Bài 43: Về hóa học và vấn đề phát triển kinh tế

I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

1. Vấn đề Năng lượng và nhiên liệu

a. Hiện trạng

Các nguồn năng lượng, nhiên liệu hoá thạch như dầu mỏ, than đá, khí tự nhiên… không phải là vô tận mà có giới hạn và ngày càng cạn kiệt.
Khai thác và sử dụng năng lượng hoá thạch còn là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây nên ô nhiễm môi trường và làm thay đổi khí hậu toàn cầu.

b. Hoá học đã góp phần giải quyết vấn đề năng lượng và nhiên liệu như thế nào trong hiện tại và tương lai?

Điều chế khí metan trong lò biogaz.

Điều chế etanol từ crackinh dầu mỏ để thay thế xăng, dầu.
Sản xuất ra chất thay cho xăng từ nguồn nguyên liệu vô tận là không khí và nước.
Sản xuất khí than khô và khí than ướt từ than đá và nước.
Năng lượng được sản sinh ra trong các lò phản ứng hạt nhân được sử dụng cho mục đích hoà bình.
Năng lượng thuỷ điện, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng địa nhiệt, năng lượng thuỷ triều…
Năng lượng điện hoá trong pin điện hoá hoặc acquy.

2. Vấn đề Vật liệu

a. Hiện trạng

Cùng với sự phát triển của các ngành kinh tế và khoa học kĩ thuật, nhu cầu của nhân loại về các vật liệu mới với những tính năng vật lí và hoá học, sinh học mới ngày càng cao.

b. Hoá học đã góp phần giải quyết vấn đề về vật liệu như thế nào?

Vật liệu có nguồn gốc vô cơ.

Vật liệu có nguồn gốc hữu cơ.
Vật liệu mới:
Vật liệu nano (còn gọi là vật liệu nanomet)
Vật liệu quang điện tử.
Vật liệu compozit.

II. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Câu 1. (Trang 186 SGK)

Hãy cho biết các dạng năng lượng cơ bản trên Trái Đất ?

Bài làm:

Có nhiều dạng năng lượng khác nhau như : nhiệt năng, thủy năng, hóa năng, điện năng, quang năng,...

Câu 2. (Trang 186 SGK)

Cho biết những nét chính về xu hướng phát triển năng lượng cho tương lai. Cho 3 thí dụ cụ thể về việc dùng sản phẩm tiêu thụ ít năng lượng.

Bài làm:

Xu hướng phát triển năng lượng tương lai:

Khai thác và sử dụng nhiên liệu ít gây ô nhiễm môi trường.
Phát triển năng lượng hạt nhân.
Phát triển thủy năng (năng lượng nước)
Sử dụng năng lượng mặt trời
Sử dụng các sản phẩm tiêu thụ ít năng lượng.

Ví dụ:

Điều chế khí metan trong lò bioga để đun nấu từ các các thải hữu cơ động vật

Sản suất ra khí than khô và khí than đá từ than đá và nước.

Sản suất ra chất thay xăng giàu từ nguyên liệu vô tận là không khí và nước.

Câu 3. (Trang 186 SGK)

Cho biết thí dụ về một số ngành sản xuất nhiên liệu quan trọng?

Bài làm:

Vật liệu có nguồn gốc vô cơ: nghành sản suất hóa học vô cơ tạo ra nhiều vật kiệu sử dụng cho công nghiệp và đời sống:

Luyện kim đen ,luyện kim màu
Công nghiệp siliccat sản suất ra gạch, xi măng,..
Công nghiệp hóa chất, sản suất ra các hóa chất cơ bản HCl,H2SO4, . làm nghành sản suất phân bón , thuốc trừ sâu.

Vật liệu có nguồn gốc hữu cơ: Vật liệu hữu cơ được sản suất bằng con đường háo học. VD: Sơn tổng hợp , nhựa PVC,..

Vật liệu mới

Vật liệu nano
Vật liệu quang điện có độ siêu dẫn ở nhiệt độ cao dùng trong sinh học , y tế,...
Vật liệu compoxit có tính bền,...

Câu 4. (Trang 186 SGK)

Bảng dưới đây cho biết sản phẩm của sự đốt cháy nhiên liệu:

Nhiên liệu được coi là sạch, ít gây ô nhiễm môi trường hơn cả là

A. củi, gỗ, than cốc.

B. than đá. xăng dầu.

C. xăng, dầu.

D. khí thiên nhiên.

Bài làm:

Đáp án D

Nhiên liệu được coi là sạch, ít gây ô nhiễm môi trường hơn cả là khí thiên nhiên.

Câu 5. (Trang 186 SGK)

Theo tính toán, năm 2000 cả nước tiêu thụ lượng nhiên liệu tương đương 1,5 triệu tấn dầu và thải vào môi trường khoảng 113 700 tấn khí CO₂. Trong 1 ngày lượng nhiên liệu tiêu thụ tương đương với khối lượng dầu và lượng thải CO₂vào môi trường là

A. 0,003 triệu tấn dầu, 200 tấn CO_2.

B. 0,004 triệu tấn dầu, 311 tấn CO_2.

C. 0,005 triệu tấn dầu, 415 tấn CO_2.

D. 0,012 triệu tấn dầu, 532 tấn CO_2.

Bài làm:

Đáp án B

Trong 1 ngày lượng nhiên liệu tiêu thụ tương đương với khối lượng dầu và lượng thải CO₂vào môi trường là \[\frac{1,5}{365}\] = 0,004 triệu tấn dầu, \[\frac{113700}{365}\] = 311 tấn CO_2.

Câu 6. (Trang 186 SGK)

Một số mắt xích của phân tử một loại để chế tạo "kính khó vỡ" dùng cho máy bay ô tô, thấu kính như sau: