ĐỀ LUYỆN THI QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN NĂM 2018 ( Thời gian: 120 phút)
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Tư tưởng chủ bại khiến người ta cứ lần khần, dùng dằng, rối trí. Trong khi thời gian thì trôi vun vút, nào có chờ đợi ai. Các bạn nên nhớ, không có gì là quá sớm, cũng chẳng có gì là quá muộn. Khái niệm sớm hay muộn là do mình tự nghĩ ra và tự giới hạn cho mình. Vấn đề là muốn hay không muốn. Nếu muốn, quyết tâm làm.
Tony có anh bạn, bác sĩ, khi anh sang Mỹ định cư, anh đã 35 tuổi. Bên Mỹ họ không công nhận bằng bác sĩ của mình, nên anh phải học lại. Ai cũng khuyên anh từ bỏ, thôi làm nail cho xong. Anh không nghe lời ai, cứ mày mò, đánh vần từng chữ tiếng Anh và có được bằng bác sĩ Mỹ lúc 46 tuổi. Ít ai biết thương hiệu 7UP thành công sau 6 lần UP thất bại.
Có làm thì mới có sai. Sai thì sửa. Sửa rồi sẽ tốt đẹp hơn. Người hay chỉ trích người khác phạm sai lầm thế này thế nọ, là vì họ dư thời gian quá. Đâu có thấy 1 chủ doanh nghiệp lên mạng đăng đàn chỉ trích cái anh gì mua Iphone bên Singapore đâu, vì họ đầu tắt mặt tối ăn còn không kịp. Nên các bạn trẻ, nếu muốn làm thì cứ làm, trong phạm vi tự mình trả giá thì cứ mạnh dạn. Bỏ vài ba chục triệu tiền để dành thay vì mua smartphone, mình đem ra sản xuất kinh doanh thử, trường hợp xấu nhất thì coi như đi đường rớt mất cái smartphone. Sai càng nhiều lúc còn trẻ thì khả năng thành công trong tương lai càng lớn. Và tuyệt đối, không chỉ trích người khác. Không dành thời gian cho việc lảm nhảm đó. Nếu thèm chỉ trích quá thì nên tự trách mình. Nằm gác tay lên trán suy nghĩ về đời mình. Phân tích vì sao sai, nguyên nhân, nếu cho làm lại thì mình sẽ làm tốt hơn như thế nào.
(Nguồn http://www.tonybuoisangonline.com/chuyen-con-nghe.html)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?(0.5đ)
Câu 2. Chỉ ra 1 thành ngữ và giải thích ý nghĩa thành ngữ được sử dụng trong văn bản. (0.75đ)
Câu 3. Việc tác giả đưa ra câu chuyện anh bạn, bác sĩ và chuyện sản xuất kinh doanh thử có tác dụng gì? (0.75đ)
Câu 4. Anh/ chị có đồng tình với lời tác giả gửi gắm không: Sai càng nhiều lúc còn trẻ thì khả năng thành công trong tương lai càng lớn. Nêu lí do vì sao .(1.0đ)
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa sửa sai lầm trong cuộc sống được gợi ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (5,0 điểm)
XÁC HÀNG THỊT: (lắc đầu) Vô ích, cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khổn khổ kia ơi, ông không tách ra khỏi tôi được đâu, dù tôi chỉ là thân xác.
HỒN TRƯƠNG BA: A, mày cũng biết nói kia à? Vô lý, mày không thể biết nói! Mày không có tiếng nói, mà chỉ là xác thịt âm u, đui mù…
XÁC HÀNG THỊT: Có đấy! Xác thịt có tiếng nói đấy! Ông đã biết tiếng nói của tôi rồi, đã luôn luôn bị tiếng nói ấy sai khiến. Chính vì âm u, đui mù mà tôi có sức mạnh ghê gớm, lắm khi át cả cái linh hồn cao khiết của ông đấy!
HỒN TRƯƠNG BA: Nói láo! Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, không có ý nghĩa gì hết, không có tư tưởng, không có cảm xúc !
XÁC HÀNG THỊT: Có thật thế không?
HỒN TRƯƠNG BA: Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ thấp kém, mà bất cứ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…
XÁC HÀNG THỊT: Tất nhiên, tất nhiên. Sao ông không kể tiếp: khi ông ở bên nhà tôi… khi ông đứng bên cạnh vợ tôi, tay chân run rẩy, hơi thở nóng rực, cổ nghẹn lại…Đêm hôm đó, suýt nữa thì…
HỒN TRƯƠNG BA: Im đi! Đấy là mày chứ, chân tay mày, hơi thở của mày…
XÁC HÀNG THỊT: Thì tôi có ghen đâu! Ai lại ghen với chính thân thể mình nhỉ! Tôi chỉ trách là sao đêm ấy ông lại tự dưng bỏ chạy, hoài của !…Này, nhưng ta nên thành thật với nhau một chút: chẳng lẽ ông không xao xuyến chút gì? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác không làm hồn ông lâng lâng cảm xúc sao? Để thỏa mãn tôi, chẳng lẽ ông không tham dự vào chút đỉnh gì? Nào, hãy thành thật trả lời!
HỒN TRƯƠNG BA: Ta… ta… đã bảo mày im đi!
XÁC HÀNG THỊT: Rõ là ông không dám trả lời. Giấu ai chứ không thể giấu tớ được! Hai ta đã hòa với nhau làm một rồi!
HỒN TRƯƠNG BA: Không! Ta vẫn có một đời sống riêng : nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn…
XÁC HÀNG THỊT: Nực cười thật! Khi ông phải tồn tại nhờ tôi, chiều theo những đòi hỏi của tôi, mà còn nhận là nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn!
HỒN TRƯƠNG BA: (bịt tai lại) Ta không muốn nghe mày nữa!
( Trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt-Lưu Quang Vũ)
Cảm nhận bị kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba trong đoạn trích trên. Từ đó, liên hệ với bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo ( truyện Chí Phèo, Nam Cao), bình luận quan niệm nghệ thuật về con người mà các tác giả đã gửi gắm qua tác phẩm.
———–HẾT———-
HƯỚNG DẪN CHẤM
Đọc hiểu
- Phương thức biểu đạt chính của văn bản: tự sự
2
– Thành ngữ: đầu tắt mặt tối
– Giải thích ý nghĩa: tả tình trạng phải làm lụng vất vả liên miên, hết việc này đến việc khác, không có lúc nào được nghỉ ngơi.
3
Việc tác giả đưa ra câu chuyện anh bạn, bác sĩ và chuyện sản xuất kinh doanh thử có tác dụng:
– Câu chuyện anh bạn, bác sĩ: có ý nghĩa đề cao ý chí quyết tâm thực hiện đến cùng những dự định của con người;
– Câu chuyện sản xuất kinh doanh thử : có ý nghĩa trong mọi việc làm, muốn thành công, cần phải chấp nhận thất bại;
4
Học sinh có thể trình bày đồng tình hoặc không đồng tình hoặc vừa đồng tình, vừa không đồng tình theo ý riêng, nhưng có lí giải đúng, không vi phạm chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Sau đây là vài gợi ý:
– Nếu theo hướng đồng tình: xuất phát từ câu nói: thất bại là mẹ thành công. Mỗi người làm bất cứ điều gì, nhất là thời còn trẻ, khi gặp khó khăn, thất bại, ta không nên nản lòng, bỏ cuộc. Bởi vì qua cái sai, ta mới rút ra kinh nghiệm, tìm mọi cách khắc phục để tìm đến cái đúng
– Nếu theo hướng không đồng tình: Tuy nhiên, trong thức tế, có những khó khăn, trở ngại quá lớn so với khả năng của con người. Cho nên có khi ta tiếp tục dấn thân vào cái sai sẽ nhận lấy hậu quả đáng tiếc.
– Nếu theo hướng vừa đồng tình vừa không đồng tình: kết hợp 2 ý kiến trên.
Làm văn
1
Viết đoạn văn (khoảng 200 từ) bày tỏ suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa sửa sai lầm trong cuộc sống được gợi ở phần Đọc hiểu.
2.0
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ
Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề.
( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc)
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một tư tưởng đạo lí: ý nghĩa sửa sai lầm trong cuộc sống
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhất là nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể:
c.1. Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan (có thể lấy ý thể hiện trong phần Đọc hiểu ) để nêu vấn đề cần nghị luận.
c.2. Các câu phát triển đoạn:
– Giải thích: Sai lầm là những điều trái với yêu cầu khách quan hoặc với lẽ phải, dẫn đến hậu quả không hay. Sửa sai lầm là tìm cách khắc phục cái sai, đi đến cái đúng một cách kịp thời.
-Bàn luận, phân tích, chứng minh
+ Tại sao con người dễ mắc sai lầm? Cuộc đời vốn không bằng phẳng, dễ dàng; con người thường xuyên phải đối mặt với khó khăn, gian khổ; trong khi đó, năng lực của con người có giới hạn. Sai lầm là một tất yếu không thể tránh khỏi.
+ Ý nghĩa của việc sửa sai lầm: “Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại” – sẽ chẳng ai trách bạn nếu bạn nhận ra và chịu trách nhiệm về sai lầm của bản thân. Sẽ tốt hơn nếu bạn tự sửa chữa, biến thất bại này thành một bài học cuộc sống, và sử dụng nó để giúp bạn làm việc tốt hơn. Thêm vào đó, tự rút kinh nghiệm cho bản thân và tránh sai sót về sau.
