Tóm tắt về gương cầu lồi

TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1. Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi

Nhận biết: Gương cầu lồi là gương có mặt phản xạ là mặt ngoài của một phần mặt cầu.

Thí nghiệm 1: Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi

Nhận xét về tính chất của ảnh và độ lớn của ảnh so với vật

Ảnh ảo
Ảnh nhỏ hơn vật

Thí nghiệm 2: So sánh ảnh của hai vật giống nhau trước gương phẳng và gương cầu lồi.

Kết luận: Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất sau đây:

Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn
Ảnh nhỏ hơn vật

2. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi

Thí nghiệm: So sánh bề rộng vùng nhìn thấy của hai gương phẳng và gương cầu lồi cùng kích thước

Kết luận: Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được một vùng rộng hơn so với khi nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước.

3. Chú ý:

Gương cầu lồi, gương mắt cá hoặc gương phân kì, là gương có bề mặt là một phần của hình cầu và bề mặt cong phản xạ hướng về phía nguồn sáng. Gương cầu lồi phản xạ phân kì ánh sáng tới do đó nó không được sử dụng để hội tụ ánh sáng.

Gương cầu lồi luôn cho ta ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật vì cả tiêu điểm (F) và tâm của gương (O) đều nằm "bên trong" bề mặt phản xạ. Ảnh càng lớn nếu vật đặt càng gần bề mặt phản xạ và tiến tới xấp xỉ bằng kích thích của vật khi vật tiến sát bề mặt phản xạ.
Thị trường của gương cầu lồi rộng hơn thị trường của gương phẳng có cùng kích thước.
Gương cầu lồi có thể biến một chùm tia sáng song song thành chùm tia phản xạ phân kì, từ chùm tia hội tụ thành chùm tia phản xạ phân kì hay song song.

4) Ứng dụng:

Gương cầu lồi được sử dụng làm gương chiếu hậu cho xe ô tô và xe máy, làm gương quan sát đường bộ, thường được đặt tại góc cua để người điều khiển phương tiện giao thông có thể thông qua đó quan sát và tránh phương tiện khác. Ngoài ra còn được sử dụng ở máy rút tiền tự động (ATM) giúp cho người rút tiền có thể quan sát tương đối phía sau.

BÀI TẬP MINH HỌA

Bài 1:

Ở những chỗ đường gấp khúc có vật cản che khuất, người ta thường đặt một gương cầu lồi lớn. Gương đó giúp ích gì cho người lái xe?

Hướng dẫn giải:

Giúp cho người lái xe nhìn thấy trong gương cầu lồi người, xe cộ, … bị vật cản che khuất, tránh được tai nạn giao thông.

Bài 2:

Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

1. Cái mà ta nhìn thấy trong gương phẳng là ...
2. Vật có mặt phản xạ hình cầu là...
3. Hiện tượng xảy ra khi trái đất đi vào vùng bóng tối của Mặt Trăng là...
4. Hiện tượng ánh sáng xảy ra khi gặp gương phẳng thì bị hắt lại theo một hướng xác định là...
5. Điểm sáng mà ta nhìn thấy trên trời, ban đêm, trời quang mây là ...

Hướng dẫn giải:

1. Ảnh ảo
2. Gương cầu
3. Nhật thực
4. Phản xạ
5. Sao

4. Luyện tập Bài 7 Vật lý 7

Qua bài giảng Gương cầu lồi này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như:

Nêu được tính chất ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi. Giải thích được các ứng dụng của gương cầu lồi.
Nhận biết được vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước.

4.1. Trắc nghiệm

Câu 1: Ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi là:

A. Ảnh thật, bằng vật.

B. Ảnh ảo, bằng vật.

C. Ảnh ảo, cách gương một khoảng bằng khoảng cách từ vật đến gương.

D. Không hứng được trên màn và bé hơn vật

Câu 2: Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi như thế nào so với vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước:

A. Hẹp hơn

B. Bằng nhau

C. Rộng hơn

D. Có thể lớn hơn hoặc bằng

Câu 3: Vật nào sau đây có hình dạng giống một gương cầu lồi?

A. Mặt nước lặng sóng

B. Đáy cốc thủy tinh

C. Đáy chậu nhựa

D. Mặt ngoài chiếc thìa inox

Câu 4: Gương cầu lồi thường được dùng ở đâu?

A. Gương chiếu hậu của ô tô, xe máy

B. Gương đặt ở những đoạn đường gấp khúc

C. Gương đặt ở đầu xe tải

D. Cả 3 trường hợp trên

Câu 5: Trên xe ô tô, người ta gắn gương cầu lồi để cho người lái xe quan sát các vật ở phía sau xe có lợi gì hơn là gắn gương phẳng

A. Ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi rõ hơn trong gương phẳng.

B. Ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi to hơn trong gương phẳng.

C. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi lớn hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước.

D. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi sáng rõ hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng.

Câu 6: Đặt hai viên pin giống hệt nhau trước một gương cầu lồi và một gương phẳng. Kết luận nào sau đây là đúng khi so sánh kích thước ảnh của viên pin tạo bởi gương cầu lồi và gương phẳng?

A. Ảnh tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn ảnh tạo bởi gương phẳng.

B. Ảnh tạo bời gương cầu lồi bằng ảnh tạo bởi gương phăng,

C. Ảnh tạo bởi gương cầu lồi lớn hơn ảnh tạo bởi gương phẳng

D. Không thể so sánh được.

Câu 7: Người lái xe ô tô dùng gương cầu lồi đặt ở phía trước mặt để quan sát các vật ở phía sau lưng có lợi gì hơn là dùng gương phẳng?

A. Ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi rõ hơn trong gương phẳng.

B. Ảnh nhìn thấy trong gương cầu lồi to hơn trong gương phẳng.

C. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi lớn hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước.

D. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi sáng rõ hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng.

Câu 8: Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất nào sau đây?

A. Ảnh thật, bằng vật.

B. Ảnh ảo, bằng vật.

C. Ảnh ảo, cách gương một khoảng băng khoảng cách từ vật đến gương

D. Không hứng được trên màn và bé hơn vật.

Câu 9: Chiếu một chùm sáng song song lên một gương cầu lồi, ta thu được một chùm sáng phản xạ có tính chất:

A. Song song.

B. Hội tụ

C. Phân kì.

D. Không truyền theo đường thẳng.

4.2: Bài tập sách giáo khoa:

C1) Bố trí thí nghiệm như hình 7.1. Hãy quan sát ảnh của vật tạo bởi gương cầu lồi và cho nhận xét ban đầu về các tính chất sau đây của ảnh:

1. Ảnh đó có phải là ảnh ảo không ? Vì sao ?

2. Nhìn thấy ảnh lớn hơn hay nhỏ hơn vật ?

Hướng dẫn giải: Nhận xét về tính chất của ảnh và độ lớn của ảnh so với vật

Ảnh ảo, vì không hứng được trên màn.
Ảnh nhỏ hơn vật

C2) So sánh bề rộng vùng nhìn thấy của hai gương.

Hướng dẫn giải: Nhìn vào gương cầu lồi, ta quan sát được một vùng rộng hơn so với khi nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước.

C3) Trên ôtô, xe máy nguời ta thường lắp một gương cầu lồi ở phía trước người lái xe để quan sát ở phía sau mà không lắp một gương phẳng. Làm như thế có lợi gì ?

Hướng dẫn giải: Gương cầu lồi ở xe ôtô và xe máy giúp người lái quan sát được rộng hơn ở phía sau.

Ví dụ:

C4) Ở những chỗ đường gấp khúc có vật cản che khuất, người ta thường đặt một gương cầu lồi lớn (hình 7.4). Gương đó giúp ích gì cho người lái xe ?

Hướng dẫn giải: Những chỗ đường gấp khúc có gương cầu lồi lớn đã giúp cho người lái xe nhìn thấy người, xe, … bị các vật cản bên đường che khuất tránh tai nạn.