1. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
-
Xec-van-tet (1547-1616) nhà văn lỗi lạc của Tây Ban Nha. Ông vốn là binh sĩ, bị thương năm 1571 trong cuộc thủy chiến và bị bắt giam ở An-giê từ năm 1575 đến năm 1580. Trở về Tây Ban Nha, ông sống cuộc đời cực nhọc, âm thầm mãi cho đến lúc công bố tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê.
-
Văn phong giàu chất hiện thực, ngợi ca phần trong trẻo tốt lành, phẩm hạnh của lớp bình dân.
b. Tác phẩm
-
Tiểu thuyết “Đôn Ki-hô-tê” là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của thời đại Phục Hưng - làm cho tên tuổi của nhà văn trở nên bất tử.
-
Tác phẩm 126 chương.
-
Phần1: 52 chương xuất bản năm 1605. Phần 2: 74 chương, ra đời năm 1615.
-
Tóm tắt tiểu thuyết “Đôn Ki-hô-tê” : Tác phẩm kể chuyện Đôn Ki-hô-tê, một lão quý tộc nghèo vì quá say mê truyện hiệp sĩ nên muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ. Lão lục tìm những đồ binh giáp đã han gỉ của tổ tiên trang bị cho mình, phong cho con ngựa còm của lão là chiến mã Rô- xi-nan-tê còn bản thân lão là nhà hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê xứ Man-cha. Lão nhớ đến một phụ nữ nông dân lão thầm yêu xưa kia và ban cho chị ta cái tên là công nương Đuyn-xi-nê-a. Lão Đôn Ki-hô-tê gầy gò, cao lênh khênh trên lưng con ngựa còm ra đi làm hiệp sĩ lang thang để trừ lũ gian tà, cứu người lương thiện. Cùng đi với lão là Xan-chô-pan-xa béo lùn, được lão chọn làm giám mã, cưỡi trên lưng con lừa thấp le tè. Sau nhiều phen thất bại ê chề, cuối cùng ốm nặng, Đôn Ki- hô-tê mới nhận ra, cái tai hại của loại truyện hiệp sĩ. Lão viết di chúc và qua đời.
-
Văn bản được học: là chương VIII của tác phẩm.
-
Bố cục văn bản: 3 phần
-
Phần 1: Từ đầu đến không phải là bọn khổng lồ: Kể lại sự việc trước khi đánh nhau với cối xay gió.
-
Phần 2: Tiếp đến toạc nửa vai: Diễn biến cuộc đánh nhau với cối xay gió.
-
Phần 3: Còn lại: Những sự việc sau khi đánh nhau với cối xay gió.
-
2. Đọc - hiểu văn bản
Câu 1: Xác định ba phần của đoạn truyện này theo trình tự diễn biến trước, trong và sau khi Đôn Ki–hô–tê đánh nhau với cối xay gió. Liệt kê năm sự việc chủ yếu, qua đó tính cách của lão hiệp sĩ và bác giám mã được bộc lộ.
Bài này có thể chia làm hai phần :
+ Từ đầu đến… “bọn khổng lồ” : Đôn-ki-hô-tê trước khi đánh nhau với cối xay gió.
+ “Vừa bàn tán” đến hết : Đôn-ki-hô-tê sau khi đánh nhau với cối xay gió.
Năm sự việc chủ yếu bộc lộ tính cách nhân vật:
- Đôn Ki-hô-tê phát hiện ba, bốn chục chiếc cối xay gió giữa đồng và cho đó là những tên khổng lồ ghê gớm, cần giết hết bọn chúng.
- Đôn Ki-hô-tê mong nàng Đuyn-xi-nê-a cứu giúp rồi xông vào đánh cối xay gió.
- Đôn Ki-hô- tê bị thương nặng vì bị cối xay gió đạp cánh quạt vào người và ngựa. Xan-chô đến cứu giúp, và hai thầy trò tranh luận nhau về "cối xay gió".
- Vừa bàn tán chuyện xảy ra, hai thầy trò đi về phía cảng La-pu-xê vì theo Đôn Ki-hô- tê con đường này có nhiều chuyện phiêu lưu khác nhau.
- Đêm ngủ dưới vòm cây, Đôn Ki-hô- tê không ngủ nghĩ tới tình nương.
Câu 2: Qua năm sự việc ấy, phân tích những nét hay va dở trong tính cách của nhân vật Đôn Ki-hô-tê?
_ Qua 5 sự kiện trên ta có thể thấy:
+ Đôn-ki-hô-tê là một con người ảo tưởng đến mức đánh mất cả khả năng nhận thức hiện thực
+ Sống trong những mơ mộng viển vông cùng lí tưởng hiệp sĩ đầy lố bịch
Tuy nhiên, bên cạnh những hạn chế, ta cũng có thể nhận thấy những điểm tích cực ở con người này:
+ Gan dạ, dũng cảm, có lí tưởng đẹp, ra tay diệt trừ cái ác để bảo vệ dân lành
.png)
Câu 3: Vẫn qua các sự việc ấy, chứng minh nhân vật Xan-chô Pan-xa cũng bộc lộ cả những mặt tốt lẫn mặt xấu.
Nhân vật Xan-chô Pan-xa cũng có những mặt tốt, mặt xấu:
-
Về trí tuệ: hoàn toàn tỉnh táo, có khả năng nhận thức được sự việc, cối xay gió là cối xay
-
Ước muốn: thực tế tới mức thực dụng (mong được cai trị một vài hòn đảo).
-
Hành động: nhút nhát, sợ sệt (không dám theo chủ vào đánh nhau với cối xay, hơi đau một chút là kêu ca ngay).
-
Quan niệm sống: quá chú trọng tới bản thân (quan tâm quá mức tới việc ăn, ngủ,…)
-
Tính cách: nhát gan, ích kỉ, vụ lợi nhưng trung thành, thực tế.
Câu 4: Đối chiếu Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa về các mặt: dáng vẻ bề ngoài, nguồn gốc xuất thân, suy nghĩ, hành động,… để thấy rõ nhà văn đã xây dựng một cặp nhân vật tương phản.
Đối chiếu Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa về các mặt: dáng vẻ bên ngoài, nguồn gốc xuất thân, suy nghĩ, hành động,… để thấy rõ nhà văn đã xây dựng một cặp nhân vật tương phản.
-
Sự tương phản bộc lộ ở nhiều mặt:
-
Đôn-ki-hô- tê:
-
Suy nghĩ trước cối xay gió:
-
Tưởng gặp lũ khổng lồ hung tợn có cánh tay rất dài.
-
Đánh chúng là việc hay, tốt, nên làm.
-
-
Quan niệm sống và hành động.
-
Có lí tưởng, hoài bão: cứu người lương thiện, trừ ác.
-
Hành động theo quy ước, đúng bài bản của giới hiệp sĩ.
-
Coi thường nhu cầu tự nhiên (đến bữa không ăn).
-
-
Cách nói năng:
-
Câu nệ phép tắc (nhớ tới tình nương: không ngủ).
-
Gan gạ, chấp nhận gian nguy (không trốn tránh, không kêu ca).
-
Hiên ngang, trịnh trọng.
-
Đúng như sách vở, phép tắc phải có.
-
-
Ưu điểm:
-
+ Có hoài bão, ước mơ đẹp: diệt ác, cứu nguy.
-
+ Gan dạ, dũng cảm.
-
-
Nhược điểm.
-
Nghiêm nghị, khắc khổ, cứng nhắc.
-
Điên rồ, hoang tưởng.
-
-
-
Xan-chô Pan-xa:
-
Suy nghĩ trước cối xay gió.
-
Rõ ràng là vật quen, dễ nhận biết, dễ lí giải.
-
Không nên đụng vào chúng.
-
-
Quan niệm sống và hành động.
-
Tỉnh táo, cân nhắc kỹ trước khi hành động.
-
Tự nhiên, chân thật, không giấu giếm.
-
Thích được ăn, được uống thoải mái, no say.
-
Ngủ ngon lành, đầy giấc.
-
Lảng tránh nguy hiểm, đau đớn.
-
-
Cách nói năng.
-
Tự nhiên.
-
Thực sự đời sống vốn có.
-
-
Ưu điểm:
-
Sống vui vẻ, tự nhiên, thoải mái.
-
Đầu óc sáng, thiết thực.
-
-
Nhược điểm.
-
Nhát sợ.
-
Thiện cận, vụ lợi.
-
-
-
→ Hai tính cách trên tương phản nhau nhưng lại không mâu thuẫn; trái lãi, bổ sung cho nhau. Thực tế tác phẩm cho thấy trong các cuộc phiêu lưu mạo hiểm hiệp sĩ Đôn-ki-hô-tê luôn luôn có giám mã Xan-chô Pan-xa đi theo phục vụ. Và hai người sống với nhau rất hòa thuận, gắn bó. Tách riêng ra, mỗi tính cách đều phiếm diện (lệch lạc), cực đoạn (thái quá) không thể tồn tại mà không gặp khó khăn và thất bại – nhất là những lúc đứng trước thử thách lớn. Đi đôi với nhau, nương tựa vào nhau, chúng hạn chế được những mặt yếu, phát huy được những mặt mạnh, trở thành một khối thống nhất vững chắc trong mọi suy nghĩ, sinh hoạt và hành động.