+ Phê phán những người mắc sai lầm, biết sai mà không nhận ra hoặc không biết sửa sai kịp thời, thậm chí càng lún sâu vào sai lầm nặng hơn
c.3. Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp: Tuổi trẻ cần nhận thức được ý nghĩa của việc sửa sai, tránh tự ti, mặc cảm. Phải chứng minh việc sửa sai bằng việc làm cụ thể…
1.00
d. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.
0,25
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. ( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này)
2
Cảm nhận bị kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba trong đoạn trích . Từ đó, liên hệ với bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo ( truyện Chí Phèo, Nam Cao), bình luận quan niệm nghệ thuật về con người mà các tác giả đã gửi gắm qua tác phẩm.
5,0
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
(0,25)
2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: bị kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba; liên hệ với bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo ( truyện Chí Phèo, Nam Cao), bình luận quan niệm nghệ thuật về con người mà các tác giả đã gửi gắm qua tác phẩm.
(0,25)
3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể:
3.1.Mở bài: 0.25
– Giới thiệu Lưu Quang Vũ và vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt.
– Nêu vấn đề cần nghị luận ( bị kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba; bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo ( truyện Chí Phèo, Nam Cao), quan niệm nghệ thuật về con người mà các tác giả đã gửi gắm qua tác phẩm.)
3.2.Thân bài: 3.50
a. Khái quát về vở kịch, vị trí đoạn trích: 0.25 đ
-Hồn Tương Ba, da hàng thịt ( 1981) là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ. Từ cốt truyện dân gian, nhà văn xây dựng một vở kịch hiện đại chứa đựng những vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng và giá trị triết lí nhân sinh sâu sắc.
– Tóm tắt sơ lược vở kịch
– Đoạn trích thuộc phần đầu cảnh VII, diễn tả cuộc đối thoại giữa Hồn và xác.
b. Cảm nhận nội dung, nghệ thuật về bị kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba: 2.25đ
– Trước khi diễn ra cuộc đối thoại giữa hồn và xác, nhà viết kịch đã để cho Hồn Trương Ba “ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi vụt đứng dậy” với một lời độc thoại đầy khẩn thiết:”- Không. Không! Tôi không muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không phải là của tôi này lắm rồi!” . Hồn Trương Ba đang sống với tâm trạng vô cùng bức bối, đau khổ thể hiện trong những câu cảm thán ngắn, dồn dập cùng với ước nguyện khắc khoải. Hồn bức bối bởi không thể nào thoát ra khỏi cái thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn đau khổ bởi mình không còn là mình nữa. Trương Ba bây giờ vụng về, thô lỗ, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng lúc càng rơi vào trạng thái tuyệt vọng.
– Trong cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí bởi xác nói những điều mà dù muốn hay không muốn Hồn vẫn phải thừa nhận : cái đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “tay chân run rẩy”, “hơi thở nóng rực”, “cổ nghẹn lại” và “suýt nữa thì…”. Đó là cảm giác “xao xuyến” trước những món ăn mà trước đây Hồn cho là “phàm”. Đó là cái lần ông tát thằng con ông “tóe máu mồm máu mũi,… Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thật ấy khiến Hồn càng cảm thấy xấu hổ, cảm thấy mình ti tiện. Xác anh hàng thịt còn cười nhạo vào cái lí lẽ mà ông đưa ra để ngụy biện: “Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn,…”. Trong cuộc đối thoại này, xác thắng thế nên rất hể hả tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng khi thì mỉa mai cười nhạo khi thì lên mặt dạy đời, chỉ, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu.
– Nghệ thuật thể hiện:
+ Tạo ra một tình huống nghệ thuật đặc sắc, giàu tính biểu tượng. Đó là xung đột giã cái phàm tục với cái thanh cao, giữa nội dung và hình thức, giữa linh hồn và thể xác. Đây cũng là xung đột dai dẳng giữa hai mặt tồn tại trong một con người.
+ Xây dựng những nhân vật có tính cách đa diện, phức tạp và sống động qua lời thoại giàu tính cá thể và hành động kịch logic, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa hành động bên ngoài và hành động bên trong.
+ Lời thoại 13 lời hồn, 13 lời xác, ngôn ngữ kịch vừa có màu sắc mỉa mai, dí dỏm, vừa mang tính chất triết lí nghiêm trang, phù hợp với tính cách nhân vật.
c. Liên hệ với bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo ( truyện Chí Phèo, Nam Cao), bình luận quan niệm nghệ thuật về con người mà các tác giả đã gửi gắm qua tác phẩm. 1.0đ
– Giải thích: Quan niệm nghệ thuật về con người được hiểu là cách nhìn, cách cảm, cách nghĩ, cách cắt nghĩa lí giải về con người của nhà văn. Đó là quan niệm mà nhà văn thể hiện trong từng tác phẩm. Thông qua quan niệm nghệ thuật về con người của nhà văn, ta có thể hình dung đầy đủ tư tưởng nghệ thuật cũng như dấu ấn sáng tạo của nhà văn ấy.
-Phân tích, chứng minh quan niệm nghệ thuật về con người qua bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo và bi kịch tha hoá của Trương Ba:
+ Quan niệm nghệ thuật về con người của Nam Cao qua bi kịch bị tha hoá của nhân vật Chí Phèo:
++Vì cơn ghen vô cớ, bá Kiến đầy Chí vào tù, trở về làng sau 7, 8 năm ở nhà tù thực dân, Chí biến đổi hoàn toàn từ nhân tình đến nhân tính. Ngoại hình dữ dằn: cái đầu trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn… một ông tướng cầm chùy. Tính cách hung hăng, liều lĩnh: say khướt, cứ sau là hắn chửi bới, đến nhà Bá Kiến đánh nhau với lí Cường, rạch mặt ăn vạ, la làng. Chí mang dáng hình, tính cách của một thằng lưu manh.
++ Sau khi ra tù, Chí Phèo ý thức được kẻ thù của mình và tìm đến nhà Bá Kiến để trả thù nhưng lại bị Bá Kiến dụ dỗ. Chí Phèo bị Bá Kiến lừa gạt trở thành tay sai cho Bá Kiến để đi đòi nợ Đội Tảo. Hắn triền miên trong cơn say và gây tội ác cho dân làng Vũ Đại. Chí Phèo trở thành con quỷ dữ trong mắt người dân làng Vũ Đại.
++Qua bi kịch bị tha hóa của Chí Phèo, Nam Cao đã khẳng định một sự thật đau đớn ở làng quê Việt Nam trước Cách mạng: hiện tượng người nông dân lương thiện bị tha hóa, bị chà đạp về tinh thần và thể xác, bị xã hội phi nhân tính cướp đi cả hình hài lẫn tính người. Ông gióng lên tiếng chuông cảnh báo hiện tượng một bộ phận người nông dân từ lương thiện trở thành lưu manh, từ lưu manh trở thành quỷ dữ, đồng thời kêu gọi để thức tỉnh con người: đừng bao giờ làm tay sai cho kẻ thù.
+ Quan niệm nghệ thuật về con người của Lưu Quang Vũ qua bi kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba:
++ Vì sực tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu và sửa sai không đúng của Đế Thích mà Trương Ba phải sống trong cảnh Hồn này, Xác nọ. Để rồi từ đó, Hồn Trương Ba đã bị xác hàng thịt điều khiển, lấn át, dụ dỗ, mỉa mai, cười cợt…
++ Qua cuộc đối thoại, thực chất là độc thoại nội tâm, nhà biên kịch khẳng định: trong một con người, thể xác và linh hồn cùng tồn tại. Thể xác và linh hồn có quan hệ hữu cơ với nhau, cả hai gắn bó với nhau để cùng sống. Thể xác có tính độc lập tương đối của nó, có tiếng nói của nó, có khả năng tác động vào linh hồn, vì nó là nơi trú ngụ của linh hồn. Khi thể xác tiêu tan thì linh hồn cũng mất. Khi linh hồn “bay đi” thì thể xác cũng trở về cát bụi.
++Qua bi kịch tha hóa của Trương Ba, tác giả có lời cảnh báo: khi con người phải sống trong dung tục thì sớm hay muộn những phẩm chất tốt đẹp cũng sẽ bị cái dung tục ngự trị, lấn át và tàn phá. Vì thế phải đấu tranh để loại bỏ sự dung tục, giả tạo để cuộc sống trở nên tươi sáng hơn, đẹp đẽ và nhân văn hơn.
– Bình luận quan niệm nghệ thuật về con người của 2 nhà văn
+ Con người sẽ đau khổ nếu rơi vào bi kịch bị tha hoá hoặc tha hoá. Tất cả đều do những kẻ thống trị, có quyền, có chức gây ra;
+ Tuy sống và sáng tác ở 2 thời kì lịch sử khác nhau, lựa chọn thể loại khác nhau… nhưng cả hai nhà văn đều có cái nhìn hiện thực về con người và triết lí nhân sinh sâu gắc: hãy cứu con người và đấu tranh triệt để nhằm chống lại cái ác, cái xấu trong bất cứ hoàn cảnh xã hội nào.
c.Kết bài: 0.25
Kết luận về bi kịch của 2 nhân vật trong 2 tác phẩm. Cảm nghĩ của bản thân về vấn đề đã nghị luận.
(4.00)
4. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.
( 0,25)
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này)
( 0,25)
Xem thêm: ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NGỮ VĂN :Dạng đề liên hệ tác phẩm 12-11
CHÍ PHÈO , HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT,
