

II.GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Câu 1 : Trang 99 sgk hóa 8

Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau đây về thành phần của không khí ?

a) 21% nitơ, 78% oxi, 1% các khí khác (CO₂, CO, khí hiếm,…)

b) 21% các khí khác, 78% khí nitơ, 1% khí oxi ;

c) 21% khí oxi, 78% khí nitơ, 1% các khí khác (CO₂,CO, khí hiếm,…)

d) 21% khí oxi, 78% các khí khác, 1% khí nitơ.

Bài làm:

Đáp án C.

Thành phần theo thể tích của không khí là 78% nitơ, 21% oxi, 1% các khí khác (khí cacbonic, hơi nước, khí hiếm,…)

Câu 2 : Trang 99 sgk hóa 8

Không khí bị ô nhiễm có thể gây ra tác hại gì ? Phải làm gì để bảo vệ không khí trong lành ?

Bài làm:

Không khí bị ô nhiễm gây tác hại đến sức khỏe con người, động thực vật,... Ngoài ra còn ảnh hưởng đến những công trình cầu cống, nhà cửa, di tích lịch sử,...

Biện pháp:

Chúng ta phải giảm khí thải trong đời sống hàng ngày (phương tiện giao thông) và trong công nghiệp (nhà máy, lò đốt,…)
Trồng nhiều cây xanh, bảo vệ rừng…

Câu 4 : Trang 99 sgk hóa 8

Điểm giống và khác nhau giữa sự cháy và sự oxi hóa chậm là gì ?

Bài làm:

Giống nhau và khác nhau giữa sự cháy và sự oxi hóa chậm là:

Giống nhau: cả đều tỏa nhiệt

Khác nhau:

Sự cháy: phát sáng

Sự oxi hóa chậm: không phát sáng

Câu 5 : Trang 99 sgk hóa 8

Những điều kiện cần thiết để cho một vật có thể cháy và tiếp tục cháy được là gì ?

Bài làm:

Những điều kiện cần thiết để cho một vật có thể cháy và tiếp tục cháy là:

Chất phải nóng đến nhiệt độ cháy.
Phải đủ khí oxi cho sự cháy.

Câu 6 : Trang 99 sgk hóa 8

Muốn dập tắt ngọn lửa trên người hoặc ngọn lửa do xăng dầu cháy, người ta thường trùm vải hoặc phủ cát lên ngọn lửa, mà không dùng nước. Giải thích vì sao ?

Bài làm:

Muốn dập tắt ngọn lửa trên người hoặc ngọn lửa do xăng dầu cháy, người ta thường trùm vải hoặc phủ cát lên ngọn lửa, mà không dùng nước.

Do là vì xăng dầu nhẹ hơn nước, nên khi xăng dầu cháy nếu ta dập bằng nước thì nó sẽ lan tỏa nổi trên mặt nước khiến đám cháy còn lan rộng lớn và khó dập tắt hơn.

=> khi ngọn lửa do xăng dầu cháy người ta hay thường dùng vải dày trùm hoặc phủ cát lên ngọn lửa để cách li ngọn lửa với oxi.