Sinh học 8 Bài 2: Cấu tạo cơ thể người

Bài 2 : Cấu tạo cơ thể người

I. Cấu tạo

1. Các phần cơ thể

Cơ thể người được bao bọc bởi một lớp da. Trên da có nhiều lông nhỏ, mọc không đều nhau. Trong da có mạch máu, đầu mút các dây thần kinh và tuyến mồ hôi. Da bảo vệ các cơ quan trong cơ thể tránh được những ảnh hưởng có hại của môi trường ngoài, góp phần giữ nhiệt độ cơ thể không đổi. Dưới da là lớp mỡ, dưới lớp mỡ là cơ và xương. Cơ tạo nên hình dạng ngoài cơ thể, xương làm thành cái khung bảo vệ cơ thể và các nội quan.

+ Cơ thể người có 3 phần: đầu, thân và tay chân.

+ Có 2 khoang cơ thể lớn nhất là khoang ngực và khoang bụng. 2 khoang này nằm ở phần thân và ngăn cách nhau bởi cơ hoành.

Khoang cơ thể chứa các cơ quan nội tạng:

+ Khoang ngực chứa: tim, phổi, khí quản, thực quản.

+ Khoang bụng chứa: dạ dày, ruột, gan, túi mật, tuy, lách, thận, bóng đái, cơ quan sinh dục.

2. Các hệ cơ quan

Trong cơ thể có nhiều hệ cơ quan, nhưng chủ yếu là: hệ vận động, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ bài tiết, hệ thần kinh, hệ nội tiết và hệ sinh dục.

Ngoài các hệ cơ quan trên, trong cơ thể còn có da, các giác quan, các hệ cơ quan là hệ sinh dục giúp duy trì nòi giống, hệ nội tiết giúp điều khiển, điều hoà quá trình trao đổi chất của cơ thể bằng hoocmôn.

II. Sự phối hợp vận động giữa các cơ quan

+Cơ thể là một khối thống nhất.

+ Các cơ quan trong cơ thể có một sự phối hợp hoạt động nhịp nhàng, đảm bảo tính thống nhất. Sự thống nhất đó được thực hiện nhờ sự điều khiển của hệ thần kinh (cơ chế thần kinh) và nhờ dòng máu chảy trong hệ tuần hoàn mang theo các hooc-môn do các tuyến nội tiết tiết ra (cơ chế thể dịch).

+ Ví dụ: khi chạy, hệ vận động làm việc với cường độ lớn. Lúc đó, các hệ cơ quan khác cũng tăng cường hoạt động, tim đập nhanh và mạnh hơn, mạch máu dãn (hệ tuần hoàn), thở nhanh và sâu (hệ hô hấp), mồ hôi tiết nhiều (hệ bài tiết),...

Có thể hình dung mối quan hệ giữa các cơ quan theo sơ đồ sau:

Giải Bài Tập (trang 6 VBT Sinh học 8)

Bài tập 1 (trang 6 VBT Sinh học 8): Quan sát hình 2-1, 2-2 SGK để trả lời các câu hỏi:

1.Cơ thể người có mấy phần? Kể tên các phần đó.

2.Khoang ngực ngăn cách với khoang bụng nhờ cơ quan nào? Những cơ quan nào nằm trong khoang ngực và khoang bụng?

Trả lời:

1.Cơ thể người gồm 3 phần: phần đầu, phần thân và phần chi (tay, chân).

2.Khoang ngực và khoang bụng ngăn cách nhau bởi cơ hoành.

+ Khoang ngực chứa tim, phổi.

+ Khoang bụng chứa gan, ruột, dạ dày, thận, bóng đái và cơ quan sinh sản

Bài tập 2 (trang 7 VBT Sinh học 8): Hãy ghi tên cơ quan có trong thành phần của mỗi hệ cơ quan và chức năng chính của mỗi hệ cơ quan vào bảng sau:

Trả lời:

Hệ cơ quan	Các cơ quan trong từng hệ cơ quan	Chức năng của hệ cơ quan
Hệ vận động	Cơ, xương	Nâng đỡ, vận động cơ thể di chuyển
Hệ tiêu hóa	Miệng, ống tiêu hóa, tuyến tiêu hóa	Biến đổi và hấp thụ thức ăn
Hệ tuần hoàn	Tim và hệ mạch	Vận chuyển chất dinh dưỡng, chất thải, O₂ và CO₂
Hệ hô hấp	Đường dẫn khí, phổi	Trao đổi khí
Hệ bài tiết	Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái	Bài tiết nước tiểu
Hệ thần kinh	Não, tủy sống, dây thần kinh	Điều khiển, điều hòa hoạt động của cơ thể

Bài tập 3 (trang 7 VBT Sinh học 8): Quan sát hình 2 – 3 SGK, hãy cho biết các mũi tên từ hệ thần kinh và hệ nội tiết tới các hệ cơ quan nói lên điều gì?

Trả lời:

Sơ đồ hình 2 – 3 SGK thể hiện mối quan hệ của các hệ cơ quan trong cơ thể. Các mũi tên từ hệ thần kinh và hệ nội tiết tới các hệ cơ quan cho thấy các cơ quan trong cơ thể là một khối thống nhất, có sự phối hợp nhịp nhàng với nhau, cùng thực hiện chức năng sống. Sự phối hợp đó được thực hiện nhờ cơ chế thần kinh (sự điều khiển của hệ thần kinh) và cơ chế thể dịch (hoocmôn do các tuyến nội tiết tiết ra).

II - Bài tập tóm tắt và ghi nhớ kiến thức cơ bản

Bài tập (trang 7 VBT Sinh học 8): Chọn các cụm từ: các cơ quan, thuộc lớp Thú, tạo thành một khối thống nhất, thể dịch, chức năng sống, thần kinh, điền vào chỗ trống để hoàn thiện các câu sau:

Trả lời:

Cơ thể người có cấu tạo và sự sắp xếp các cơ quan và hệ cơ quan giống với động vật thuộc lớp Thú. Các cơ quan trong cơ thể tạo thành một khối thống nhất, có sự phối hợp với nhau, cùng thực hiện chức năng sống. Sự phối hợp đó thực hiện nhờ cơ chế thần kinh và cơ chế thể dịch.

III - Bài tập củng cố, hoàn thiện kiến thức

Bài tập 1 (trang 7 VBT Sinh học 8): Bằng một ví dụ, em hãy phân tích vai trò của hệ thần kinh trong sự điều hòa hoạt động của các hệ cơ quan trong cơ thể.

Trả lời:

- Khi chạy, hệ vận động làm việc với cường độ lớn. Cùng lúc đó các hệ cơ quan khác cũng tăng cường hoạt động: nhịp tim tăng, mạch máu giãn, thở nhanh và sâu, mồ hôi tiết nhiều… Điều đó chứng tỏ các hệ cơ quan trong cơ thể có sự phối hợp hoạt động dưới sự điều khiển của hệ thần kinh.

Bài tập 2 (trang 8 VBT Sinh học 8): Hãy ghép các thông tin 1, 2, 3,… ở cột B vào thông tin tương ứng ở cột A.

Cột (A)

Cột (B)

a) Khoang ngực chứa:

………………………………………..

b) Khoang bụng chứa:

………………………………………..

1.Ruột non

2.Ruột già

3.Tim

4.Gan

5.Phổi