CHUYÊN ĐỀ: LÝ THUYẾT PHÂN BÓN HÓA HỌC (CÓ TRẮC NGHIỆM VẬN DỤNG VÀ ĐÁP ÁN)

CHUYÊN ĐỀ: LÝ THUYẾT PHÂN BÓN HÓA HỌC

(CÓ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM VẬN DỤNG)

1. KHÁI NIỆM:

• Phân bón hóa học là những chất có chứa các nguyên tố dinh dưỡng, được bón cho cấy trồng nhằm tăng năng suất cây trồng.

 

2. PHÂN LOẠI:
   1. 1. 1. Phân đạm:

• Cung cấp Nitơ hóa hợp cho cây dưới dạng ion nitrat (NO₃) và ion amoni (NH₄⁺).
• Tác dụng: Kích thích quá trình sinh trưởng của cây, làm tăng tỉ lệ của protein thực vật. Có phân đạm, cây trồng sẽ phát triển nahnh, cho nhiều hạt, củ hoặc quả.
• Các loại phân đạm chính: phân đạm amoni, phân đạm nitrat, phân đạm urê.
• Độ dinh dưỡng của phân đạm được đánh giá bằng hàm lượng %N trong phân bón.
  1. 1. 1. 1. Phân đạm amoni:
• Là các muối amoni: NH₄Cl, (NH₄)₂SO₄, NH₄NO₃,…
• Khi tan trong nước, các muối amoni bị thủy phân tạo ra môi trường axit làm tăng độ chua của đất → Chỉ dùng để bón cho các loại đất ít chua hoặc đất đã được khử chua trước bằng vôi sống (CaO).
  1. 1. 1. 2. Phân đạm nitrat:
• Là các muối: NaNO₃, Ca(NO₃)₂,…
  1. 1. 1. 3. Phân đạm Urê: (NH₂)₂CO
• Là chất rắn tan tốt trong nước, chứa khoảng 46% Nitơ.
• Điều chế: Cho amoniac (NH₃) tác dụng với CO₂ ở nhiệt độ 180 – 200^oC, áp suất  khoảng 200 atm:

CO₂ + 2NH₃  → (NH₂)₂CO + H₂O

• Khi bón vào trong đất xảy ra phản ứng:

(NH₂)₂CO + 2H₂O → (NH₄)CO₃

• 1. 1. 2. Phân lân:
• Cung cấp Photpho cho cây dưới dạng ion photphat (PO₄³).
• Cần thiết cho cây ở thời kỳ sinh trưởng do thúc đẩy các quá trình sinh hóa, trao đổi chất và năng lượng của thực vật.
• Tác dụng: Làm cho cành lá khỏe, hạt chắc, quả hoặc củ to.
• Độ dinh dưỡng của phân lân được đánh giá bằng hàm lượng %P₂O₅ tương ứng với lượng photpho có trong thành phần của nó.
• Các loại phân lân thông dụng:

Phân lân nung chảy:

+ Thành phần chính là hỗn hợp photphat và silicat của canxi và magie (chứa 12 – 14% P₂O₅).

+ Các muối này không tan trong nước, nên cũng chỉ thích hợp cho loại đất chua.

Superphotphat đơn:

      + Chứa  14 -20% P₂O₅, được sản xuất bằng cách cho quặng phophorit hoặc apatit tác dụng vơi H₂SO₄ đặc nóng:

                              Ca₃(PO₄)₂ + 2H₂SO₄ → Ca(H₂PO₄)₂ + 2CaSO₄↓

• Thành phần của Superphotphat đơn: Ca(H₂PO₄)₂, CaSO₄.

Superphotphat kép: Chứa 40 – 50% P₂O₅, quá trình sản xuất gồm 2 giai đoạn:

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄ → 2H₃PO₄ + 3CaSO₄↓

Ca₃(PO₄)₂ + 4H₃PO₄ → 3Ca(H₂PO₄)₂

• 1. 1. 3. Phân kali:
           
• Cung cấp cho cây trồng nguyên tố kali dười dạng ion K⁺.
• Tác dụng: Giúp cây hấp thụ nhiều đạm hơn; cần cho việc tạo ra chất đường, chất bột, chất xơ và chất dầu; tăng cường sức chống bệnh, chống rét và chịu hạn của cây.
• Muối KCl và K₂SO₄ được sử dụng nhiều nhất để làm phân kali.
• Tro thực vật cũng là một loại phân kali vì có chứa K₂CO₃.
• Độ dinh dưỡng của phân kali được đánh giá bằng hàm lượng %K₂O tương ứng với lượng Kali có trong thành phần của nó.

 

• 1. 1. 4. Phân hỗn hợp và phân phức hợp:
           
  2. Phân hỗn hợp chứa 3 nguyên tố N, P, K được gọi là phân NPK.
• Là sản phẩm khi trộn lẫn các loại phân đơn theo tỉ lệ N:P:K khác nhau tùy theo loại đất và cây trồng.

 

• Vd: Nitrophotka là hỗn hợp của (NH₄)₂HPO₄ và KNO₃.
  • Phân phức hợp là hỗn hợp các chất được tạo ra đồng thời bằng tương tác hóa học của các chất.
• Vd: Amophot là hỗn hợp các muối NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO₄ thu được khi amoniac tác dụng với axit photphoric.
  1. 1. 5. Phân vi lượng:
           
• Cung cấp cho cây các nguyên tố vi lượng như Bo (B), kẽm (Zn), mangan (Mn), đồng (Cu), molipđen (Mo),… ở dạng hợp chất.

 

 

 

BÀI TẬP VẬN DỤNG:

Câu 1: Cho các phát biểu sau:

1. Độ dinh dưỡng của phân lân được đánh giá bằng hàm lượng %P2O5 tương ứng với lượng photpho trong thành phần của nó.
2. Supephotphat đơn có thành phần chỉ gồm Ca(H2PO4)2.
3. Supephotphat kép có thành phần gồm Ca(H2PO4)2 và CaSO4.
4. Phân kali có độ dinh dưỡng được đánh giá bằng %K2O.
5. NPK là phân bón chứa ba thành phần N, P, K.
6. Amophot là phân bón chứa 2 thành phần NH4H2PO4 và KNO3.
7. Phân urê được điều chế bằng phản ứng giữa CO2 và NH3.
8. Phân đạm 2 lá là NH4NO3 và đạm 1 lá là (NH4)2SO4.

Số phát biểu đúng:

A. 7                       B. 6                             C. 5                             D. 4

Câu 2: Cho các phát biểu sau:

1. Nitrophotka là phân phức hợp.
2. Amophot là phân phức hợp gồm NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO_4.
3. Đối với đất bị chua, sau khi đã được khử chua bằng vôi sống, ta cần lập tức bón phân đạm.
4. Phân bón có chứa Bo, Cu, Mo, Ca, Fe, Mg là các loại phân bón vi lượng.

Trong các nhận định trên, những nhận định nào chưa chính xác?

A. 1, 2, 4               B. 1, 3, 4                     C.2, 3, 4                      D. 1, 2, 3, 4

 

 

ĐÁP ÁN:

Câu 1:

Mệnh đề đúng: 1, 4, 5, 7, 8.

Mệnh đề sai:

(2) → Gồm Ca(H₂PO₄)₂, CaSO₄

(3) → Chỉ gồm Ca(H₂PO₄)_2.

(6) → Chứa hai thành phần NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO₄

=> Đáp án: C

Câu 2:

Mệnh đề sai:

1. → Phân hỗn hợp.

(3) → Sau khi khửa chua đất bằng cách bón vôi sống thì phải chờ một khoảng thời gian đến lúc thích hợp mới được bón phân đạm, nếu không CaO sẽ làm giảm hiệu quả của phân đạm vốn có đặc tính làm chua đất.

(4) → Phân bón chứa Ca, Mg không phải là phân bón vi lượng.

=> Đáp án: B

 

 

 

 

 

 

Bài viết gợi ý: