ĐỀ 1:
Câu 1: ( 3 điểm ) Các từ dưới đây có thể chia thành mấy nhóm, căn cứ vào đâu để chia thành các nhóm như vậy? Xếp các từ trên theo nhóm đã chia và gọi tên cho mỗi nhóm.
Xe máy, lom khom, yêu thương, lênh khênh, bạn học, mênh mông, khỏe mạnh, mũm mĩm.
Câu 2 : ( 2, 5 điểm ) Từ “ thật thà” trong các câu dưới đây là danh từ, động từ hay tính từ ? Hãy chỉ rõ từ “ thật thà” là bộ phận gì (định ngữ, bổ ngữ, vị ngữ…) trong mỗi câu sau :
a/ Chị Loan rất thật thà.
b/ Tính thật thà của chị Loan khiến ai cũng mến.
c/ Chị Loan ăn nói thật thà, dễ nghe.
Câu 3 : ( 2 điểm ) Đoạn văn sau có mấy câu, thuộc loại câu gì? Nêu rõ ý nghĩa của từng cặp từ chỉ quan hệ trong các câu đó.
“Một hôm, vì người chủ quán không muốn cho Đan-tê mượn một cuốn sách mới nên ông phải đứng ngay tại quầy để đọc. Mặc dầu người ra kẻ vào ồn ào nhưng Đan-tê vẫn đọc được hết cuốn sách.”
Câu 4 : ( 1,5 điểm ) Viết lại đoạn văn sau và đặt dấu chấm, dấu phẩy cho đúng chỗ :
Mặt trăng tròn to và đỏ từ từ lên ở chân trời sau rặng tre đen của làng xa mấy sợi mây còn vắt ngang qua mỗi lúc một mảnh dần rồi đứt hẳn trên quãng đồng rộng cơn gió nhẹ hiu hiu đưa lại thoang thoảng mùi hương thơm mát
( Thạch Lam )
Câu 5 : ( 2 điểm ) Cho ví dụ sau:
“Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất
Nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam”
a) Xác định cặp từ trái nghĩa trong ví dụ trên.
b) Trong cặp từ trái nghĩa vừa tìm được, từ nào được dùng theo nghĩa đen, từ nào được dùng theo nghĩa bóng?
c) Nêu ý nghĩa của hai câu thơ trên.
Câu 6 : ( 8 điểm ) Tập làm văn
Ngày xửa ngày xưa có hai mẹ con sống bên nhau rất hạnh phúc. Một hôm, người mẹ bị ốm nặng và chỉ khát khao được ăn một trái táo thơm ngon. Người con đã ra đi. Và cuối cùng, anh đã mang được trái táo trở về biếu mẹ.
Dựa vào lời tóm tắt trên, em hãy tưởng tượng và viết lại tỉ mỉ câu chuyện đi tìm trái táo của người con hiếu thảo.
* Điểm chữ viết và trình bày toàn bài : 1 điểm
Hướng dẫn chấm môn Tiếng việt - lớp 5
Câu 1:(3,0 điểm) Học sinh trả lời như sau:
+ Chia thành 4 nhóm, căn cứ vào cấu tạo từ để chia như vậy.
Trả lời đúng 2 ý trên, tính 1 điểm; Trả lời đúng 1 ý, tính 0,5 điểm.
+ Các từ trên được xếp thành 4 nhóm và gọi tên như sau:
a) Nhóm từ ghép phân loại: xe máy, bạn học
b) Nhóm từ ghép tổng hợp: yêu thương, khỏe mạnh
c) Nhóm từ láy vần: lom khom, lênh khênh
d) Nhóm từ láy âm: mênh mông, mũm mĩm
-Gọi tên đúng 1 nhóm, tính 0,25 điểm.
-Xếp đúng 2 từ vào mỗi nhóm, tính 0,25 điểm.
*Học sinh có thể xếp theo cách khác, nếu đúng vẫn tính điểm tối đa.
Câu 2 : ( 2,5 điểm ) Từ “ thật thà” trong các câu trên là tính từ. Đúng cả 3 trường hợp, tính 1 điểm; trả lời đúng 2 trường hợp tính 0,5 điểm; trả lời đúng 1 trường hợp tính 0,25 điểm.
a) Chị Loan rất thật thà. Thật thà : vị ngữ ; đúng, tính 0,5 điểm.
b) Tính thật thà của chị Loan khiến ai cũng mến. Thật thà : định ngữ ; đúng, tính 0,5 điểm.
c) Chị Loan ăn nói thật thà, dễ nghe. Thật thà : bổ ngữ ; đúng, tính 0,5 điểm.
Câu 3 : ( 2,0 điểm )
+ Đoạn văn sau có 2 câu, thuộc câu ghép chính phụ.
Trả lời đúng 2 ý trên, tính 1 điểm; Trả lời đúng 1 ý, tính 0,5 điểm.
+ Cặp từ : - Vì …nên : chỉ nguyên nhân-kết quả. Đúng, tính 0,5 điểm.
- Mặc dầu…nhưng: chỉ đối lập (tương phản). Đúng, tính 0,5 điểm.
Câu 4 : ( 1,5 điểm ) Viết lại và điền dấu câu như sau: Mặt trăng tròn to và đỏ từ từ lên ở chân trời, sau rặng tre đen của làng xa. Mấy sợi mây còn vắt ngang qua mỗi lúc một mảnh dần rồi đứt hẳn. Trên quảng đồng rộng, cơn gió nhẹ hiu hiu đưa lại, thoang thoảng mùi hương thơm mát.
Đúng 1 dấu, tính 0,25 điểm. Đúng 6 dấu, tính 1,5 điểm.
Lưu ý : Đặt đúng dấu chấm nhưng không viết hoa, không tính điểm.
Câu 5 : ( 2 điểm ) a/ Cặp từ trái nghĩa : tối - sáng ; đúng, tính 0,5 điểm.
b/ Tối : được dùng theo nghĩa đen. Đúng, tính 0,5 điểm.
Sáng : được dùng theo nghĩa bóng. Đúng, tính 0,5 điểm.
c/ ý nghĩa: (0,5 điểm) Trong khó khăn gian khổ, con người tìm thấy được sức mạnh của chính mình và của dân tộc.
Câu 6 : ( 8 điểm ) Tập làm văn
A/ Yêu cầu chung.
Đề bài thuộc thể loại văn kể chuyện. Đề bài đã cho sẵn cốt truyện. Nội dung là câu chuyện đi tìm trái táo của người con hiếu thảo. Dựa vào tóm tắt truyện đã cho, kết hợp với trí tưởng tượng, bài viết phải kể lại câu chuyện cụ thể, sinh động để ngợi ca tình mẹ con, lòng hiếu thảo chiến thắng được tất cả mọi trở ngại và khó khăn.
Văn viết mạch lạc, sinh động. Trình bày rõ ràng, chữ viết sạch đẹp. Viết đúng chính tả và ngữ pháp.
B/ Yêu cầu cụ thể.
Điểm 7-8: Thể hiện được các yêu cầu trên. Sai không quá 2 lỗi diễn đạt.
Điểm 5-6: Văn viết khá mạch lạc, sinh động. Sai không quá 3 lỗi diễn đạt.
Điểm 3-4: Nắm vững yêu cầu đề ra. Văn viết tương đối trôi chảy, mạch lạc. Sai không quá 4 lỗi diễn đạt.
Điểm 1-2: ý nghèo, văn viết nhiều chỗ thiếu mạch lạc. Sai không quá 5 lỗi diễn đạt.
*Điểm chữ viết và hình thức trình bày bài làm ( toàn bài ): 1 điểm
ĐỀ 2:
Câu 1: ( 1, 0 điểm ) Đọc câu sau và thực hiện các nhiệm vụ nêu bên dưới:
Người Việt Nam ta – con cháu vua Hùng – khi nhắc đến nguồn gốc của mình, thường xưng là con Rồng, cháu Tiên.
( Con Rồng, cháu Tiên )
a) Các từ “nguồn gốc”, “con cháu” thuộc kiểu từ ghép nào ?
b) Tìm 2 từ cùng nghĩa với từ “nguồn gốc” trong câu trên.
Câu 2: ( 1, 5 điểm ) Đặt 3 câu theo yêu cầu sau:
a) Một câu có “năm nay” làm trạng ngữ.
b) Một câu có “năm nay” làm chủ ngữ.
c) Một câu có “là năm nay” làm vị ngữ.
Câu 3: ( 1, 0 điểm ) Cho đoạn văn sau:
“Hãy can đảm lên, hỡi người chiến sĩ của đạo quân vĩ đại kia! Sách vở của con là vũ khí, lớp học của con là chiến trường! Hãy coi sự ngu dốt là thù địch.”
Em hãy cho biết vì sao tác giả dùng chấm cảm để kết thúc câu thứ hai ( Sách vở…chiến trường! ) ? Nếu dùng dấu chấm để kết thúc câu này thì ý nghĩa của câu có gì khác ?
Câu 4: ( 2, 5 điểm )
Điền dấu phẩy, dấu chấm vào chỗ thích hợp trong đoạn văn sau và tìm các bộ phận trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ sau khi đã điền xong dấu câu:
“Khi một ngày mới bắt đầu tất cả trẻ em trên thế giới đều cắp sách tới trường từ những ngôi trường xa xôi trên miền tuyết phủ của nước Nga cho đến ngôi trường hẻo lánh núp dưới hàng cọ của xứ Ả Rập hàng triệu hàng triệu trẻ em cùng đi học.”
Câu 5: ( 2, 0 điểm )
Cho các từ sau: sóng, liếm, trên, nhè nhẹ, bọt, bãi cát, trắng xoá, tung
Em hãy sắp xếp các từ trên thành một câu đơn và một câu ghép đẳng lập (không thêm bớt từ).
Câu 6: ( 2, 0 điểm )
Mưa rả rích đêm ngày. Mưa tối tăm mặt mũi. Mưa thối đất thối cát. Trận này chưa qua, trận khác đã tới, ráo riết hung tợn hơn. Tưởng như biển có bao nhiêu nước, trời hút lên, đổ hết xuống đất liền.
( Ma Văn Kháng )
Đọc đoạn văn trên và trả lời 2 câu hỏi sau:
a) Ba câu đầu của đoạn văn trên nhấn mạnh điều gì ?
b) Từ câu 1 đến câu 5, tính chất của những trận mưa được diễn tả như thế nào ?
Câu 7: ( 8, 0 điểm ) Tập làm văn
Con đường quen thuộc từ nhà đến trường đối với em có nhiều kỷ niệm. Hãy viết một bài văn ngắn tả lại con đường đó và nêu cảm xúc của em.
--------------------------
* Điểm chữ viết và hình thức trình bày bài làm: 2 điểm.
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN TIẾNG VIỆT - LỚP 5
-----------------------------------------------
Câu 1: (1, 0điểm)
a) Các từ “nguồn gốc”, “con cháu” là từ ghép tổng hợp. Đúng 1 từ, tính 0,25 đ.
b) Hai từ cùng nghĩa với “nguồn gốc” cội nguồn, gốc gác…Đúng 1 từ, tính 0,25 đ.
Câu 2: (1, 50điểm) Đặt đúng một câu, tính 0,5 điểm.
Câu 3: (1, 0 điểm)
+ Câu thứ hai, tác giả dùng dấu chấm cảm vì đó là câu cầu khiến. Hoặc có thể trả lời như sau: Về nghĩa, nó ngầm yêu cầu người con hãy coi sách vở như vũ khí, lớp học như chiến trường. Trả lời đúng 1 trong 2 cách trên, tính 0,50 đ.
+ Nếu dùng dấu chấm thì ý cầu khiến không còn, câu chỉ còn nêu lên một nhận xét. Trả lời như trên, tính 0,50 đ.
Câu 4: (2, 50 điểm)
“Khi một ngày mới bắt đầu, tất cả trẻ em trên thế giới đều cắp sách tới trường. Từ những ngôi trường xa xôi trên miền tuyết phủ của nước Nga cho đến ngôi trường hẻo lánh núp dưới hàng cọ của xứ Ả Rập, hàng triệu, hàng triệu trẻ em cùng đi học.”
Điền đúng 1 dấu câu, tính 0,25 đ. Xác định đúng 1 bộ phận, tính 0,25 đ
Câu 5: (2, 0 điểm)
Câu đơn: Sóng nhè nhẹ liếm trên bãi cát, tung bọt trắng xoá.
Câu ghép đẳng lập: Sóng nhè nhẹ liếm trên bãi cát, bọt tung trắng xoá.
Sắp xếp đúng 1câu, tính 1 điểm. Cách sắp xếp khác nếu đúng vẫn tính điểm tối đa.
Câu 6: ( 2, 0 điểm)
a) 1 điểm. Nhấn mạnh tính chất dai dẳng, dữ dội của những cơn mưa. Nếu diễn đạt đúng ý một tính chất, tính 0,5 đ. Nhưng không dùng từ “đắc” cả 2 ý, tính 0,75 điểm.
b) Từ câu 1 đến câu 5, tính chất của những trận mưa được diễn tả theo mức độ ngày càng tăng tiến ( ngày càng dữ dội hơn cho đến cao điểm tột cùng ). Đúng 1 trong 2 ý trên, tính 1,0 đ
Câu 7: (8điểm) Yêu cầu chung
Bài viết có thể kết hợp hài hòa giữa miêu tả và nêu cảm xúc. Tình cảm và kỉ niệm được thể hiện một cách chân thật, sâu sắc. Văn viết mạch lạc, sinh động. Dung lượng bài viết vừa phải. Trình bày rõ ràng, chữ viết sạch đẹp. Viết đúng chính tả và ngữ pháp.
Yêu cầu cụ thể
Điểm 7-8: Thể hiện được các yêu cầu trên. Sai không quá 2 lỗi diễn đạt.
Điểm 5-6: Văn viết mạch lạc sinh động. Tình cảm và kỉ niệm rõ ràng, chân thật. Sai không quá 3 lỗi diễn đạt.
Điểm 3-4: Nắm vững yêu cầu đề ra. Thể hiện hài hòa giữa nội dung và hình thức. Văn viết tương đối trôi chảy, mạch lạc. Sai không quá 4 lỗi diễn đạt.
Điểm 1-2: Ý còn nghèo, văn viết có nhiều chỗ thiếu mạch lạc. Sai không quá 5 lỗi diễn đạt.
*Điểm chữ viết và hình thức trình bày bài làm: 2 điểm
