Phương pháp giải bài tập phản ứng tách nước của ancol

I. PHẢN ỨNG TÁCH NƯỚC TẠO ETE

- Phản ứng ete hóa xảy ra ở 140^oC, xúc tác H₂SO₄ đặc

$ROH+{R}'OH\xrightarrow[{{140}^{o}}C]{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}}RO{R}'\,(\text{ete)}\,\,\,+\,\,{{H}_{2}}O$

Ví dụ: 2C₂H₅OH $\xrightarrow[{{140}^{o}}C]{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}}$C₂H₅-O-C₂H₅ + H₂O

(đietyl ete)

+ ${{n}_{{{H}_{2}}O}}={{n}_{ete}}=0,5.{{n}_{ancol}}$_{phản ứng}

+ Số ete thu được khi có n ancol tham gia phản ứng là: $\frac{n(n+1)}{2}$

II. PHẢN ỨNG TÁCH NƯỚC TẠO ANKEN

- Phản ứng tách nước tạo anken xảy ra ở 170^oC, xúc tác H₂SO₄ đặc

* Quy tắc tách Zai-xép: Khi tách HOH ra khỏi ancol, nhóm –OH ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ở nguyên tử C có bậc cao hơn.

- Phản ứng dùng điều chế anken từ ankanol.

${{C}_{n}}{{H}_{2n+2}}O\xrightarrow[{{170}^{o}}C]{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}}{{C}_{n}}{{H}_{2n}}+{{H}_{2}}O$

${{C}_{2}}{{H}_{5}}OH\xrightarrow[{{170}^{o}}C]{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}}{{C}_{2}}{{H}_{4}}+{{H}_{2}}O$

Chú ý:

+ n_{ancol phản ứng}= n_anken= n_H2O

+ Nếu ancol tách nước tạo anken => ancol no đơn chức, mạch hở.

* Phương pháp giải

1. Ancol tách nước tạo ete

+ Hỗn hợp 2 ancol tách nước tạo 3 ete, 3 ancol tách nước tạo 6 ete

+ Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng có : m_ancol = m_ete + m_nước

+ n_ete = n_nước = $\frac{1}{2}$.n_ancol

+ Các ete có số mol bằng nhau thì các ancol cũng có số mol bằng nhau

+ Tổng số nguyên tử cacbon trong ancol bằng số nguyên tử trong ete

2. Ancol tách nước tạo anken

+ Ancol tách nước tạo 1 anken duy nhất thì ancol đó là ancol no đơn chức, bậc 1

+ Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng có: m_ancol = m_anken + m_nước

+ n_ancol = n_anken = n_nước

+ Hỗn hợp X gồm 2 ancol tách nước thu được hỗn hợp Y gồm các olefin thì lượng CO₂ thu được khi đốt cháy X bằng khi đốt cháy Y

* Ancol X tách nước trong điều kiện thích hợp tạo sản phẩm hữu cơ Y thì

+ Nếu tỉ khối của Y so với X nhỏ hơn 1 thì Y là anken và d_{Y/ X} = $\frac{14n}{14n+18}$

+ Nếu tỉ khối của Y so với X lớn hơn 1 thì Y là ete và d_{Y/ X} = $\frac{2R+16}{R+17}$