Phương pháp giải bài tập phản ứng oxi hóa không hoàn toàn anđehit

I. TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH AgNO₃/NH₃ (PHẢN ỨNG TRÁNG BẠC)

Phương trình phản ứng tổng quát:

RCHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ RCOONH₄ + 2NH₄NO₃ + 2Ag

R(CHO)_a + 2aAgNO₃ + 3aNH₃ + aH₂O $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ R(COONH₄)_a + 2aNH₄NO₃ + 2aAg

- Phản ứng chứng minh anđehit có tính khử và dùng để nhận biết anđehit.

Nhận xét: ta thấy tỷ lệ ${{n}_{RCHO}}:\text{ }{{n}_{Ag}}=\text{ }1:2$

+ Riêng đối với anđehit fomic HCHO, phản ứng xảy ra qua 2 giai đoạn theo sơ đồ sau:

HCHO $\xrightarrow{\text{ }\!\![\!\!\text{ Ag(N}{{\text{H}}_{\text{3}}}{{\text{)}}_{\text{2}}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ OH}}$ HCOONH₄ + 2Ag

HCOONH_{4 $\xrightarrow{\text{ }\!\![\!\!\text{ Ag(N}{{\text{H}}_{\text{3}}}{{\text{)}}_{\text{2}}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ OH}}$}(NH₄)₂CO₃ + 2Ag

  Vậy nếu dư AgNO₃/NH₃ thì tỉ lệ ${{n}_{HCHO}}:\text{ }{{n}_{Ag}}=\text{ }1:4$

+ Đối với anđehit R(CHO)_n khi thực hiện phản ứng tráng gương ta có:

    R(CHO)_n  $\xrightarrow{\text{ }\!\![\!\!\text{ Ag(N}{{\text{H}}_{\text{3}}}{{\text{)}}_{\text{2}}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ OH}}$ 2n Ag

* Một số chú ý khi giải bài tập về phản ứng tráng bạc của anđehit:

 - Phản ứng tổng quát ở trên áp dụng với anđehit không có nối ba nằm đầu mạch. Nếu có nối ba nằm ở đầu mạch thì H của C nối ba cũng bị thay thế bằng Ag.

 - Các đặc điểm của phản ứng tráng bạc của anđehit:

+ Nếu n_Ag = 2.n_anđehit thì anđehit thuộc loại đơn chức và không phải HCHO.

+ Nếu n_Ag = 4.n_anđehit thì anđehit đó thuộc loại 2 chức hoặc HCHO.

+ Nếu n_Ag > 2.n_{hỗn hợp} các anđehit đơn chức thì hỗn hợp đó có HCHO.

+ Số nhóm CHO $=\text{ }\frac{{{n}_{Ag}}}{2{{n}_{anehit}}}$ (nếu trong hỗn hợp không có HCHO).

- Đối với anđehit n chức 1 mol anđehit cho 2n mol Ag (n là số nhóm –CHO).

* Hợp chất vừa có chức anđehit vừa có liên kết ba đầu mạch -C≡CH

- Hợp chất vừa có chức anđehit vừa có liên kết ba đầu mạch C≡C- khi cho tác dụng với dd AgNO₃/NH₃sẽ phản ứng ở cả 2 phần nhóm chức (anđehit và C≡C-)

Ví dụ:  HC≡C-R-CHO + 3AgNO₃ + 4NH₃ + H₂O  → AgC≡C-R-COONH₄ ↓ + 2Ag + 3NH₄NO₃

2. TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH BROM

PTTQ: RCHO + Br₂ + H₂O → RCOOH + 2HBr

- Nếu anđehit còn liên kết π ở gốc hiđrocacbon thì xảy ra đồng thời phản ứng cộng Br₂ vào liên kết π đó.

3. TÁC DỤNG VỚI Cu(OH)₂/OH^- , t⁰

PTTQ: RCHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH $\xrightarrow{{{t}^{0}}}$ RCOONa + Cu₂O↓_{đỏ gạch} + 3H₂O

=> phản ứng sinh ra kết tủa đỏ gạch, dùng để nhận biết anđehit

4. TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KMnO₄

PTTQ:  3RCHO + 2KMnO₄ + H₂O → 3RCOOH + 2MnO₂ + 2KOH

=> phản ứng làm mất màu dung dịch KMnO₄, dùng để nhận biết anđehit.

*Chú ý: Đối với anđehit fomic HCHO coi như là anđehit 2 chức

HCHO + 2Br₂ + H₂O → CO₂ + 4HBr

3HCHO + 4KMnO₄ $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ 3CO₂ + 4MnO₂ + 4KOH + H₂O

HCHO + 4AgNO₃ + 6NH₃ + 2H₂O $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ (NH₄)₂CO₃ + 4NH₄NO₃ + 4Ag

Bài viết gợi ý: