Bài soạn:
“TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬN”
(Uy-li-am Sếch-xpia)
Câu
1:
Đoạn trích có 16 lời thoại. 6 lời thoại đầu có gì khác biệt với những lời thoại
sau? Hình thức của các lời thoại đó là gì?
Gồm 16 lời thoại: 8 lời của Rô-mê-ô và 8 lời của Giu-li-ét.
Ta có thể chia làm hai phần:
+ 6 lời thoại đầu: Lời độc thoại nội tâm của nhân vật,
tác giả để hai nhân vật tự thổ lộ tâm sự tình cảm của mình và qua đó thể hiện mối
tình đắm say, nồng nàn của đôi nam nữ yêu nhau.
+ 10 lời thoại còn lại: lời đối thoại giữa 2 nhân vật.
Những lời đối thoại trực tiếp nhưng cũng đầy chất thơ, thể hiện tình cảm đôi
bên. Vẻ đẹp của Giu-li-ét được miêu tả qua ngôn ngữ lãng mạn của chàng Rô-mê-ô
lịch lãm, si tình.
Nàng Giu-li-ét đã vượt lên trên mọi sự ràng buộc, mọi
quy định khắc khe, quy tắc khó khăn, khuôn khổ của gia đình quý tộc, nàng đã mạnh
dạn nói lên tình yêu chân thành đắm say, mãnh liệt của mình với chàng Rô-mê-ô.
Qua đó tác giả thể hiện một tình yêu chân chính, dám nghĩ dám yêu, dám bày tỏ
tiếng nói tâm tư của mình.
Trong đoạn trích, ta không hề thấy bất kì một sự xung
đột nào giữa hai dòng họ, giữa hai người mà chỉ có tình yêu trong sáng, đẹp đẽ
pha chút lo lắng bởi xung quanh là cả một bầu trời thù hận. Trong nội tâm nhân
vật không hề có sự mâu thuẫn, đấu tranh, dằn vặt gì cả, không hề phân vân giữ
tình yêu và thù hận. Họ đã quyết định đến với nhau và sẵn sàng hi sinh cho tình
yêu của mình.
Câu 2: Tìm những cụm từ chứng minh tình yêu của Mô-mê-ô và Giu-li-ét diễn ra trong bối cảnh hai dòng họ thù địch.
Những cụm từ chứng minh tình yêu của Mô-mê-ô và
Giu-li-ét diễn ra trong bối cảnh hai dòng họ thù địch thể hiện trong từng lời
thoại của hai nhân vật.
“Kẻ chưa từng bị thương thì há sợ gì sẹo”
Ánh trăng sáng huyền diệu là minh chứng chứng kiến cuộc tình lãng mạn, được
nghe những câu nói ngọt ngào yêu thương cháy bỏng được thốt ra từ hai con tim đồng
điệu chung tình.
Rô-mê-ô
đã dành trọn con tim yêu cho nàng Giu-li-ét, chàng dùng những lời đường mật
miêu tả vẻ đẹp của nàng làm trái tim ai nghe thấy cũng tan chảy. “Đấy là phương
đông, và nàng Giu-li-ét là mặt trời!”. Chàng đã so sánh nàng với mặt trời bằng
từ “là”, và đến Hằng Nga cũng phải
ghen và đố kị “Vừng dương đẹp tươi ơi,
hãy hiện lên đi, và giết chết ả Hằng Nga đố kị, héo hon và nhợt nhạt vì đau buồn
khi thấy cô hầu cửa của ả lại đẹp hơn ả rất nhiều.” Chàng độc thoại nội tâm
nhưng dường như chàng đang đối thoại với chính con tim yêu của mình. “Ôi! Đấy là người ta yêu! Ôi, giá nàng biết
nhỉ!” Rô-mê-ô choáng ngợp trước nhan sắc tuyệt trần của nàng.
Tác
giả đã giúp nhân vật của mình thể hiện cái nhìn từ bao quát đến chi tiết, chàng
đi sâu vào thể hiện vẻ đẹp trong đôi mắt lung linh yêu kiều của nàng: “Đôi mắt nàng lên tiếng, ta sẽ đáp lời.”
và chàng cho rằng “chẳng qua hai ngôi sao
đẹp nhất bầu trời có việc phải đi vắng, đã thiết tha nhờ ánh mắt nàng lấp lánh,
chờ đến lúc sao về.” Rô-mê-ô đã dùng những so sánh phóng đại cường điệu vẻ
đẹp của nàng Giu-li-ét, nàng đẹp như một vì sao lấp lánh sáng chói lung linh
trên bầu trời cao kia.
Chàng
đặt ra hàng loạt câu hỏi nhưng chẳng cần giải đáp, những suy tư, nôn nao, rợn
ngợp trước vẻ đẹp kiêu sa lộng lẫy của Giu-li-ét. “vậy là gì thế?”, “sao xuống nằm
dưới đôi lông mày kia thì thế nào nhỉ?”, … Chàng miêu tả nàng một cách tự
nhiên nhất như một hình tượng hoàn hảo về người phụ nữ nhan sắc vẹn toàn. Chàng
tiếp tục say đắm với đôi gò má quyến rũ: “Vẻ
rực rỡ của đôi gò má nàng sẽ làm cho các vì tinh tú ấy phải hổ ngươi, như ánh
sáng ban ngày làm cho đèn nến phải thẹn thùng; còn cặp mắt nàng trên bầu trời sẽ
rọi khắp không gian một làn ánh sáng tưng bừng đến nỗi chim chóc sẽ lên tiếng
hót vang và tưởng là đêm đã ta.” Chàng còn nguyện ước mình là đôi bao tay để
nàng có thể tì má lên và chàng sẽ được mơn trớn đôi gò má ấy của nàng.
Rô-mê-ô
nói với nàng rằng “Nàng tiên yêu quý của
tôi ơi, tôi thù ghét cái tên tôi, vì nó là kẻ thù của em. Nếu chính tay tôi đã
viết tên đó, thì tôi xé nát nó ra.” Chính chàng cũng hiểu được nỗi khổ khi
phải chứng kiến sự chiến tranh mâu thuẫn của hai dòng họ, chàng muốn bỏ cả tên
họ để chứng tỏ tình yêu sâu đậm của mình. Chàng vượt tường rào, vượt mọi nguy
hiểm để đến gặp nàng là “nhờ đôi cánh nhẹ
nhàng của tình yêu” và chàng khẳng định mấy vách tường kia không thể ngăn cản
được tình yêu cháy bỏng của chàng. Chàng chẳng sợ cái chết vì “ánh mắt của em còn nguy hiểm cho tôi hơn hai
chục lưỡi kiếm của họ”
Câu
3:
Phân tích diễn biến tâm trạng của Rô-mê-ô qua hình thức so sánh liên tưởng
trong lời thoại đầu tiên của nhân vật này.
Trong
cuộc gặp gỡ hội ngộ đầy duyên nợ tại buổi dạ hội, tiếng sét ái tình với
Giu-li-ét đã dìu bước chân chàng quay trở lại, Rô-mê-ô vượt tường rào vào nhà của
Giu-li-ét để được đến bên cạnh nàng. Ánh trăng sáng huyền diệu là minh chứng chứng
kiến cuộc tình lãng mạn, được nghe những câu nói ngọt ngào yêu thương cháy bỏng
được thốt ra từ hai con tim đồng điệu chung tình.
Chàng
dùng những lời đường mật miêu tả vẻ đẹp của nàng làm trái tim ai nghe thấy cũng
tan chảy. “Đấy là phương đông, và nàng Giu-li-ét là mặt trời!”. Chàng đã so
sánh nàng với mặt trời bằng từ “là”,
và đến Hằng Nga cũng phải ghen và đố kị “Vừng
dương đẹp tươi ơi, hãy hiện lên đi, và giết chết ả Hằng Nga đố kị, héo hon và
nhợt nhạt vì đau buồn khi thấy cô hầu cửa của ả lại đẹp hơn ả rất nhiều.”
Chàng độc thoại nội tâm nhưng dường như chàng đang đối thoại với chính con tim
yêu của mình. “Ôi! Đấy là người ta yêu!
Ôi, giá nàng biết nhỉ!” Rô-mê-ô choáng ngợp trước nhan sắc tuyệt trần của
nàng.
Chàng
đi sâu vào thể hiện vẻ đẹp trong đôi mắt lung linh yêu kiều của nàng: “Đôi mắt nàng lên tiếng, ta sẽ đáp lời.”
và chàng cho rằng “chẳng qua hai ngôi sao
đẹp nhất bầu trời có việc phải đi vắng, đã thiết tha nhờ ánh mắt nàng lấp lánh,
chờ đến lúc sao về.” Rô-mê-ô đã dùng những so sánh phóng đại cường điệu vẻ
đẹp của nàng Giu-li-ét, nàng đẹp như một vì sao lấp lánh sáng chói lung linh
trên bầu trời cao kia.
Chàng
miêu tả nàng một cách tự nhiên nhất như một hình tượng hoàn hảo về người phụ nữ
nhan sắc vẹn toàn. Chàng tiếp tục say đắm với đôi gò má quyến rũ: “Vẻ rực rỡ của đôi gò má nàng sẽ làm cho các
vì tinh tú ấy phải hổ ngươi, như ánh sáng ban ngày làm cho đèn nến phải thẹn
thùng; còn cặp mắt nàng trên bầu trời sẽ rọi khắp không gian một làn ánh sáng
tưng bừng đến nỗi chim chóc sẽ lên tiếng hót vang và tưởng là đêm đã ta.”
Chàng còn nguyện ước mình là đôi bao tay để nàng có thể tì má lên và chàng sẽ
được mơn trớn đôi gò má ấy của nàng.
Những
tâm trạng ấy hợp lí theo một mạch liên tưởng và những so sánh phù hợp với một
khung cảnh đêm khuya lãng mạn như thế. Chàng không chút đắn đo, sẵn sàng từ bỏ
họ tên để đến với tình yêu.
Câu
4:
Lời thoại “Chỉ có tên họ chàng là thù địch của em thôi…” cho thấy diễn biến nội
tâm phức tạp của Giu-li-ét. Phân tích diễn biến nội tâm của Giu-li-ét để làm rõ
Sếch-xpia đã miêu tả tuyệt vời tâm trạng người thiếu nữ đang yêu.
Diễn
biến tâm trạng của Giu-li-ét được thể hiện vô cùng phức tạp, rối rắm.
“Ôi chao!”, nàng lo lắng rã rời, là tiếng
thở dài, là một thời than vãn trong tâm trạng đầy âu lo, bồn chồn, nôn nao về mối
hận thù giữa hai dòng họ. => Nàng ý thức về những khó khăn, trắc trở làm con
đường đi tới tình yêu càng dài hơn. => Khát vọng về một tình yêu đích thực.
Giu-li-ét tuổi đời chưa đầy 15 tuổi nhưng nàng đã rất chín chắn trong suy nghĩ,
nàng có thể cảm nhận được những khó khăn có thể đến với tình yêu của mình nên
đã nhận thức rõ và thể hiện sự lo lắng.
“Nếu không chàng hãy thề là yêu em đi, và em
sẽ không còn là con cháu nhà Ca-piu-lét nữa. Chỉ có tên họ chàng là thù địch của
em thôi.”.
Giu-li-ét
đang trực tiếp thổ lộ tình yêu của mình, không hề giấu giếm, ngại ngùng. Điều
này chứng minh một điều rằng tình yêu của nàng dành cho Rô-mê-ô cũng vô cùng mạnh
mẽ và nồng cháy. Nàng không hề cố tình chủ động thổ lộ tiếng lòng mà do vô tình
đã có người thứ ba nghe được. “Người là
ai, mà khuất trong đêm tối, chợt biết được điều tôi ấp ủ trong lòng?” Khi
nàng phát hiện có người nghe được tâm sự, tâm tư tình cảm của mình, Giu-li-ét
chỉ bình thản, nhẹ nhàng chứ không hốt hoảng, sợ hãi, lúng túng hay lo lắng. Vì
nàng nhận ra tiếng của chàng Rô-mê-ô, lúc này nàng đang rất cần một người để
chia sẻ, tâm sự, muốn có ai đó thấu hiểu những nỗi lòng của mình. Trong lời thoại,
nàng đã nhắc đến tên Rô-mê-ô và tên dòng họ Môn-ta-ghiu bởi lẽ mối thù hận của
hai dòng họ đã ám ảnh lấy tâm trí của nàng, hẳn là nàng đã vô cùng mệt mỏi, đau
đớn vì tình yêu chia cắt. Chính chàng cũng hiểu được nỗi khổ khi phải chứng kiến
sự chiến tranh mâu thuẫn của hai dòng họ, chàng muốn bỏ cả tên họ để chứng tỏ
tình yêu sâu đậm của mình. Chàng vượt tường rào, vượt mọi nguy hiểm để đến gặp
nàng là “nhờ đôi cánh nhẹ nhàng của tình
yêu” và chàng khẳng định mấy vách tường kia không thể ngăn cản được tình
yêu cháy bỏng của chàng. Chàng chẳng sợ cái chết vì “ánh mắt của em còn nguy hiểm cho tôi hơn hai chục lưỡi kiếm của họ”
=>
Lời thoại ấy là một tình huống có vẻ không cần thiết lắm nhưng lại có dụng ý cả.
Giu-li-ét muốn chính miệng Rô-mê-ô thổ lộ tình cảm của mình.
=>
Tâm trạng của Giu-li-ét phức tạp hơn Rô-mê-ô nhưng lại phù hợp và tâm lí của
người con gái đang yêu, thể hiện sự chín chắn của tình yêu.
Câu
5:
Chứng minh rằng vấn đề “Tình yêu và thù hận” đã được giải quyết trong 16 lời
thoại đầu.
Qua
những phân tích chứng minh ở 16 lời thoại, mối hận thù giữa hai dòng họ không
xung đột với tình yêu mà ngược lại, làm nên một tình yêu đủ mạnh mẽ, bền vững của
Rô-mê-ô và Giu-li-ét. Cả hai nhân vật đã bất chấp hận thù, vượt lên trên tất cả
để nắm tay nhau, để đến với nhau. Xung đột của vở kịch xảy ra ngay trong tim,
ngay cả trong suy nghĩ và nó đã chi phối thành hành động. Ta có thể thấy sự
xung kịch được nảy ra là “tình yêu và thù
hận”, tình yêu của đôi nam nữ trẻ tuổi mâu thuẫn trái ngược với thù hận của
hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét đã gây biết bao cản trở, chật vật, đau đớn.
Nhưng có lẽ tình yêu của họ quá đỗi lớn lao vượt lên trên tất cả những tầm thường
của cuộc sống để cùng nhau cất cánh bay lên không một chút băn khoăn, đắn đo.
Lời
thoại cuối cùng đã giúp cho tình yêu và thù hận được giải quyết bằng sức mạnh
phi thường của con tim, của yêu thương trong sáng, mãnh liệt. Cuối cùng, lòng
thù hận đã bị xóa vĩnh viễn, chỉ còn tình người bao la. => Đây là cốt lõi của
tư tưởng nhân văn.
