Soạn bài : Câu trần thuật đơn không có từ là

 

I – ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ:

 

1. Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là

a) Tìm chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau:

(1) Phú ông mừng lắm.

(Sọ Dừa)

(2) Chúng tôi tụ hội ở góc sân.

(Duy Khán)

Trả lời :

Phần 1 :

Chủ ngữ

Phú ông

Vị ngữ

Mừng lăm

 

Phần 2 :

Chủ ngữ

Chúng tôi

Vị ngữ

Tụ hội ở góc sân

 

b) Vị ngữ của các câu trên do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành ?

Trả lời:

         - mừng lắm          - cụm tính từ;

          - tụ hội ở góc sân - cụm động từ.

 

c) Chọn nhwunxg từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau đây đề điền vào trước vị ngữ của các câu trên : không , không phải , chưa , chưa phải .

Trả lời :

          - Phú ông không    (chưa) mừng lắm.

          - Chúng tôi không (chưa) tụ hội ở góc sân.

 

II : Câu miêu tả và câu tồn tại:

 

a) Tìm vị ngữ, chủ ngữ của các câu sau:

(1) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.

(2) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.

Trả lời :

(1)

Trạng ngữ

Chủ ngữ

Vị ngữ

Đằng cuối bãi

Hai cậu bé con

Tiến lại

(2):

Trạng ngữ

Chủ ngữ

Vị ngữ

Đằng cuối bãi

Tiến lại

Hai cậu bé con

 

2. Chọn trong hai cau đã dẫn 1 câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn dưới đây . Giai thích vì sao lại chọn câu này mà không phải câu khác

     Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ở ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non để ăn điểm tâm. Bỗng (...) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về làng.

(Theo Tô Hoài)

Trả lời:

 Theo em , nên chọn câu 2 là thích hợp nhất . Vì :

        - Câu văn tập chung miêu tả vào hoạt động tiến lại có thể gây bất ngờ và ấn tượng cho câu văn .

        -Không chọn câu 1 vì , nếu nói hai cậu bé tiến lại thì giống như người quan sát phải rõ về 2 câu bé đó rồi , nhưng trên thực tế 2 câu bé xuất hiện đó là lần đầu tiên.

Lưu ý :

Những câu dùng để miêu tả hành động m trạng thái , đặc điểm ,.. của sự vật nếu ở chủ ngữ được gọi là câu miêu tả . Trong câu miêu tả , chủ ngữ đứng trước vị ngữ

Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện , tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại . Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ .

II. Luyện Tập :

1. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau và cho biết đâu là câu miêu tả, đâu là câu tồn tại?

a) Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời.

(Thép Mới)

b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế.

(Tô Hoài)

c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất luỹ mà trỗi dậy.

(Ngô Văn Phú)

Trả lời :

a,

Chủ ngữ

Bóng tre

Vị ngữ

trùm lên âu yếm làng , bản , xóm , thôn

 

 

Chủ ngữ

Mái đình , mái chùa cổ kính

Vị ngữ

….,Thấp thoáng

 

Chủ ngữ

….,Ta

Vị ngữ

Gìn giữ 1 nền văn hóa lâu đời

 

b,

Chủ ngữ

Bến hàng xóm tôi có

Vị ngữ

Cái hang của Dế Choẳt

 

Chủ ngữ

Dế Choắt

Vị ngữ

Là tên tôi đã đặt ….và trịnh thượng thế

 

c,

Chủ ngữ

Những mầm măng

Vị ngữ

Dưới gốc tre tua tủa

 

Chủ ngữ

Măng

Vị ngữ

Trồi lên nhọn hoắt như một … trỗi dậy

 

2. Viết một đoạn văn từ 5 đến 10 câu tả cảnh trường em, trong đó có sử dụng câu tồn tại.

Trả lời :

         Sân trường em lát xi-măng, rộng thênh thang và phẳng lì. Ở giữa sân trường có cột cờ cao bằng thép tròn không gỉ. Lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới trong gió. Có nhiều cây xanh toả bóng mát. Đẹp nhất là hàng phượng nở hoa đỏ rực sân trường, là nơi ca hát của đàn ve. Yêu quá cảnh sân trường . Còn ngoài phái cổng trường , trên đó, nổi bật hàng chữ màu xanh của biển tên trường, cái tên là "niềm tự hào của thành phố, một con chim đầu đàn của ngành giáo dục tỉnh nhà' như lời cô hiệu trưởng thường nói. Cánh cổng xanh lúc nào cũng rộng mở để đón các học sinh yêu quý. [...]

Bài viết gợi ý: