Nhàn
Câu 1 : Cách
dùng số từ , danh từ trong câu thứ nhất và nhịp điệu hai câu thơ đầu có gì đáng
chú ý ? Hai câu thơ ấy cho ta hiểu hoàn cảnh cuộc sống và tâm trạng tác giả như
thế nào ?
Lời giải chi tiết
Nguyễn Bỉnh
Khiêm đã xuất hiện như một lão nông thực thụ . Nhịp thơ 2/2/3 kết hợp với những
dụng cụ vô cùng giản dị “mai”, “cuốc” , “cần câu” , cho ta thấy tác giả có một
cuộc sống bình dị , dân giã , tự do tự tại
Hai câu thơ ấy
cho ta hiểu hoàn cảnh và tâm trạng của tác giả
Một cuộc sống
bình dị khi về quê ở ẩn , sống gắn liền với những người nông dân không cần cao
sang , sống hạnh phúc với trường lớp và mái nhà tranh . Tâm trạng nhàn hạ ,
thanh thản , không bận tâm tới cách sống của người khác
Câu 2 : Anh(chị) hiểu thế nào là nơi “vắng vẻ”
, chốn “lao xao” ? Quan điểm của tác giả về “dại” , “khôn” như thế nào ? Tác giả
biểu đạt ý của nghệ thuật đối trong hai câu thơ 3 và 4 ?
Lời giải chi tiết
Nơi “vắng vẻ
“ , chốn “lao xao”
Vắng vẻ : là
nơi yên tĩnh của thiên nhiên , nơi thanh thản của tâm hồn , nơi sống an nhàn
Lao xao : đó
là nơi của quyền , con người chen trúc , tranh dành danh lợi cho mình
Quan điểm của
tác giả về “dại”, “khôn”
Tác giả tự
nhận mình “dại” mặc cho miếng thế cười chê , mặc cho người khôn đến trốn lao
xao . Câu thơ sử dụng cách nói ngược nghĩa . Tác giả tìm nơi vắng vẻ , thực chất
là đã nhìn thấu triệt lẽ thịnh suy , nhìn thấy sự đua chen , bởi những sự đua
chen , tham vọng danh lợi ở chốn lao xao , nên ông phủi tải với sự đua chen đó
tìm đến cuộc sống an nhàn
Ý nghĩa nghệ
thuật đối : Qua câu thơ 3 và 4 tác giả muốn khẳng định triết lí sống của mình ,
đồng thời mỉa mái với lối sống ham danh vọng , phú quý
Câu 3 : Các sản vật và khung cảnh sinh hoạt
trong hai câu thơ 5,6 có gì đáng chú ý ? Hai câu thơ cho thấy cuộc sống của
Nguyễn Bỉnh Khiêm như thế nào ? ( Quê mùa , khổ cực ? Đạm bạc mà thanh cao ?
Hòa hợp với tự nhiên ?)
Phân tích
giá trị nghệ thuật của hai câu thơ này ?
Lời giải chi tiết
Các sản vật
và khung cảnh sinh hoạt trong hai câu thơ 5,6 đáng chú ý là
Thức ăn thu
ăn măng trúc đông ăn giá
Sinh hoạt :
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Cuộc sống
sinh hoạt của cụ giống một người nông
dân thực thụ . Mùa nào thức nấy , cho dù sinh hoạt ấy còn khổ cực , còn thiếu
thốn nhưng đó là thú vui , là cuộc sống tự nhiên thong dong thảnh thơi . Cách sống
thanh cao , nhẹ nhàng , bình yên
Câu 4 : Đọc chú thích 4 để hiểu điển tích được
vận dụng trong hai câu thơ cuối . Anh (chị) cảm nhận như thế nào về nhân cách của
Nguyễn Bình Khiêm ?
Lời giải chi tiết
Hai câu thơ
cuối thể hiện rõ vẻ đẹp và trí tuệ của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Nguyễn Bình Khiêm là
một nhà giả thức uyên thâm , nhà thơ cho rằng công danh phú quý chỉ là giấc mơ
, sẽ tan biến , nhưng nhân cách con người là mãi mãi , đó là cái nhìn của một
nhân cách cao đẹp , một trí tuệ lớn
Câu 5 : Quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bình
Khiêm là ?
-
Không
vất vả cực nhọc
-
Không
quan tâm tới xã hội , chỉ lo cho cuộc sống nhàn tản của bản thân
-
Xa
lánh nơi quyền quý để giữ cốt cách thanh cao
-
Hòa
hợp với tự nhiên
Quan niệm sống đó tích cực hay tiêu cực ? Vì sao ?
Lời giải chi tiết
Quan niệm sống
nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm là xa lánh nơi quyền quý nơi con người chen chúc
giành giật , dùng mọi thủ đoạn để tranh giành tư lợi để giữ cốt cách thanh cao
, hòa hợp với tự nhiên
Đó là quan
niệm sống rất tích cực . Đây không phải thói sống ích kỷ , chỉ giữ những điều tốt
đẹp cho riêng mình . Nguyễn Bình Khiêm một đời chính trực , sáng suốt , tính thẳng
thắn dâng sớ xin vua chém mười tám tên lộng thần , nhưng không được ông đã tìm
cách quy ẩn chứ không phải lánh đời vì sự thiệt thân
