SOẠN BÀI :
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN TỰ SỰ
I – Ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự :
1 . Trong đời sống hằng ngày ta thường nghe những yêu cầu và câu hỏi như sau :
-Bà ơi , bà kể chuyện cổ tích cho cháu nghe đi !
-Cậu kể cho mình nghe , Lan là người như thê snaof .
-Bạn An gặp chuyện gì mà lại thôi học nhỉ ?
-Thơm ơi , lại đây tớ kể cho nghe câu chuyện này hay lắm .
a, Gặp trường hợp như thế , theo em , người nghe muốn biết điều gì và người kể phải làm gì
b, Trong những trường hợp trên , câu chuyện phải có 1 ý nghĩa nào đó . Ví dụ , nếu muốn cho bạn biết Lan là người bạn tốt , người được hỏi phải kể những việc như thế nào ? Vì sao ? Nếu người trả lời kể 1 câu chuyên về An mà không liên quan tới việc thôi học của An thì có thể coi là câu chuyện có ý nghĩa được không ? Vì sao ?
TRẢ LỜI :
a, Gặp những trường hợp trên người nghe muốn được người kể:
- Kể về câu chuyện cổ tích đó , như thế nào , diễn biến ra sao , rõ được nội dung .
-Muốn biết về Lan là người tốt bụng hay tính tình Lan như thế nào .
- Lý do tại sao An lại thôi học
- Đó là câu chuyện hay mà người bạn Thơm muốn kể cho cô ấy
b, Nếu muốn cho bạn biết Lan là người bạn tốt, bạn phải kể về Lan
+ Là một người bạn tốt luôn giúp đỡ và biết chia sẻ và quan tâm tới bạn bè , và luôn giúp đỡ những bạn bè xung quanh
+ Là 1 học sinh ngoan ngoãn , chăm chỉ trong học tập
Đó là 1 số điều người trả lời có thể giúp người hỏi biết rằng Lan là 1 người bạn tốt
Câu 2 : Truyện Thánh Gióng mà em đã học là một văn bản tự sự.Văn bản tự sự này cho ta biết những điều gì?(Truyện kể về ai, ở thời nào, làm việc gì, diễn biến sự việc, kết quả ra sao, ý nghĩa của sự việc như thế nào?) Vì sao có thể nói truyện Thánh Gióng là truyện gợi ca công đức của vị anh hùng làng Gióng ?
-Hãy liệt kê các sự việc theo thứ tự trước sau của truyện. Truyện bắt đầu từ đâu, diễn biến như thế nào, kết thúc ra sao ?Từ thứ tự các sự việc đó, em hãy suy ra đặc điểm của phương thức (cách thức) tự sự.
TRẢ LỜI :
- Truyện Thánh Gióng cho ta biết Thánh Gióng là một vị anh hùng dân tộc đã đứng lên giết giặc ngoại xâm đem lại hạnh phúc cho nhân dân
* Các sự việc trong truyện được sắp xếp theo thứ tự sau:
1. Thánh Giong ra đời 1 cách kì lạ
2. Biết nói và nhận trach nhiệm đánh giặc
3. Thánh Giong ăn nhiều và lớn nhanh như thổi gây bất ngờ cho tất cả mọi người
4. Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt đi đánh giặc.
5. Thánh Gióng đã 1 mình đánh tan lũ giặc
6. Thánh Gióng lên núi, cởi bỏ áo giốp sắt bay về trời.
7. Vua lập đền thờ phong danh hiệu.
8. Thánh Giong đã để lại nhwunxg dấu tích vĩ đại của mình
II. Luyện tập
Bài 1
Một lần ông già đẵn xong củi và mang về. Phải mang đi xa, ông cụ kiệt sức, đặt bó củi xuống rồi nói:
– Chà, giá thần chết cứ đến ngay đi có phải hơn không!
Thần chết đến và bảo:
– Ta đây, lão cần gì nào?
Ông già sợ hãi bảo:
– Nhấc hộ bó củi lên cho lão.
Câu hỏi : Hãy cho biết : Trong truyện này , phương thức tự sự thể hiện như thês nào . Câu chuyện thể hiện ý nghĩa gì ?
TRẢ LỜI:
+ Phương thức tự sự của truyện được thể hiện ở chỗ:
-Truyện được kể theo trình tự thời gian sự việc nối tiếp nhau.
-Kết thúc bất ngờ.
-Ngôi kể thứ ba.
+ Ý nghĩa của câu chuyện:
- Ông lão là 1 người thông minh , sáng suốt ,
- Thể hiện sự dũng cảm của ông lão
- Thể hiện 1 tư tưởng và lẽ sống lớn cho cuộc đời
Bài 2 : Bài thơ sau đây có phải tự sự không , vì sao ? Hãy kể lại 1 câu chuyện bằng miệng
SA BẪY
Bé Mây rủ mèo con
Đánh bẫy bầy chuột nhắt
Mồi thơm: cá nướng ngon
Lửng lơ trong cạm sắt.
Lũ chuột tham hoá ngốc
Chẳng nhịn thèm được đâu!
Bé mây cười tít mắt
Mèo gật gù, rung râu.
Đêm ấy Mây nằm ngủ
Mơ đầy lồng chuột sa
Cùng mèo con đem xử
Chúng khóc ròng, xin tha!
Sáng mai vùng xuống bếp:
Bẫy sập tự bao giờ
Chuột không, cá cũng hết
Giữa lồng mèo nằm... mơ !
+ Bài thơ Sa bẫy chính là một bài thơ tự sự. Vì nó có đầu đuôi như 1 bài thơ tự sự , có nhân vật , diễn biến chi tiết
+ Kể lại câu chuyện:
Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng thơm lừng treo lơ lửng trong cái cạm sắt. Cả bé, cả mèo đều nghĩ bọn chuột sẽ vì tham ăn mà mắc bẫy ngay. Đêm ngủ, Mây nằm mơ thấy cảnh chuột bị sập bẫy đầy lồng. Chúng chí cha chí chóe khóc lóc, cầu xin tha mạng.
Sáng hôm sau, ai ngờ khi xuống bếp xem, bé Mây chẳng thấy chuột, cũng chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng, mèo ta đang cuộn tròn ngáy khò khò... Chắc mèo đang mơ!...
Bài 3 (SGK tr 30 )
Hai văn bản Huế: Khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ ba và Người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược là văn bản tự sự vì:
+Có nhân vật , sự kiện , nội dung
+Được kể lại 1 cách rõ ràng và tự sự có vai trò giới thiệu , kể lại .
Bài 4 Vì sao người Việt nam tự xưng là “ con Rồng cháu Tiên”
+Người Việt tự xưng là Con Rồng cháu Tiên vì:
Thuở xa xưa ở miền Lạc Việt có một vị thần, nòi rồng, tên là Lạc Long Quân. Thần mình rồng, là con trai của nữ thần Lạc Long Nữ nơi thuỷ cung tráng lệ.
Lạc Long Quân có sức khoẻ phi thường, lắm phép lạ, đã vì dân mà ra tay diệt Hồ Tinh, Ngư Tinh, Mộc Tinh và nhiều yêu quái khác. Thần còn dạy dân biết cách trồng trọt, chăn nuôi, săn bắn, chài lưới, cách làm nhà để ở,...
Cũng thuở ấy, ở vùng núi phương Bắc có nàng Âu Cơ, thuộc dòng dõi Thần Nông, tuyệt trần xinh đẹp. Nghe tin vùng đất Lạc Việt phương Nam là một xứ sở nhiều hoa thơm cỏ lạ, Âu Cơ bèn du ngoạn tới thăm.
Âu Cơ gặp Lạc Long Quân, người mến sắc, kẻ tham tài, rồi yêu nhau, nên vợ nên chồng. Sau mối kỳ duyên hạnh ngộ, Âu Cơ đẻ ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm đứa con trai khôi ngô, tuấn tú tuyệt trần. Cuộc sống đang diễn ra vô cùng hạnh phúc, thì một hôm Lạc Long Quân nói với Âu Cơ rằng: Ta vốn nòi rồng ở nước, nàng là dòng tiên ở non cao. Khó ở với nhau một nơi lâu dài được. Ta sẽ đưa năm mươi con xuống biển; nàng sẽ đưa năm mươi, con lên núi, chia nhau trấn giữ các phương. Khi có đại sự nhớ giúp nhau, chớ sai lời hẹn....
Âu Cơ đưa đàn con lên rừng núi sinh cơ lập nghiệp. Người con trưởng được tôn lên làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô tại Phong Châu, truyền ngôi mười mấy đời uy danh rạng rỡ bốn phương. Con cháu ngày một thêm đông đúc.
Từ sự tích Trăm trứng này mà người Việt Nam ta vẫn tự hào nhắc đến nguồn gốc dòng dõi của mình là con Rồng cháu Tiên.
Truyện Con Rồng cháu Tiên là một huyền thoại đẹp, giàu ý nghĩa. Nó giải thích, ca ngợi và khẳng định nguồn gốc, dòng giống của con người Việt Nam ta vô cùng cao quý (dòng giống Rồng Tiên). Truyện đã thể hiện một cách sâu sắc niềm tự tôn, tự hào dân tộc, khơi dậy tình yêu thương, đoàn kết dân tộc trong tâm hồn mỗi con người Việt Nam chúng ta. Nó nhắc nhở chúng ta rằng nghĩa đồng bào là cao cả, thiêng liêng.
Bài 5 : Trong cuộc họp lớp đầu năm Giang, đề nghị bầu Minh làm lớp trưởng, vì bạn Minh đã chăm học, học giỏi, lại thường giúp đỡ bạn bè. Theo em, Giang có nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh để thuyết phục các bạn cùng lớp hay không?
TRẢ LỜI :
Để thuyết phục các bạn trong lớp cần:
- Kể vắn tắt một vài thành tích học tập thì sẽ càng có ý nghĩa thuyết phục các bạn trong lớp. Ví dụ như
+Minh luôn là người có thành tích đứng đầu lớp
+Luôn hăng hái tham gia và phát biểu những bài học trên lớp , và năng động tham gia những hoạt động của nhà trường
+Luôn biết quan tâm giúp đỡ các bạn có thành tích còn chưa tốt trong lớp , giúp các bạn tiến bộ từng ngày
+Là 1 học sinh có trách nhiệm cao trong học tập.
