Phương Pháp Tăng Giảm Khối Lượng Giải Nhanh Hóa Học

Tăng giảm khối lượng

1. Nội dung phương pháp

    - Mọi sự biến đổi hóa học (được mô tả bằng phương trình phản ứng) đều có liên quan đến sự tăng hoặc giảm khối lượng của các chất.

       + Dựa vào sự tăng hoặc giảm khối lượng khi chuyển 1 mol chất X thành 1 hoặc nhiều mol chất Y (có thể qua các giai đoạn trung gian) ta dễ dàng tính được số mol của các chất và ngược lại, từ số mol hoặc quan hệ về số mol của 1 các chất mà ta sẽ biết được sự tăng hay giảm khối lượng của các chất X, Y.

       + Mấu chốt của phương pháp là:

* Xác định đúng mối liên hệ tỉ lệ mỗi giữa các chất đã biết (chất X) với chất cần xác định (chất Y) (có thể không cần thiết phải viết phương trình phản ứng, mà chỉ cần lập sơ đồ chuyển hóa giữa 2 chất này, nhưng phải dựa vào ĐLBT nguyên tố để xác định tỉ lệ mỗi giữa chúng).

* Xem xét khi chuyển từ chất X thành Y (hoặc ngược lại) thì khối lượng tăng lên hay giảm đi theo tỉ lệ phản ứng và theo đề cho.

* Sau cùng, dựa vào quy tắc tam suất, lập phương trình toán học để giải.

2. Các dạng bài toán thường gặp

Bài toán 1: Bài toán kim loại + axit (hoặc hợp chất có nhóm OH linh động) → muối + H₂

2M + 2nHX → 2MX_n + nH₂                           (l)

2M + nH₂SO₄ → M₂(SO₄)_n + nH₂                    (2)

2R(OH)_n + 2nNa → 2R(ONa)_n + nH₂              (3)

Từ (l), (2) ta thấy: khối lượng kim loại giảm vì đã tan vào dung dịch dưới dạng ion, nhưng nếu cô cạn dung dịch sau phản ứng thì khối lượng chất rắn thu được sẽ tăng lên so với khối lượng kim loại ban đầu, nguyên nhân là do có anion gốc axit thêm vào.

Từ (3) ta thấy: khi chuyển 1 một Na vào trong muối sẽ giải phóng 0,5 mol H₂ tương ứng với sự tăng khối lượng là Dm_­ = M_RO. Do đó, khi biết số mol H₂ và Dm_­ => R.

    Thí dụ: Cho m gam ancol đơn chức X vào bình đựng Na dư, sau phản ứng có 0,1 mol H₂ và khối lượng bình tăng 6,2gam. Xác định CTPT của X.

    Bài toán 2: Bài toán nhiệt luyện

                        Oxit (X)  +  CO (hoặc H₂) →  rắn (Y)  +  CO₂ (hoặc H₂O)

    Ta thấy: dù không xác định được Y gồm những chất gì nhưng ta luôn có vì oxi bị tách ra khỏi oxit và thêm vào CO (hoặc H₂) tạo CO₂ hoặc H₂O Þ

Bài toán 3: Bài toán kim loại + dung dịch muối: nA + mBⁿ⁺ → nA^m+  +  mB¯

    Ta thấy: Độ tăng (giảm) khối lượng của kim loại chính là độ giảm (tăng) khối lượng của muối (vì m_anion = const) .

* Chú ý: Coi như toàn bộ kim loại thoát ra là bám hết lên thanh kim loại nhúng vào dung dịch muối.

   Bài toán 4: Bài toán chuyển hóa muối này thành muối khác.

        Khối lượng muối thu được có thể tăng hoặc giảm, do sự thay thế anion gốc axit này bằng anion gốc axit khác, sự thay thế này luôn tuân theo quy tắc hóa trị (nếu hóa trị của nguyên tố kim loại không thay đổi).

       * Từ 1 mol CaCO₃  → CaCl₂: Dm_­  =  71  -  60  =  11

    ( cứ 1 mol CO₃^2- hóa trị 2 phải được thay thế bằng 2 mol Cl^- hóa trị 1)

       * Từ 1 mol CaBr₂  → 2 mol AgBr: Dm_­  =  2. 108  -  40  =  176

    ( cứ 1 mol Ca²⁺ hóa trị 2 phải được thay thế bằng 2 mol Ag⁺ hóa trị 1)

   Bài toán 5: Bài toán chuyển oxit thành muối:

            M_xO_y  →  M_xCl_2y  (cứ 1 mol O^-2 được thay thế bằng 2 mol Cl^-)

            M_xO_y→ M_x(SO₄)_y (cứ 1 mol O^-2 được thay thế bằng 1 mol SO₄^2-)

    * Chú ý: Các điều này chỉ đúng khi kim loại không thay đổi hóa trị.

    Bài toán 6: Bài toán phản ứng este hóa:

                        RCOOH  +  HO – R^’  ⇔  RCOOR^’  +  H₂O

    Bài toán 7: Bài toán phản ứng trung hòa: - OH_{axit, phenol} + kiềm

                                    - OH_{(axit, phenol)}  +  NaOH   →  - ONa  +  H₂O

    (cứ 1 mol axit (phenol) →muối: Dm_­ = 23 – 1 = 22)

3. Đánh giá phương pháp tăng giảm khối lượng

       -  Phương pháp tăng giảm khối lượng cho phép giải nhanh được nhiều bài toán khi biết quan hệ về khối lượng và tỉ lệ mỗi của các chất trước và sau phản ứng.

       - Đặc biệt, khi chưa biết rõ phản ứng xảy ra là hoàn toàn hay không hoàn toàn thì việc sử dụng phương pháp này càng giúp đơn giản hóa bài toán hơn.

       - Các bài toán giải bằng phương pháp tăng giảm khối lượng đều có thể giải được theo phương pháp bảo toàn khối lượng, vì vậy có thể nói phương pháp tăng giảm khối lượng và bảo toàn khối lượng là 2 anh em sinh đôi. Tuy nhiên, tùy từng bài tập mà phương pháp này hay phương pháp kia sẽ là ưu việt hơn.

       - Phương pháp tăng giảm khối lượng thường được sử dụng trong các bài toán hỗn hợp nhiều chất.

4. Các bước giải.

       - Xác định đúng một quan hệ tỷ lệ mỗi giữa chất cần tìm và chất đã biết (nhờ vận dụng ĐLBTNL).

       - Lập sơ đồ chuyển hoá của 2 chất này.

       - Xem xét sự tăng hoặc giảm của DM và Dm theo phương trình phản ứng và theo dữ kiện bài toán

       - Lập phương trình toán học để giải.

II. THÍ DỤ MINH HỌA

Ví dụ 1: Khi oxi hoá hoàn toàn 2,2 gam một anđehit đơn chức thu được 3 gam axit tương ứng. Công thức anđehit là

    A. HCHO.                            B. C₂H₃CHO.                           C. C₂H₅CHO.                     D. CH₃CHO.

Ví dụ 2 : Oxi hoá m gam X gồm CH₃CHO, C₂H₃CHO, C₂H₅CHO bằng oxi có xúc tác, sản phẩm thu được sau phản ứng gồm 3 axit có khối lượng (m + 3,2) gam. Cho m gam X tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃ thì thu được x gam kết tủa. Giá trị của x là

    A. 10,8 gam                                     B. 21,6 gam                             C. 32,4 gam                       D. 43,2 gam

Ví dụ 3 : Cho 3,74 gam hỗn hợp 4 axit, đơn chức tác dụng với dung dịch Na₂CO₃ thu được V lít khí CO₂ (đktc) và dung dịch muối. Cô cạn dung dịch thì thu được 5,06 gam muối. Giá trị của V lít là:

    A. 0,224                              B. 0,448.                                  C. 1,344.                            D. 0,672

Ví dụ 4: Cho 2,02 gam hỗn hợp hai ancol đơn chức, đồng đẳng kế tiếp tác dụng vừa đủ với Na được 3,12 gam muối khan. Công thức phân tử của hai ancol là :

    A. CH₃OH, C₂H₅OH.                                                                                   B. C₂H₅OH, C₃H₇OH.

    C. C₃H₇OH, C₄H₉OH.                                                                                  D. C₄H₉OH, C₅H₁₁OH.

Ví dụ 5: Trung hoà 5,48 gam hỗn hợp X gồm axit axetic, phenol và axit benzoic cần dùng 600ml dung dịch NaOH 0,10M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp chất rắn khan có khối lượng là:

    A. 8,64 gam.                                    B. 6,84 gam.                            C. 4,90 gam.                     D. 6,80 gam.

Giải:

n_NaOH = 0,06mol

Hỗn hợp X + NaOH → Muối + H₂, trong nguyên tử H trong nhóm – OH hoặc – COOH được thay thế bởi nguyên tử Na

Độ tăng khối lượng = 22. 0,06 = 1,32 gam

Khối lượng muối = 5,48 + 1,32 = 6,80gam

 Đáp án D

Ví dụ 6 : Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp các este no, đơn nhức, mạch hở. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ba(OH)₂ dư thấy khối lượng bình tăng 1,55 gam. Khối lượng kết tủa thu được là:

    A. 2,5 gam.                          B. 4,925 gam.                         C. 6,94 gam.                     D. 3.52 gam.

Ví dụ 7: Cho m gam hỗn hợp bột Zn và Fe vào lượng dư dung dịch CuSO₄. Sau khi kết thúc phản ứng lọc bỏ phần dung dịch thu được m gam bột rắn. Thành phần % theo khối lượng của Zn trong hỗn hợp ban đầu là:

    A. 90,28%                           B. 85,30%                               C. 82,20%                           D. 12,67%

Ví dụ 8: Cho 4,48 lít CO (đktc) tác dụng với FeO ở nhiệt độ cao một thời gian, sau phản ứng thu được chất rắn X có khối lượng bé hơn 1,6gam so với khối lượng FeO ban đầu. Khối lượng Fe thu được và % thể tích CO₂ trong hỗn hợp khí sau phản ứng lần lượt là:

    A. 5,6gam; 40%                                                                               B. 2,8gam; 25%

    C. 5,6gam; 50%                                                                               C. 11,2gam; 60%

Ví dụ 9 : Tiến hành 2 thí nghiệm :

- TN 1 : Cho m gam bột Fe dư vào V₁ (lít) dung dịch Cu(NO₃)₂ 1M.

- TN2  : Cho m gam bột Fe dư vào V₂ (lít) dung dịch AgNO₃ 0,1M.

Sau khi các phim ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng chất rắn thu được ở 2 thí nghiệm đều bằng nhau. Giá trị của V_l so với V₂ là

    A. V₁ = V₂                           B. V_l = l0V₂                             C. V_l = 5V₂                         D. V_l = 2V₂

Ví dụ 10 : Nung 1 hỗn hợp rắn gồm a mol FeCO₃ và b mol FeS₂ trong bình kín chứa không khí dư. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, đưa bình về nhiệt độ ban đầu thu được chất rắn duy nhất là Fe₂O₃ và hỗn hợp khí. Biết áp suất khí trong bình trước và sau phản ứng bằng nhau và sau các phản ứng lưu huỳnh ở mức oxi hoá +4, thể tích các chất rắn là không đáng kể. Mối liên hệ giữa a và b là

    A. a = 0,5b.                          B. a = b.                                   C. a = 4b.                               D. a = 2b..

Ví dụ 11: Cho 5,90 gam amin đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Làm bay hơi dung dịch Y được 9,55 gam muối khan. Số công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử của X là:

    A. 5.                                                B. 4.                                         C. 2.                                         D. 3.

Ví dụ 12: Trong phân tử amino axit X có 1 nhóm amino và 1 nhóm cacboxyl. Cho 15,0 gam X tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 19,4 gam muối khan. Công thức của X là

A. H₂NC₃H₆COOH.                                                                             B. H₂NCH₂COOH.

C. H₂NC₂H₄COOH.                                                                             D. H₂NC₄H₈COOH.

Ví dụ 13: Đốt cháy hoàn toàn 4,40 gam chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm cháy gồm 4,48 lít CO₂ (đktc) và 3,60 gam H₂O. Nếu cho 4,40 gam X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hoàn toàn được 4,80 gam muối của axit hữu cơ Y và chất hữu cơ Z. Tên của X là

    A. etyl propionat.                                                                             B. metyl propionat

    C. isopropyl axetat.                                                                                      D. etyl axetat.

Ví dụ 14: Hỗn hợp X gồm HCOOH và CH₃COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,30 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C₂H₅OH (xúc tác H₂SO₄ đặc) thu được m gam este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là:

    A. 10,12 gam.                                                                                  B. 6,48 gam.   

    C. 16,20 gam.                                                                                  D. 8,10 gam.

Ví dụ 15: Dẫn từ  từ  hỗn hợp khí CO và H₂ qua ống sứ đựng 55,4 gam hỗn hợp bột CuO, MgO, ZnO, Fe₃O₄ đun nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 10,08 lít (đktc) hỗn hợp khí và hơi chỉ chứa CO₂ và H₂O, trong ống sứ còn lại một lượng chất rắn có khối lượng là

    A. 48,2 gam.                                    B. 36,5 gam.                            C. 27,9 gam                       D. 40,2 gam

Ví dụ 16: Nung 47,40 gam kali pemanganat một thời gian thấy còn lại 44,04 gam chất rắn. % khối lượng kali pemanganat đã bị nhiệt phân là

    A. 50%.                               B. 70%.                                   C. 80%.                                   D. 65%.

Ví dụ 17 : Nhiệt phân a gam Zn(NO₃)₂ sau 1 thời gian dừng lại làm nguội và đem cân thấy khối lượng giảm đi 2,700 gam (hiệu suất phản ứng là 60%). Giá trị a là

    A. 4,725 gam.                      B. 2,835 gam.                         C. 7,785 gam.                D. 7.875 gam.

Ví dụ 18 : Cho 3,06 gam hỗn hợp K₂CO₃ và MgCO₃ tác dụng với dung dịch HCl thu được V lít khí (đktc) và dung dịch X. Cô cạn dung dịch X được 3,39 gam muối khan. Giá trị V (lít) là:

    A. 0,224                              B. 0,448                                   C. 0,336                                  D. 0,672.

Ví dụ 19 : Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe₂O₃, MgO, ZnO trong 500ml dung dịch H₂SO₄ 0,1M vừa đủ. Sau phản ứng hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là

    A. 7,71 gam.                                    B. 6,91 gam.                            C. 7,61 gam.                     D. 6,81 gam.

III. BÀI TẬP TỰ LUYỆN

 

Câu 1: Dẫn 130 cm³ hỗn hợp X gồm 2 hiđrocacbon mạch hở qua dung dịch Br₂ dư khí thoát ra khỏi bình có thể tích là 100cm³, biết d_x/He = 5,5 và phản ứng xảy ra hoàn toàn. Hai hiđrocacbon cần tìm là

    A. metan, propen.                                                                            B. metan, axetilen.

    C. etan, propen.                                                                               D. metan, xiclopropan.

Câu 2 : Đun nóng 1,77 gam X với 1 lượng vừa đủ 1,68 gam KOH được 2,49 gam muối của axit hữu cơ Y và 1 ancol Z với số mol Z gấp 2 lần số mol Y (biết phản ứng xảy ra hoàn toàn). X là

    A. CH₂(COOCH₃)₂                                                                           B. (COOCH₃)₂

    C. HCOOC₂H₅                                                                                 D. C₂H₄(COOCH₃)₂

Câu 3: Trung hoà 5,48 gam hỗn hợp axit axetic, phenol và axit benzoic cần dùng 600ml dung dịch NaOH 0,1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng được hỗn hợp chất rắn khan có khối lượng là

    A. 8,64 gam.                                    B. 6,84 gam.                            C. 4,90 gam.                      D. 6,80 gam.

Câu 4: Cho 5,76 gam axit hữu cơ X đơn chức mạch hở tác dụng hết với CaCO­₃ được 7,28 gam muối của axit hữu cơ. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

    A. CH₂=CH-COOH                                                                          B. CH₃COOH

    C. CHC-COOH                                                                             D. CH₃-CH₂-COOH

Câu 5: Hoà tan hoàn toàn 2,1 gam muối cacbonat của kim loại hoá trị II trong dung dịch H₂SO₄ loãng được 3 gam chất rắn khan. Công thức muối cacbonat của kim loại hoá tri II là:

    A. CaCO₃                            B. Na₂CO₃                               C. FeCO₃                          D. MgCO₃

Câu 6: Cho ancol X tác dụng với Na dư thấy số mol khi bay ra bằng số mol X phản ứng. Mặt khác, X tác dụng với lượng dư CuO nung nóng đến phản ứng hoàn toàn thấy lượng rắn giảm 1,2 gam và được         2,7 gam chất hữu cơ đa chức Y. Công thức cấu tạo thu gọn của Y là:

    A. OHC-CH₂-CH₂-CHO                                                                   B. OHC-CH₂-CHO

    C. CH₃-CO-CO-CH₃                                                                                                D. OHC-CO-CH₃

Câu 7: Cho 26,80 gam hỗn hợp KHCO₃ và NaHCO₃ tác dụng hết với dung dịch HCl dư được 6,72 lít khí (đktc). Sau phản ứng cô cạn được a gam muối khan. Giá trị của a gam là:

    A. 34,45.                             B. 20,15.                                  C. 19,15.                           D. 19,45.

Câu 8: Dẫn V lít (đktc) hỗn hợp gồm CO và H₂ qua ống sứ nung nóng chứa hỗn hợp FeO, Al₂O₃ (các phản ứng xảy ra hoàn toàn) được hỗn hợp khí và hơi nặng hơn hỗn hợp khí ban đầu 2 gam. Giá trị của V lít là

    A. 2,80.                               B. 5,60.                                    C. 0,28.                              D. 0,56

Câu 9: Nung hỗn hợp rắn gồm FeCO₃ và FeS₂ (tỉ lệ mol 1 : 1) trong 1 bình kín chứa không khí dư với áp suất là p₁ atm. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn đưa bình về nhiệt độ ban đầu thu được chất rắn duy nhất là Fe₂O₃ và áp suất khí trong bình lúc này là p₂ atm (thể tích các chất rắn không đáng kể và sau các phản ứng lưu huỳnh ở mức oxi hoá + 4). Mối liên hệ giữa p_l và p₂ là:

    A. p_l = p₂                             B. p_l = 2p₂                                C. 2p_l = p₂                             D. p_l = 3p₂

Câu 10: Dẫn khí CO đi qua ống sứ nung nóng chứa 0,02 mol hỗn hợp X gồm FeO và Fe₂O₃ để phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 1,96 gam chất rắn Y, khí đi ra khỏi ống sứ hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thì thấy khối lượng bình tăng 2,20 gam. Hỗn hợp X có:

    A. 50%FeO và 50% Fe₂O₃                                                   B. 13,04%FeO và 86,96% Fe₂O₃

    C. 20%FeO và 80% Fe₂O₃                                                   D. 82%FeO và 18%Fe₂O₃

Câu 11: Hoà tan hết 1,625 gam kim loại M vào dung dịch Ca(OH)₂ thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng tăng 1,575 gam. M là

    A. Al.                                   B. Be.                                      C. Zn.                                      D. Cr.

Câu 12: Dẫn V lít khí CO₂ (đktc) hấp thụ hoàn toàn vào 750ml dung dịch Ba(OH)₂ 0,1M, sau phản ứng khối lượng dung dịch giảm 5,45 gam và được hỗn hợp 2 muối. Giá trị V lít là

    A. l,68.                                B. 2,24.                                    C. 1,12.                                    D. 3,36.

Câu 13: Cho 1,825 gam amin X tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Làm bay hơi dung dịch Y được 2,7375 gam muối RNH₃Cl. X có tổng số đồng phân cấu tạo amin bậc 1 là:

    A. 4.                                                B. 6.                                         C. 7.                                         D. 8.

Câu 14: Cho a gam hỗn hợp gồm metanol và propan-2-ol qua bình đựng CuO dư, nung nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn đưa hỗn hợp khí và hơi có khối lượng là (a + 0,56) gam. Khối lượng CuO tham gia phản ứng là

    A. 0,56 gam.                                    B. 2,80 gam                             C. 0,28 gam.                     D. 5,60 gam.

Câu 15: Cho a gam hỗn hợp các ankanol qua bình đựng CuO dư, nung nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn được hỗn hợp khí và hơi có khối lượng là (a + 1,20) gam và có tỉ khối hơi đối với H₂ là 15. Giá trị của a gam là

    A. 1,05 gam.                                    B. 3,30 gam.                            C. 1,35 gam.                     D. 2,70 gam.

Câu 16: Cho amino axit X tác dụng vừa đủ với Na thấy số mol khí tạo ra bằng số mol X đã phản ứng. Lấy a gam X tác dụng với dung dịch HCl dư được (a + 0,9125) gam Y. Đun toàn bộ lượng Y thu được với 200ml dung dịch NaOH thu được dung dịch Z. Biết X làm quỳ tím hoả đỏ. Nồng độ mol của dung dịch NaOH đã phản ứng là

    A. 0,2500M.                                    B. 0,1250M.                            C. 0,3750M.                     D. 0,4750M.

Câu 17: Cho amino axit X tác dụng vừa đủ với Na thấy số mol khí tạo ra bằng số mol X đã phản ứng. Lấy a gam X tác dụng với dung dịch HCl dư được (a + 0,9125) gam Y. Đem toàn bộ lượng Y tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH đun nóng được dung dịch Z. Cô cạn Z được 5,8875 gam muối khan. Biết X làm quỳ tím hoá đỏ. Giá trị a gam là

    A. 3,325.                             B. 6,325.                                  C. 3,875.                          D. 5,875.

Câu 18: Cho amino axit X tác dụng vừa đủ với Na thấy số mol khí tạo ra bằng số mol X đã phản ứng. Lấy a gam X tác dụng với dung dịch HCl dư được (a + 0,9125) gam Y. Đem toàn bộ lượng Y tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH đun nóng được dung dịch Z. Cô cạn Z được 5,8875 gam muối khan. Biết X làm quỳ tím hoá đỏ. Công thức cấu tạo của X là

    A.HOOC-CH(NH₂)-COOH

    B. HOOC-CH₂CH(NH₂)CH₂-COOH

    C. HOOC-CH₂CH₂CH₂NH₂

    D. HOOC-CH₂CH(NH₂)-COOH

Câu 19: Cho amino axit x tác dụng vừa đủ với Na thấy số mol khí tạo ra bằng số mol X đã phản ứng. Lấy a gam X tác dụng với dung dịch HCl dư được (a + 0,9125) gam Y. Đem toàn bộ lượng Y tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH đun nóng được dung dịch Z. Cô cạn Z được 1 lượng muối khan. Biết X làm quỳ tím hoá đỏ. Khối lượng muối khan thu được so với khối lượng của Y sẽ

    A. tăng 1,65 gam.                                                                            B. giảm 1,65 gam.

    C. tăng 1,10 gam.                                                                             D. giảm 1,10 gam.

Câu 20: Đốt cháy hoàn toàn 3,72 gam hợp chất hữu cơ X (biết \[{{\text{d}}_{\text{X/}{{\text{H}}_{\text{2}}}}}\]< 70), dẫn toàn bộ sản phẩm cháy thu được qua bình đựng dung dịch Ba(OH)₂ dư thấy tạo ra 41,37 gam kết tủa đồng thời khối lượng dung dịch giảm 29,97 gam. Biết số mol NaOH cần dùng để phản ứng hết với X bằng số mol khí hiđro sinh ra khi cho X tác dụng với Na dư. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

    A. CH₃-C₆H₄(OH)₂                                                                           B. C₆H₇COOH.

    C. C₅H₆(COOH)₂                                                                             D. HO-C₆H₄-CH₂OH.

Câu 21: Thể tích oxi đã phản ứng là bao nhiêu nếu chuyển 1 thể tích oxi thành ozon thấy thể tích giảm đi 7,0 cm³ (thể tích các khí đo ở cùng điều kiện)

   A. 21,0 dm³                          B. 7,0 cm³                                C. 21,0 cm³                          D. 4,7 cm³

Câu 22: Trong 1 bình kín dung tích không đổi chứa 0,2 mo1 CO và 1 lượng hỗn hợp X gồm Fe₃O₄ và FeCO₃ (tỉ lệ mol 1 : l). Nung bình ở nhiệt độ cao để các phản ứng xảy ra hoàn toàn và đưa bình về nhiệt độ ban đầu (thể tích các chất rắn không đáng kể) thấy áp suất trong bình tăng 2 lần so với ban đầu. Tổng số mol của Fe₃O₄ và FeCO₃ là:

    A 0,4                                   B. 0,3.                                      C. 0,2.                                      D. 0,1.

Câu 23: Đốt cháy hoàn toàn 16,8 gam muối sunfua của kim loại hoá tri II không đổi thu được chất rắn X vả khí B. Hoà tan hết X bằng 1 lượng vừa đủ dung dịch H₂SO₄ 35% được dung dịch muối có nồng độ 44,44%. Lấy dung dịch muối này làm lạnh xuống nhiệt độ thấp thấy tách ra 25 gam tinh thể ngậm nước Y và dung dịch bão hoà có nồng độ 31,58%. Y có công thức là

    A. CuSO₄.3H₂O.                                                                                          B. MgSO₄.2H₂O.

    C. CuSO₄.5H₂O.                                                                                          D. CuSO₄.2H₂O.

Câu 24: Thuỷ phân hoàn toàn 1,76 gam X đơn chức bằng 1 lượng vừa đủ dung dịch NaOH đun nóng được 1,64 gam muối Y và m gam ancol Z. Lấy m gam Z tác dụng với lượng dư CuO nung nóng đến phản ứng hoàn toàn thấy lượng chất rắn giảm 0,32 gam. Tên gọi của X là

    A. etyl fomat.                                                                                              B. etyl propionat.

    C. etyl axetat.                                                                                               D. metyl axetat.

Câu 25: Cho hỗn hợp X gồm 2 axit đồng đẳng kế tiếp nhau tác dụng với Na dư thấy số mol H₂ bay ra bằng  mol X. Đun 20,75 gam X với 1 lượng dư C₂H₅OH (xúc tác H₂SO₄ đặc) được 18,75 gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 60%). % theo khối lượng các chất có trong hỗn hợp X là:

    A. 27,71% HCOOH và 72,29% CH₃COOH.

    B. 27,71 % CH₃COOH và 72,29% C₂H₅COOH.

    C. 40% C₂H₅COOH và 60% C₃H₇COOH.

    D. 50% HCOOH và 50% CH₃COOH.

Câu 26: Hoà tan 5,4 gam Al vào 0.5 lít dung dịch X gồm AgNO₃ và Cu(NO₃)₂ được 42 gam rắn Y không tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng và dung dịch Z. Lấy toàn bộ dung dịch Z cho tác dụng với dung dịch NaOH dư thì được 14,7 gam kết tủa (cho phản ứng xảy ra hoàn toàn). Nồng độ mới của AgNO₃ và Cu(NO₃)₂ trong dung dịch X lần lượt là:

    A. 0,6M và 0,3M.                                                                            B. 0,6M và 0,6M.

    C. 0,3M và 0,6M.                                                                            D. 0,3M và 0,3M.

Câu 27: Nhúng m gam kim loại M hoá trị II vào dung dịch CuSO₄ sau 1 thời gian lấy thanh kim loại thấy khối lượng giảm 0,075%. Mặt khác, khi nhúng m gam thanh kim loại trên vào dung dịch Pb(NO₃)₂ sau 1 thời gian lấy thanh kim loại thấy khối lượng thanh kim loại tăng 10,65% (biết số mol của CuSO₄ và Pb(NO₃)₂ tham gia ở 2 trường hợp là như nhau). M là

    A. Mg.                                 B. Zn.                                      C. Mn.                                                 D. Ag.

Câu 28: Nhúng 1 thanh Al và 1 thanh Fe vào dung dịch Cu(NO₃)₂ sau 1 thời gian lấy 2 thanh kim loại ra thấy dung dịch còn lại chứa Al(NO₃)₃ và Fe(NO₃)₂ với tỉ lệ mol 3 : 2 và khối lượng dung dịch giảm      2,23 gam (các phản ứng xảy ra hoàn toàn). Khối lượng Cu bám vào thanh Al và Fe là:

    A. 4,16 gam.                                    B. 2,88 gam.                            C. 1,28 gam.                     D. 2,56 gam.

Câu 29 : Cho 32,50 gam Zn vào 1 dung dịch chứa 5,64 gam Cu(NO₃)₂ và 3,40 gam AgNO₃ (các phản ứng xảy ra hoàn toàn và tất cả kim loại thoát ra đều bám vào thanh kim loại). Khối lượng sau cùng của thanh kim loại là

    A. 1,48 gam.                                    B. 33,98 gam.                         C. 32,47 gam.                D. 34,01 gam.

Câu 30: Điện phân l00ml dung dịch M(NO₃)_n. Với điện cực trơ cho đến khi bề mặt catot xuất hiện bọt khí thì ngưng điện phân. Phải dùng 25ml dung dịch KOH 2M để trung hoà dung dịch sau khi điện phân. Mặt khác, nếu ngâm 20 gam Mg vào 100ml dung dịch M(NO₃)_n. Sau một thời gian lấy thanh Mg ra, sấy khô và cân lại thấy khối lượng tăng thêm 24% so với lượng ban đầu. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Công thức hoá học của M(NO₃)_n là

    A. Cu(NO₃)₂                                    B. Ni(NO₃)₂                             C. Pb(NO₃)₂                          D. AgNO₃

Câu 31: Nung 46,7 gam hỗn hợp Na₂CO₃ và NaNO₃ đến khối lượng không đổi thu được 41,9 gam chất rắn. Khối lượng Na₂CO₃ trong hỗn hợp đầu là

    A. 21,2 gam.                                    B. 25,5 gam.                           C. 21,5 gam.                    D. 19,2 gam.

Câu 32: Nung 104,1 gam hỗn hợp K₂CO₃ và NaHCO₃ cho đến khi khối lượng không đổi thu được      88,6 gam chất rắn % khối lượng của các chất trong hỗn hợp đầu là

    A. 20% và 80%.                                                                              B. 45,5% và 54,5%.

    C. 40,35% và 59,65%.                                                                                D. 35% và 65%.

Câu 33: Dẫn khí CO qua ống sứ chứa 7,6 gam hỗn hợp gồm FeO và CuO nung nóng, sau 1 thời gian được hỗn hợp khí X và 6,8 gam rắn Y. Cho hỗn hợp khí X hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thấy có kết tủa. Khối lượng kết tủa

    A. 5 gam.                             B. 10 gam.                               C. 15 gam.                           D. 20 gam.

Câu 34: Đốt cháy hoàn toàn m gam hai kim loại Mg, Fe trong không khí, thu được (m + 0,8) gam hai oxit. Để hoàn tan hết lượng oxit trên thì khối lượng dung dịch H₂SO₄ 20% tối thiểu phải dùng là

    A. 32,6 gam.                                    B. 32 gam.                               C. 28,5 gam.                     D. 24,5 gam.

Câu 35: Lấy 2,98 gam hỗn hợp X gồm Zn và Fe cho vào 200ml dung dịch HCl 1M, sau khi phản ứng hoàn toàn ta cô cạn (trong điều kiện không có oxi) thì được 6,53 gam chất rắn. Thể tích khí H₂ bay ra (đktc) là

    A. 0,56 lít.                           B. 1,12 lít.                                C. 2,24 lít.                            D. 4,48 lít.

Câu 36: Đem nung nóng m gam Cu(NO₃)₂ một thời gian rồi dừng lại, làm nguội và đem cân thấy khối lượng giảm 0,54 gam so với ban đầu. Khối lượng muối Cu(NO₃)₂ đã bị nhiệt phân là

    A. 1,88 gam.                                    B. 0,47 gam.                            C. 9,40 gam.                     D. 0,94 gam.

Câu 37: Để trung hoà 7,4 gam hỗn hợp 2 axit hữu cơ đơn chức cần 200ml dung dịch NaOH 0,5M. Khối lượng muối thu được khi cô cạn dung dịch là

    A. 9,6 gam.                          B. 6,9 gam.                              C. 11,4 gam.                       D. 5,2 gam.

Câu 38: Cho 5,615 gam hỗn hợp gồm ZnO, Fe₂O₃, MgO tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch         H₂SO₄ 1M thì khối lượng muối sunfat thu được là

    A. 13,815 gam.                    B. 13,615 gam.                                    C. 15,215 gam.                          D. 12,615 gam.

Câu 39: Đốt cháy hoàn toàn 33,4 gam hỗn hợp X gồm Al, Fe, Cu ngoài không khí thu được 41,4 gam hỗn hợp Y gồm ba oxit. Thể tích tối thiểu dung dịch H₂SO₄ 20% (D =1,14 g/ml) cần dùng để hoà tan hết hỗn hợp Y là:

    A. 215ml.                            B. 8,6ml.                                  C. 245ml.                        D. 430ml.

Câu 40: X là một a-aminoaxit chỉ chứa 1 nhóm -NH₂ và 1 nhóm -COOH. Cho  0,445 gam X phản ứng vừa đủ với NaOH tạo ra 0,555 gam muối. Công thức cấu tạo của X có thể là

    A. H₂N-CH₂-COOH.                                                                                    B. CH₃-CH(NH₂)-COOH.

    C. H₂N-CH₂-CH₂-COOH.                                                                D. H₂N-CH=CH-COOH.

Câu 41: Cho hỗn hợp X gồm NaCl và NaBr tác dụng với dung dịch AgNO₃ dư thì lượng kết tủa thu được sau phản ứng bằng khối lượng AgNO₃ đã tham gia phản ứng. Thành phần % khối lượng NaCl trong X là

    A. 27,88%.                          B. 13,44%.                              C. 15,20%.                         D. 24,50%.

Câu 42: Cho 1,52 gam hỗn hợp hai ancol đơn chức là đồng đẳng kế tiếp nhau tác dụg với Na vừa đủ, sau phản ứng thu được 2,18 gam chất rắn. Công thức phân tử của hai ancol và thể tích khí thu được sau phản ứng ở đktc lần lượt là:

    A. CH₃OH; C₂H₅OH và 0,336 lít.                                        B. C₂H₅OH; C₃H₇OH và 0,336 lít

    C. C₃H₅OH; C₄H₇OH và 0,168 lít.                                       D. C₂H₅OH; C₃H₇OH và 0,672 lít.

Câu 43: Hỗn hợp X có khối lượng 25,1 gam gồm ba chất là axit axetic, axit acrylic và phenol. Lượng hỗn hợp X trên được trung hoà vừa đủ bằng 100ml dung dịch NaOH 3,5M. Tính khối lượng ba muối thu được sau phản ứng trung hoà là

    A. 32,80 gam.                      B. 33,15 gam.                         C. 34,47 gam.                D. 31,52 gam.

Câu 44: Ngâm một đinh sắt sạch trong 200ml dung dịch CuSO₄ đến khi dung dịch hết màu xanh, lấy đinh sắt ra khỏi dung dịch, rửa sạch, sấy khô, cân thấy đinh sắt tăng 0,8 gam. Nồng độ mới của dung dịch CuSO₄ là

    A. 0,5M.                              B. 5M.                                                 C. 0,05M.                        D. 0,1M

Câu 45: Nung l00 gam hỗn hợp gồm Na₂CO₃ và NaHCO₃ cho đến khi khối lượng hỗn hợp không đổi được 69 gam chất rắn. Xác định phần trăm khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp lần lượt là:

    A. 16% và 84%.                                                                              B. 84% và 16%.         

    C. 26% và 74%.                                                                              D. 74% và 26%.

Câu 46: Lấy 2,98 gam hỗn hợp X gồm Zn và Fe cho vào 200ml dung dịch HCl 1M, sau khi phản ứng hoàn toàn ta cô cạn (trong điều kiện không có oxi) thì được 6,53 gam chất rắn. Thể tích khí H₂ bay ra (đktc) là

    A. 0,56 lít.                           B. 1,12 lít.                                C. 2,24 lít.                        D. 4,48 lít.

Câu 47: Cho một anken X tác dụng hết với H₂O (H⁺, t⁰) được chất hữu cơ Y, đồng thời khối lượng bình đựng nước ban đầu tăng 4,2 gam. Cũng cho một lượng X như trên tác dụng với HBr vừa đủ, thu được chất Z, thấy khối lượng Y, Z thu được khác nhau 9,45 gam (giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn). Công thức phân tử của X là:

    A. C₂H₄                                B. C₃H₆                                    C. C₄H₈                               D. C₅H₁₀

ĐÁP ÁN

1A       2B        3D       4A       5D       6B        7C        8A       9A       10B

11C      12B      13A     14B      15B      16C      17A     18D     19A     20D

21C      22A     23C      24C      25A     26B      27B      28A     29B      30D

31A     32C      33A     34D     35B      36D     37A     38B      39A     40B

41A     42B      43A     44A     45A     46B      47A

Bài viết gợi ý: